15 lat temu do Polski przyjechał „Big Brother”. I wprowadził do naszych mediów telewizyjny format programu reality show. Jedni, rozpaleni ciekawością, ochoczo zasiadali przed telewizorami. Inni, też podglądając, załamywali ręce i wytykali „Wielkiemu Bratu” prymitywizm, wojeryzm oraz bycie pożywką dla złych odruchów. Pamiętam z tamtego czasu rozmowę z medioznawcą prof. Wiesławem Godzicem. Nagrywałem go przy okazji innego tematu, ale „off the record” skarżyłem się na obniżanie poziomu przez telewizję. Naukowiec zaskoczył mnie wtedy, mówiąc, że owszem, „Big Brother” to trywialna, bezwartościowa rozrywka – ale w sferze treści. Natomiast forma reality show była zdaniem eksperta od nowych mediów obiecująca. Prof. Godzic przekonywał, że gdyby ją wykorzystać do pokazania jakiejś merytorycznej treści, w lepszym celu niż zaspokajanie potrzeby oglądania cudzych wad, kłótni i nagości, mogłoby to być ciekawe i wartościowe. Szczerze powiedziawszy, nie wiem, czy takie ambitne reality show gdzieś powstały – nie słyszałem. Tak czy inaczej, teza Wiesława Godzica wydawała mi się wtedy, w poprzedniej dekadzie, nieco „rewolucyjna”. Ale trudno było nie przyznać mu racji.

Przypomniałem sobie tamtą rozmowę teraz, kiedy zetknąłem się z kolejną odsłoną tzw. grywalizacji. W Sosnowcu ma powstać gra mobilna przeznaczona dla mieszkańców miasta. Ale nie chodzi o rozrywkę, a w każdym razie nie przede wszystkim o nią. W grze odwzorowującej wygląd miasta trzeba będzie podejmować decyzje, które mają wpływ na jakość i zdrowie mieszkańców. W ten sposób Sosnowiec ma stać się „żyjącym laboratorium badawczym”. Badania, prowadzone na podstawie obserwacji zachowań graczy, będą dotyczyć lokalnych problemów, np. z zanieczyszczonym powietrzem, transportem publicznym albo segregacją śmieci. „Żyjące laboratorium” to zatem gra w prawdziwe życie.

Kolejna aplikacja, która ma wpływ na prawdziwe życie, została stworzona w Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie. To tzw. symulacyjna gra decyzyjna, a konkretnie interaktywny program, który ma uczyć studentów mechanizmów zarządzania ryzykiem. Żacy, zamiast tracić czas na łapanie pokemonów, wykonują zadania o różnym stopniu trudności, decydując przy tym, czy wolą mniej lub bardziej ryzykowne warianty wydarzeń. Dodatkowo mogą się ubezpieczać (lub nie), a całość wykorzystuje geolokalizację, dzięki której studenci znajdują określone elementy ukryte na terenie uczelni. Na koniec „gracze” dostają podsumowanie, które zawiera analizę ich własnych zachowań. Według twórców aplikacji zdobyta dzięki niej wiedza jest potem bardzo przydatna w biznesie. To właśnie nowe doświadczenia i przyjemność z gry stanowią odpowiednik nagrody.

Mamy więc grę, która ma pomóc w organizacji życia w mieście, jak również taką, która ma zastąpić uczelniane zajęcia. Specjaliści HR prowadzą już rekrutacje w formie gier i projektują systemy motywacyjne w postaci aplikacji. Podobnie, na zasadzie gry, można promować różne produkty czy idee. To wszystko już się dzieje albo za chwilę zacznie. I dobrze. Bo choć nie ma niczego złego w spędzaniu części wolnego czasu na graniu w strzelankę czy oglądaniu reality show, to prawdziwym strzałem w dziesiątkę wydaje się połączenie „funu z grania” z przyjemnością zrobienia czegoś, co jest dodatkowo pożyteczne i ma sens.

 

Autor jest dziennikarzem Programu 3 Polskiego Radia (m.in. prowadzi audycję „Cyber Trójka” oraz „Puls Trójki”).