Niestety, prognozy obu panów się ziściły i cyberwojna zapukała do naszych drzwi, co zasadniczo zmieniło punkt widzenia na kwestie cyberbezpieczeństwa. Od 24 lutego chyba nikt, kto mieszka w naszej części Europy, nie patrzy na świat oczami Alicji. Staliśmy się państwem przyfrontowym i choć na całe szczęście na przygraniczne polskie miasta nie spadają rakiety, to cyberataki wyprowadzane z terenu Rosji oraz Białorusi stały się polskim chlebem powszednim.

Z tym, że potyczki w wirtualnej przestrzeni nie przebijają się do mediów tak, jak informacje o kolejnych zamówieniach rządu na Abramsy, HIMARS-y, samoloty F-35 czy śmigłowce Apache. Rząd, który po wybudowaniu płotu na granicy z Białorusią stawia kolejną zaporę, tym razem przy granicy z obwodem kaliningradzkim, zdecydowanie mniej mówi o ochronie cybernetycznej. Co wcale nie oznacza, że w tej materii nic się nie dzieje. W kuluarach słyszy się, że wprawdzie ograniczone mają zostać rządowe wydatki na IT, ale cięcia nie dotkną systemów bezpieczeństwa.

Generał Karol Molenda, dowódca Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni, działa według zasady „tisze jediesz dalsze budiesz”. W kwietniu przyznał na łamach „Dziennika”, że Polska codziennie pada ofiarą cyberataków. „Gdy nas nie widać i o nas nie słychać, to znaczy, że dobrze realizujemy swoją pracę. Myślę, że brak żółtych pasków o cyberatakach to jest nasz sukces” – podkreślał dowódca naszych „cyberwojsk”.

Trzeba przyznać, że wspomnianych żółtych pasków od początku konfliktu na Ukrainie nie pojawiło się zbyt wiele – można je policzyć na palcach jednej ręki. W ostatnim czasie najpoważniejszym incydentem był atak DDoS na polski Senat. Wszystko wskazuje na to, że stali za nim rosyjscy hakerzy z grupy XakNet. Przypisuje im się też cyberataki na ukraińską grupę energetyczną, dowództwo zasobów ludzkich amerykańskiej armii, a także parlamenty Słowacji i Izraela.

Ciekawe informacje na temat cyberataków wymierzonych przeciwko Polsce przynoszą dane firmy Check Point Research. W styczniu bieżącego roku przeciętna firma była atakowana niemal 700 razy w tygodniu, podczas gdy w pierwszym tygodniu września już 1033 razy, a pod koniec października aż 1629 razy. Nikt nie powinien mieć wątpliwości, że intensywność kampanii cybernetycznych przybrała na sile po wybuchu wojny na Ukrainie. Nikt nie ma też wątpliwości, skąd nadciągają.

Glenn S. Gerstell, który w latach 2015–2020 pełnił funkcję radcy prawnego Agencji Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych, niedawno powiedział, że Rosja ma „zasłużoną reputację” cybernetycznego napastnika, szczególnie skoncentrowanego na agresji wobec USA i Europy. A co najważniejsze, jej worki treningowe to cztery byłe sowieckie republiki: Estonia, Łotwa, Litwa i Ukraina.

Najwyraźniej lata praktyki procentują, bo „worki treningowe” nauczyły się parować ciosy. Nieźle radzi sobie w tej materii także Polska i pozostaje mieć nadzieje, że żółte paski z informacjami o incydentach cybernetycznych będą rzadkim obrazkiem w telewizjach informacyjnych. A najlepiej, żeby nie było ich w ogóle.

Artykuł Bez żółtych pasków pochodzi z serwisu CRN.

Krzysztof Książek Zajmujemy się przede wszystkim bieżącym utrzymaniem dróg publicznych na terenie Krakowa oraz infrastruktury tramwajowej w zakresie trakcji elektrycznej i torowisk. Mamy pod opieką obiekty inżynieryjne, tunele, system sygnalizacji świetlnej, zarządzamy przestrzenią pasa drogowego, oświetleniem ulicznym. W naszej gestii leży też prowadzenie strefy płatnego parkowania oraz systemu monitoringu wizyjnego BRD (Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego), do którego bezpośredni dostęp mają policja i straż miejska.

Czy zajmujecie się również zarządzaniem ruchem w mieście?

To zadanie realizujemy we współpracy z Biurem Miejskiego Inżyniera Ruchu w Urzędzie Miasta Krakowa. Tam powstają polityki i programy organizacji ruchu w mieście. Są one następnie wprowadzane w życie poprzez przełożenie ich na funkcjonowanie infrastruktury technicznej, będącej w zarządzie ZDMK. Jej elementami są sterowniki, pętle indukcyjne czy urządzenia sygnalizacji świetlnej. Nad ich poprawnym funkcjonowaniem, zgodnym z założeniami przyjętego modelu ruchu, czuwa znajdujące się w naszych strukturach Centrum Sterowania Ruchem (CSR) wraz z Biurem Miejskiego Inżyniera Ruchu. Ponadto nasze CSR dba o bezpieczeństwo ruchu na terenie Krakowa.

Czy Kraków korzysta z systemu inteligentnego transportu?

Tak, mamy system ITS, który służy optymalizacji funkcjonowania transportu publicznego. Dzisiaj obejmuje głównie tramwaje, ale w przyszłości chcemy włączyć do niego również inne środki komunikacji publicznej. Ciągle go modernizujemy, unowocześniamy, dokładamy nowe funkcje. Jego głównym elementem są tablice VMS na przystankach tramwajowych, pokazujące czasy przyjazdów kolejnych tramwajów.

Czy dyżurny CSR może sterować sygnalizacją świetlną, żeby na przykład udrożnić ruch, gdy robią się korki?  

Technicznie jest to możliwe, ale decyzje w tym zakresie leżą w gestii Biura Miejskiego Inżyniera Ruchu. Biuro Miejskiego Inżyniera Ruchu ustala programy czasowe i funkcjonalne sygnalizacji świetlnej w mieście, które w kolejnych etapach są implementowane na infrastrukturze technicznej systemu UTCS sterującego sygnalizacją świetlną, po czym zaczyna on natychmiast działać.

Jakie są główne zadania waszego Działu Informatyki?

Zajmujemy się przede wszystkim zarządzaniem systemami informatycznymi ZDMK, siecią LAN oraz infrastrukturą aktywną. Nie można budować nowoczesnych rozwiązań, nie mając odpowiedniego medium transmisyjnego dla systemów. Dlatego też, jako ZDMK, rozbudowujemy własną sieć światłowodową na terenie miasta. Światłowody pozwalają nam na dotarcie do wszystkich elementów systemu zarządzania i utrzymania ruchu, do wszystkich elementów infrastruktury technicznej miasta. W większości miejsc mamy już własną, specjalnie przeznaczoną sieć, za pośrednictwem której możemy sterować urządzeniami systemu bezpieczeństwa ruchu drogowego (BRD). Nie dzierżawimy światłowodów, mamy natomiast własną sieć Metro LAN. Podpięte są do niej sterowniki oraz inne elementy systemów, a przy realizacji nowych projektów włączamy do niej, w miarę możliwości, oświetlenie uliczne, żeby można było zdalnie sterować natężeniem oświetlenia w latarniach.

Obsługujecie również back-office’ową część środowiska informatycznego?

Tak, działamy generalnie wszędzie tam, gdzie jest jakiekolwiek połączenie sieciowe i gdzie jest jakikolwiek komputer, zarówno przemysłowy, jak i biurowy. Mamy pod swoją opieką sieć biurową dla pracowników, system obiegu dokumentów, system finansowo-księgowy, system kadrowy – w zasadzie wszystkie systemy informatyczne, które funkcjonują w naszej firmie.

Artykuł Zapewniamy dostęp do tkanki miasta pochodzi z serwisu CRN.

Mam dziś zamiar coś wyznać, jako bardzo mały niby świadek koronny. Wyznanie będzie dotyczyło tego, co w tej mojej pracy robiłem. Zostałem mianowicie zatrudniony jako młodszy programista w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Systemów Minikomputerowych Era w Warszawie. Pracy szukałem ze dwa miesiące i proszę mi wierzyć, było o nią o niebo trudniej niż dziś, choćby z tego powodu, że uczelnie wypuszczały absolwentów o wykształceniu, które nijak się miało do potrzeb gospodarki. Z grubsza gospodarka potrzebowała pracowników o profilu „siła razy ramię”, a uczelnie wypuszczały metrologów, jak ja, albo sinologów czy lingwistów języka serbsko-chorwackiego. I co, jako metrolog, mogłem mierzyć w owym czasie? Co najwyżej głębokość dna jako miernika wielkości przewagi naszego systemu polityczno-gospodarczego nad zgniłym kapitalizmem.

Jako że na studiach liznąłem tego i owego z zakresu programowania i oprogramowania minikomputerów, a OBRSM rozpoczął (zgodnie z wytycznymi Komitetu Centralnego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego) szybkie i wytężone nadrabianie przewagi krajów Zachodu (zwłaszcza USA) w zakresie konstrukcji i zastosowań technik komputerowych, to wydawało mi się, że pracując na ul. Łopuszańskiej, wśród rozległych pól kapusty, pomidorów i innej cebuli, skosztuję tej wspomnianej wcześniej powszechnej słodyczy i zadowolenia z pracy zawodowej.

A o tych warzywach piszę ku pamięci zatrudnionych w takich firmach, jak Microsoft, Philips, Lenovo, Sygnity i innych, aby wiedzieli na zgliszczach jakich biznesów wyrosły budynki, w których dziś sobie spokojnie za te kilkanaście czy kilkadziesiąt tysięcy „zeta” miesięcznie popijają kawkę z mlekiem sojowym lub herbatkę ziołową na pobudzenie. Górnolotnie mówiąc „fundamenty ich firm wzniesione są na polach badylarzy” – pierwszej i długo jedynej wolnej branży gospodarczej w PRL-u. A to nie jest bez znaczenia w kontekście tego, o czym mam zamiar pisać dalej.

Ale ad rem. Decyzja KC KPZR i inne następujące po tej zasadniczej mówiły też, jak to nadrabianie ma następować – ma być po prostu bezczelnym kopiowaniem zarówno elementów hardware’owych, począwszy od najprostszych do najbardziej skomplikowanych układów LSI i oprogramowania. Z oprogramowaniem łatwiej, bo wystarczy, że hardware będzie całkowicie zgodny z pierwowzorem, to przeniesione oprogramowanie powinno hulać. Z tymi układami scalonymi nie było jednak tak łatwo. Metoda szlifowania chipów mikron po mikronie, fotografowania szlifów i tworzenia międzycząsteczkowych połączeń wewnątrz krzemowej struktury kryształu, nie szła tak gładko, jak komunistycznym propagandzistom się wydawało. W efekcie konstruktorzy musieli stosować bypassy.

Zatem, nolens volens, hardware różnił się od wzorca, a co za tym idzie oprogramowanie trzeba było dostosowywać i to na poziomie języka maszynowego, czyli na poziomie bitów. I to miałem robić JA, jako członek nowo sformowanego zespołu. I robiłem. Najpierw przez pół roku pracowicie kserowaliśmy dokumentację oryginalnego oprogramowania, która liczyła jakieś, bez przesady, 100 tysięcy (!) stron formatu A4. Przy czym trafiała w nasze ręce metodami oficjalnymi, jak też tymi pochodzącymi z filmów o agencie 007 (i nie chodzi mi o porucznika Borewicza).

A kopiarki w owym czasie mogły niewiele – ich wydajność wynosiła nie więcej niż 5 stron na minutę. Zatem policzmy: 100 tys. stron, to jakieś 20 tys. minut. To z kolei ekwiwalent 2,5 tys. roboczodni, czyli 10 lat dla jednej osoby, a właściwie dla 1 kopiarki. Ewentualnie 1 rok na 10 kserografów. Taką liczbą sprzętu Ośrodek nie dysponował, więc musiał zlecać ksero na zewnątrz. Tak czy siak, zespół kilkuosobowy zrobił to w jakieś 6 miesięcy i był gotów do dalszych prac.

Z tym, że te prace były trudne, bo trzeba było dokumentację w języku angielskim przeczytać, zrozumieć semantycznie, operacyjnie i funkcjonalnie. Sprawdzić w działaniu na naszych prototypach. Określić różnice, które następnie trzeba było usunąć, obejść, zlikwidować. A następnie przetestować i usunąć „bugi”, po czym wszystko przetłumaczyć na jedyny zrozumiały w naszym socjalistycznym bloku język, czyli rosyjski.

Artykuł Absurdalizm centralistyczny pochodzi z serwisu CRN.

Wszystko wskazuje jednak na to, że coraz bardziej wygląda to na inny podział: Zachód kontra Global South, kraje rozwinięte kontra kraje rozwijające się, miliard (z grubsza) kontra pozostałe siedem miliardów. Czy ku takiemu podziałowi się skłaniamy (a przynajmniej nasi politycy) i do takiego nowego porządku zmierzamy? Ośrodek „zachodni”, z wiodącą rolą USA, a z drugiej strony ośrodek „global south”, z wiodącą rolą Chin?

Pekin za globalizacją

Chiny wcale nie zamykają się na globalizację, wręcz przeciwnie, podpisują kolejne umowy o wolnym handlu i intensywnie promują ten model, bo im się on po prostu opłaca. Tak jak przestał się opłacać Stanom Zjednoczonym, które wcale nie porzuciły „trumpowego” sloganu America First, tylko bardziej się z nim kryją. Dlatego mamy RCEP (Regionalne Kompleksowe Partnerstwo Gospodarcze) – największą na świecie strefę wolnego handlu obejmującą 30 proc. ludności świata i odpowiadającą za 30 proc. światowego PKB (w skrócie: Azja + Australia + Nowa Zelandia), jak też mamy IPEF (Ramy Gospodarcze Indo-Pacyfiku na rzecz Dobrobytu), czyli 12 państw, ale bez dostępu do rynku amerykańskiego (nie ma mowy o obniżaniu cła i harmonizacji przepisów prawnych, które mają na celu zwiększony dostęp do rynku państw członkowskich). Dla porównania, RCEP docelowo ma znieść 90 proc. istniejących ceł i taryf.

Do tego mamy BRICS, do którego oficjalny akces zgłosiły Iran i Argentyna, a chęć przystąpienia zadeklarowały też Egipt, Turcja i Arabia Saudyjska (chyba jednak trzeba będzie zmienić akronim). W tle mamy też zaawansowane negocjacje pomiędzy Chinami a Radą Współpracy Zatoki Perskiej (Bahrajn, Kuwejt, Oman, Katar, Arabia Saudyjska i Zjednoczone Emiraty Arabskie) o strefie wolnego handlu. Zresztą wspomniana już dwukrotnie Arabia Saudyjska ma ożywione kontakty technologiczne, finansowe i ekonomiczne z Chinami i jeśli doniesienia medialne się potwierdzą, to w marcu 2023 r. może dojść do podpisania umowy o zakupach ropy naftowej za juany, a nie za dolary. O tym, czy będzie to jakaś ustalona z góry kwota (limit – na przykład 50 proc. importu rocznego do Chin) czy też bez limitu, zadecyduje zapewne stan stosunków dyplomatycznych między Stanami Zjednoczonymi a Arabią Saudyjską (obecnie na równi pochyłej).

Zatem „odklejania” (decouplingu) się Chin od rynku globalnego nie ma i nie będzie. Może natomiast nastąpić na Zachodzie próba przeniesienia jak największej liczby łańcuchów dostaw z Chin do własnego kraju lub do krajów „myślących podobnie” (cokolwiek to znaczy). Takie plany są motywowane kwestiami bezpieczeństwa narodowego, a że to szerokie pojęcie, można pod nie podciągnąć niemal wszystko. Problem w tym, że po pierwsze to kosztuje i zajmuje czas, a po drugie odcina firmy (kraje) od rynku chińskiego, a pośrednio i od wspominanego już RCEP-u.

Artykuł Chińcyki trzymają się mocno? pochodzi z serwisu CRN.

Wydawało mi się to kiedyś bardziej wymyślone niż prawdziwe, ale tylko do czasu. Ostatnie lata przynoszą coraz bardziej zaskakujące oznaki, że ludzkość niekoniecznie musi iść wyłącznie do przodu, ale że możemy się cofać w rozwoju i to nawet w szybkim tempie. Są już badania poziomu inteligencji wśród młodzieży (w całej Europie), pokazujące gwałtowny spadek IQ. Zresztą, że jest coraz gorzej można stwierdzić gołym okiem, jeśli tylko ogląda się codziennie wiadomości albo słucha kolejnych sporów i dyskusji politycznych. Wiemy, że coraz gorzej… i nawet chyba wiemy dlaczego.

Jedna z teorii o rozwoju człowieka twierdzi, że kluczowy postęp nastąpił, ponieważ nasi homoidalni przodkowie musieli dużo biegać w pogoni za zwierzyną w czasach paleolitu, a to przynosiło przegrzanie zwojów mózgowych i coraz więcej kłębiących się w głowie myśli. A co, jeśli odwrócimy ten proces? Jeśli w każdym momencie będzie tylko łatwiej i prościej, jeśli nie będziemy musieli się wysilać, a każdą podpowiedź przyniesie nam… sztuczna inteligencja? To chyba dzieje się właśnie teraz, a więc przyspieszona odwrotna rewolucja (w kierunku Troglodytów), która pojawiła się wraz z pojawieniem się telefonów komórkowych, zaawansowanej komunikacji i (szczególnie!) wszechobecnej sztucznej inteligencji.

Lista numerów

Na początek przyszły same telefony komórkowe i komunikacja z dowolnego miejsca. Popatrzmy na filmy z lat 50., 60., 70.,  czy nawet 80. Tam wszędzie ludzie umawiali się na mieście (o danej godzinie) i (jak to możliwe?) spotykali się bez problemu. Nie mieli przecież komórki i nie mówili „że już właśnie się zbliżam” albo będę za 15 minut w innym miejscu – ale potrafili spotkać się jak było to zaplanowane, a potem jeszcze na dodatek rozmawiać ze sobą przez więcej niż 5 minut i to bez ekranu smartfona. Zadziwiające, ale tak było, a dziś nagle zgubiliśmy umiejętność spotykania się na mieście bez komórki.

A lista numerów? Pamiętam jeszcze w czasach telefonów stacjonarnych (i komunikacji po drucie), że znałem wszystkie telefony – od standardowych alarmowych, poprzez prognozy pogody i zgłoszenia awarii do niezliczonych numerów znajomych (bliższych i dalszych), ale też i ciotek, wujków, babci i dalszej rodziny. Dziś pamiętam jeden (ten najważniejszy, żony) i częściowo swój własny (ale tu też mogę się pomylić). Można powiedzieć, że postęp, bo nie musimy się wytężać i ćwiczyć pamięci. A efekty widoczne są od razu w kolejnym pokoleniu…

Kolejny krok to poruszanie się w terenie i nawigacja. Nikt już nie pamięta, ale kiedyś było coś, co też nazywało się mapy, tylko było drukowane na papierze. Mapę trzeba było rozwinąć, przeanalizować, zaplanować trasę, a potem na bieżąco korygować samą podróż. Wszyscy podróżujący po USA niech wyobrażą sobie, że można było znajdować drogę wśród plątaniny autostrad, zjazdów, większych i mniejszych ulic i to patrząc na mapę (była ona standardowa dla całych USA w postaci małej książeczki formatu A3). Ale dzięki temu w jakiś magiczny sposób nabierało się orientacji w terenie, widziało się więcej (charakterystyczne znaki), umiało się wykorzystywać słońce (kierunki świata), a w najgorszym wypadku pytało się miejscowych o drogę (choć to raczej kobiety). Dziś cała umiejętność czytania map i samej nawigacji jest czymś zapomnianym jak sztuka pisania romantycznych listów (tak, kiedyś też to się robiło). Za pomocą Google Maps dotrze się wszędzie i w każdym najbardziej zapomnianym zakątku świata. Tylko co, jeśli nie ma zasięgu albo samego telefonu komórkowego czy samochodowej nawigacji?

Czytanie przywilejem elity

Szybko poszło to dalej, bo nie tylko nie czytamy już map, ale nie czytamy w ogóle. Świat Instagrama czy Tik Toka preferuje obrazki, piktogramy i w pewien sposób jest przerażający, jak futurystyczne życie z książki „Fahrenheit 451” Roya Bradbury’ego (chciałbym polecić przeczytanie książki, ale większość ludzi nie będzie chciała czytać). Tam totalitarny system ogłupiał społeczeństwo, zabraniało się właśnie słowa pisanego (i książek), a komunikację sprowadzało do komiksowych obrazków – okazuje się, że nie potrzeba żadnych tyranów, bo tyranię sobie wprowadzimy sami.

Niestety „Fahrenheit 451” chyba nie istnieje w formie komiksu – co najwyżej można obejrzeć sobie film (ten ostatni, nowy jest słaby, bardziej polecam coś z lat 60., ale przecież po starocie nikt nie sięga…). Nie umiemy więc czytać i nie umiemy liczyć (po co są automatyczne kasy i informacje ile wydać reszty – po co umieć odejmować i dodawać), zresztą nawet kasy też są niepotrzebne – nasz telefon załatwi wszystko i nawet nie będziemy umieli przeczytać ile mamy na koncie – tylko buźka (zielona uśmiechnięta, żółta i czerwona wykrzywiona) powie nam, czy możemy jeszcze coś kupić czy nie.

Za chwilę będzie gorzej, bo wszechwładne osiągnięcia IT i sztucznej inteligencji dalej czynią nasz świat lepszym, łatwiejszym i prostszym (a nas czynią głupszymi). Nie mówię już o nauce języków obcych (po co, skoro są automatyczne translatory i nawet rozpoznawanie mowy, a za chwilę każdy będzie miał certyfikat C2 z kilkudziesięciu języków w swoim smartfonie).

Popatrzmy więc na ostatnią „wielką umiejętność” – prowadzenie samochodu. Właściwie po co tworzyć wielki problem z prowadzeniem (i wielkie zagrożenie na drodze), kiedy sztuczna inteligencja włączy pojazdy autonomiczne. To już dziś możliwe i na dobrym poziomie – samo powszechne wprowadzenie automatycznego prowadzenia zatrzymują jeszcze chciwi prawnicy, szukający łatwych możliwości oskarżenia korporacji samochodowych i informatycznych za potencjalne i hipotetyczne wypadki. Po co mamy szukać nowych dróg (i błądzić), kiedy wystarczy tylko podać cel (AI automatycznie przetworzy dane i zabierze nas w podróż).

Iluzja pracy

Ten czas (automatycznego prowadzenia) możemy wykorzystać na przykład na zakupy (ale po co wybierać, AI zna twoje preferencje i zrobi codzienny automatyczny koszyk zakupowy, w którym są zarówno produkty niezbędne, ale i niespodzianki – coraz popularniejsza opcja „Zaskocz mnie”). Chyba też nie trzeba się martwić o wybór partnerów – IT wie lepiej i zaplanuje zarówno okazjonalny seks, jak i partnerkę/partnera na całe życie. A następnie również wychowanie dzieci (cały program z oprogramowaniem) i domowe zwierzęta (zresztą taniej i lepiej wyjdą wirtualne).

W końcu ostatnim akordem będzie sama praca – albo jej iluzja – nic nie trzeba robić, a wystarczy płaca minimalna. Dzięki temu będziemy mieli o wiele więcej wolnego czasu i będziemy mogli zrealizować nasze marzenia, czyli jeszcze więcej oglądania kotków w internecie, wysyłania memów i ikonek (predefiniowanych) do znajomych (w większości wirtualnych) i najwyżej jakiś serial (coraz głupszy, bo i tak nie łapiemy akcji).

A za chwilę… zanik inteligencji i Troglodyci oraz zataczające kręgi koło czasu. Sztuczna inteligencja w swojej słodkiej zemście doprowadzi nas do poziomu prehistorycznego kalkulatora. Ale po co ja piszę takie pesymistyczne rzeczy, przecież i tak już nikt nie czyta wpisów na blogu  ani gazet (no chyba, że byłby to podcast albo może komiks).

Prof. Konrad Świrski  

Prezes Transition Technologies i wykładowca na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej.

 

  

Artykuł Sztuczna inteligencja… pozbawia nas inteligencji? pochodzi z serwisu CRN.

„Koleżanki Informatyczki, koledzy Informatycy,

Piszę do Was w odpowiedzi na prośbę skierowaną do mnie w mejlu z dnia 30.08.2022, a dotyczącą Wniosku o usługę o nr. 2 454 545. Bardzo mnie rozczuliliście proponując na wstępie zastosowanie Ctrl+Shift+Delete dla wszystkich przeglądanych stron. Czy naprawdę muszę to zrobić, tracąc potem wiele czasu na ponowne czytanie nudnych opowieści o ciasteczkach (oraz często już bezsensownych, acz obowiązkowych zasad RODO) i ustalanie zakresu ich działania oraz ponowne logowanie się do wielu stale używanych portali (np. gazet, czasopism, itp.)? Czy może gdzieś widzieliście, aby w celu używania portalu jakiegoś banku trzeba było wcześniej kasować wszędzie ciasteczka?

Ciekawa jest też propozycja zmiany przeglądarki. Może lepiej gdzieś napisać, których przeglądarek polska administracja cyfrowa nie wspiera (aha – lepiej tego nie robić, nie chcąc się narażać na pozew z tytułu ochrony praw konkurencji). Nie powinno się też wyłączać HTML5, rekomendowanego w 2014 roku przez W3C. Oczywiście strony gov.pl powinny też dobrze działać na starszych wersjach przeglądarek. Dlaczego to stanowi problem nie do ogarnięcia?

Dzisiaj potrzebowałem użyć portalu gwd.nfosigw.gov.pl (dogrzebanie się do niego wymagało nieco starań). Portal ten (o siermiężnej grafice) jest dostępny po zalogowaniu przez profil zaufany. Niestety, przy powrocie na GWD wystąpił podobny (jak ten uprzednio) błąd oznaczony ciągiem znaków alfanumerycznych. Co ciekawe, zostałem o tym poinformowany przez Was również mejlem.

Zacząłem jeszcze raz, ale tym razem na stronie prywatnej przeglądarki. O tym tipie (tej wskazówce) kiedyś poinformowała mnie Pani z jakiegoś Centrum Pomocy. I udało się, ale potem ku mojemu zdziwieniu, należało się jeszcze zalogować się w GWD podając jako login adres mejlowy oraz (uwaga!) hasło – zgadłem, że identyczne jak w profilu zaufanym. Zadziałało.

W tym miejscu mam istotną uwagę o dziwnym powiązaniu tych portali domeny gov.pl poprzez portal Profilu Zaufanego do logowania, np. (tylko 3 przykłady) [uwaga adresy stron portali skróciłem o frazę https://]:

• ikp.gov.pl –> login.gov.pl/login… –> pacjent.gov.pl,
• epuap.gov.pl –> login.gov.pl/login… –> epuap.gov.pl/wps/myportal,
• moja.warszawa19115.pl/ –> login.gov.pl/login… –> https://moja.warszawa19115.pl/user-dashboard,
• przy istnieniu też portalu –> pz.gov.pl/dt/pages/accountDetails, również przeznaczonego do logowania przez profil zaufany.

Ten sposób powiązania stron w celu przejścia przez stronę logowania jest dziwny i wzbudza sporo obaw u mnie i zapewne u wielu użytkowników. Nie mam dostępu i nie wnikałem w jego implementację, ale zapewne wykorzystuje on ciasteczka przekazujące dane pomiędzy tymi stronami. Stąd jest ta rada czyszczenia wszystkich ciasteczek w przeglądarce, gdy są kłopoty z otrzymaniem esemesa z kodami – ogólnie z logowaniem, bo się te ciasteczka tym stronom poplątały.

Po co tak to zrobiono? Czy może widzieliście jakieś podobne rozwiązanie dla logowania się do aplikacji bankowych? Czy ktoś oprócz gov.pl zastosował takie rozwiązanie? A według mojej informatycznej intuicji jest ono potencjalnie niespójne i mało odporne na oszustwa – bardzo chciałbym nie mieć tutaj racji. W każdym razie mam nadzieję, że czytujecie wpisy w niebezpieczniku.pl.

Zresztą przykładów bałaganu organizacyjnego w tym systemie jest więcej. Zacznijmy od tego, że istnieje jedna wersja rozpoczynająca się na stronie mobywatel.gov.pl oraz druga na stronie epuap.gov.pl. Obie z nich oferują podobne usługi, tylko w innym układzie wizualnym. Przy logowaniu niekiedy można zobaczyć wpisywane hasło, a w innym przypadku nie. Żądanie wpisania kodu z potwierdzającego esemesa czasem pojawia się natychmiast, a czasem dopiero na następnej i jeszcze następnej stronie. Wyszukanie interesującej nas instytucji czy urzędu wymaga dokładnej znajomości ich nazwy, inaczej trzeba jej szukać na długiej liście urzędów miasta między przedszkolami. Poszukiwanie potem interesującej nas sprawy do załatwienia również wymaga znajomości jej oficjalnej nazwy, ale też znalazłem dla Grodziska Maz. sprawę Ełckiej Karty Seniora.

Artykuł List do zespołu Profilu Zaufanego pochodzi z serwisu CRN.

Bartosz Różalski: Obecnie posiadamy w ofercie pięć takich pakietów. W czerwcu ubiegłego roku wprowadziliśmy zaawansowane produkty przeznaczone dla średnich oraz dużych firm. Spotkały się ze znacznym zainteresowaniem nie tylko ze strony przedsiębiorstw, ale też sektora medycznego i jednostek rządowych. Niektórzy doceniają ich rozbudowaną funkcjonalność i rezygnują z rozwiązań innych dostawców na rzecz ESET-a. Warto podkreślić, że w Polsce udział pakietów z wyższej półki stanowi około 50 proc. przychodów uzyskiwanych przez naszych partnerów ze sprzedaży oprogramowania ESET.

Co decyduje o popycie na zaawansowane pakiety oprogramowania – atrakcyjne funkcjonalności czy strach przed narastającymi atakami, w tym zagrożeniem cybernetycznym ze strony Rosji?

Uważam, że oba czynniki są ze sobą mocno powiązane. Świadomość klientów rośnie, coraz częściej docierają do nich informacje o atakach przeprowadzanych przez grupy sponsorowane, co dzieje się chociażby na terenie Ukrainy. Decydenci w firmach oraz instytucjach zaczynają się zastanawiać czy narzędzia, z których korzystają są na tyle dobre, aby powstrzymać napastników. Jeśli mają najprostszą wersję ESET-a, mogą przy niewielkim nakładzie energii uruchomić kolejny moduł bez konieczności inwestowania w nowy system.

Jedną z funkcji oferowanych przez zaawansowane pakiety ESET-a jest sandboxing w chmurze. Co dzięki niej zyskują użytkownicy?

To funkcja praktycznie bezobsługowa, co stanowi jej największą zaletę. Za pomocą konsoli centralnego zarządzania ESET PROTECT, administrator aktywuje dodatkową licencję, a proces konfiguracji zajmuje pięć minut. Uruchomienie sandboxingu w chmurze nie wymaga zatem dużego zaangażowania ze strony administratora. W związku z tym, że jest to usługa chmurowa, można w łatwy sposób kontrolować to, co przesyłają ze swoich komputerów użytkownicy. Nabiera to dodatkowego znaczenia w obecnych czasach, kiedy wiele osób pracuje zdalnie i nie chronią ich firewalle. Walorem sandboxingu jest też szybki czas reakcji – nie przekracza on pięciu minut.

Czy klienci często decydują się na rozwiązanie ESET PROTECT Cloud?

Obecnie sprzedaż nowych licencji z konsolą w chmurze stanowi około 10 proc. przychodów generowanych przez rodzimych partnerów ESET-a, a do niedawna było to 5 proc. Jak widać ten udział dość szybko rośnie. Klienci wybierają model usługowy z kilku względów. Nie muszą martwić się o kwestie związane z konfiguracją sprzętu, jego utrzymaniem, aktualizacjami oprogramowania, backupem, nie mówiąc już o kosztach związanych z utrzymywaniem serwerowni. Wszyscy wiemy, jak w ostatnim czasie wyglądają rachunki za energię elektryczną. Wersja chmurowa odciąża administratora, który nie musi poświęcać czasu na wdrożenie rozwiązania, a klient otrzymuje najnowszą wersję produktu z najświeższymi funkcjami.

Czy będziecie zachęcać partnerów do sprzedaży chmurowej wersji oprogramowania ESET?

Tak, zdecydowanie. Uważamy, że jest to bardzo dobra oferta dla partnerów, którzy pomagają swoim klientom w utrzymaniu i wdrażaniu infrastruktury. Dzięki chmurowej wersji są w stanie szybciej wdrażać gotową usługę. Poza tym rynek zmierza w kierunku rozwiązań chmurowych i klienci coraz częściej będą wybierali tego typu rozwiązania. Jednak najważniejsze jest to, że chcemy dostarczać użytkownikom usługę zapewniającą najwyższy poziom bezpieczeństwa i optymalną funkcjonalność. Dążymy do tego, żeby klienci byli dobrze chronieni, ponieważ to gwarantuje długą współpracę z nimi. Na koniec warto dodać, że  ESET jest firmą słowacką, a wszystkie dane znajdują się w serwerowniach na terenie Unii Europejskiej.

Artykuł ESET: coraz więcej chmury pochodzi z serwisu CRN.

Właśnie „rekordową inflacją” eksperci Channelnomics uzasadnili potrzebę wydania publikacji pod alarmistycznym tytułem „Channel Recession Survival Guide”. Autorzy dokumentu nie mają wątpliwości, że wskaźniki ekonomiczne, które już teraz są słabe, w niedalekiej przyszłości zapewne jeszcze się pogorszą. I właśnie z tego powodu każdy producent rozwiązań IT powinien, ich zdaniem, skorzystać z remedium na spowolnienie gospodarcze, jakim jest kanał partnerski – dystrybutorzy, integratorzy i retailerzy. Tego samego zdania jest organizacja Global Distribution Technology Council, która opublikowała na swojej stronie dokument pt. „Distribution as a Recession Countermeasure”. Słowem: na kłopoty dystrybucja!

Nie chcę streszczać obu publikacji, które są za darmo do ściągnięcia na stronach: channelnomics.com oraz gtdc.org. Polecam je szczególnie tym dyrektorom finansowym u producentów, którzy mają czasem tendencję do traktowania kanału partnerskiego jako kosztu i zbędnego ogniwa w łańcuchu dostaw. Zwrócę ich uwagę zwłaszcza na wyliczenia Channelnomics, z których wynika, że średnio koszt sprzedaży produktów za pośrednictwem partnerów (w modelu 2-Tier, a więc poprzez dystrybutorów i integratorów) jest od 10 do 15 proc. niższy niż w przypadku sprzedaży bezpośredniej – od producenta od razu do klienta końcowego. Po argumenty, dlaczego tak się dzieje, odsyłam do wspomnianego wyżej przewodnika.

Tym, na co jeszcze warto zwrócić uwagę jest wprost bezcenna rola dystrybutorów w całym procesie biznesowym. Nie tylko obniżają oni koszty działania producentów i zaopatrują rzesze integratorów czy resellerów, ale z każdym rokiem rosnącej złożoności rynku IT ich rola „banków” i „spedytorów” ewoluuje w kierunku „konsultantów” (co ważne, doceniają to i korzystają z tego również rosnący w siłę hiperskalerzy). I znowu: więcej na ten temat w obu omawianych publikacjach, z których przesłaniem – po niemal ćwierć wieku obserwacji naszej branży – w pełni się zgadzam.

Artykuł Na kłopoty partnerzy pochodzi z serwisu CRN.

Łukasz Zdziech Nie, absolutnie. To raczej kwestia ambicji, żeby być marką globalną. Poza tym jeśli wymyślamy nasze produkty od zera, inwestujemy w nie duże pieniądze i wiemy, że reprezentują światowy poziom, to chęć ekspansji staje się naturalna. A jednocześnie uzasadniona ekonomicznie. Mamy bowiem w Polsce znakomity dział R&D, w którym zatrudniamy świetnych specjalistów. Dzięki nim jesteśmy na bieżąco z globalnymi trendami, a czasami wręcz je wyprzedzamy. To duży wysiłek, a przy tym niemała inwestycja. Dzięki sprzedaży na zagranicznych rynkach zyskamy dodatkowe środki na dalszy rozwój produktów i promocję marki.

  Jaki jest planowany globalny wzrost, uwzględniający wpływy ze wszystkich rynków?

Nasz planowany wzrost ogółem to 15–20 proc. rocznie, co pozwoli nam pozyskiwać specjalistów i finansować rozwój produktów oraz marki Endorfy, najpierw na rynku europejskim, a następnie na świecie.

  A jaka jest lokalna strategia?

Naszym podstawowym celem w Polsce jest utrzymanie dotychczasowych udziałów rynkowych. 

  Łatwo nie będzie…

Na przeszkodzie może nam stanąć przede wszystkim trend wprowadzania własnych marek przez duże sieci handlowe. Przeciwdziałamy temu dbałością o jakość oraz inwestycjami w budowanie silnej marki. Dzięki temu obecni i potencjalni klienci wiedzą, że oferowane przez nas produkty są lepsze niż marketowe.

  Dlaczego akurat teraz podjęliście decyzję o wprowadzeniu na rynek marki Endorfy i wyjście na świat?

Taką decyzję podjęliśmy trzy lata temu, jednak zanim wdrożyliśmy ją w życie, przyszedł czas lockdownów i związanych z tym dużych zmian na rynku. To nas postawiło w stan niepewności i na kilka miesięcy zamroziliśmy wcześniejsze plany, żeby zobaczyć, jaki będzie dalszy rozwój sytuacji. Okazało się, że pandemia przyczyniła się do dalszego, bardzo szybkiego wzrostu liczby graczy i dalszej profesjonalizacji gamingu. A to oczywiście tym bardziej sprzyja naszym pomysłom i ambicjom. Przez długie lata nasz przekaz marketingowy był „stunelowany” na mężczyzn, którzy byli zagorzałymi graczami. Teraz chcemy dotrzeć do znacznie szerszej grupy odbiorców, pozycjonując markę Endorfy jako lifestylową, a więc nie tylko dla ekspertów czy profesjonalistów.

Artykuł Endorfy to nasze okno na świat pochodzi z serwisu CRN.

Taki przypadek powoduje, że pytam sam siebie: czy my jako Naród, a jego warstwa inteligencji w szczególności – ta, która pisze i czyta w obcych językach coś więcej niż znaki drogowe na autostradach i menu w knajpach na rozlicznych nadmorskich wybrzeżach ciepłych krajów, nie stworzyliśmy sami tego fantoma z przesadą i bez refleksji? Fantoma, bo jest to twór zastępczy. Określenie polski nacjonalizm jest dla mnie do pewnego stopnia podobne stwierdzeniu „polskie obozy koncentracyjne”. Przez wrogów Polski (albo tych, co chcą bronić jej racji stanu, tylko się nadmiernie, wręcz fobicznie boją, że do głosu dojdą ekstremizmy) jest używany jako bat na niepokornych lub nie dość „światowych” obywateli Europy. Co ciekawe, nigdy takich głosów nie usłyszymy, ani nie wyczytamy w wypowiedziach i książkach takich ludzi, co Polskę i jej historię naprawdę znają, a pochodzą z innych kręgów kultury. Ludzi takich jak Norman Davis, Timothy Snyder, Steffen Möller czy Klaus Bachmann.

Skoro przytoczyłem te nazwiska niejednokrotnie związane ze znajomością Polski i jej historii to pogłębmy ten temat, aby nie zostać jak port w Elblągu bez możliwości manewru. W Polsce nigdy nie było zinstytucjonalizowanej niechęci do narodowej inności. No, może z małym wyjątkiem roku 1968. W setkach polskich miast lokowanych na prawie niemieckim, gdzie dominującą rolę odgrywało mieszczaństwo przeróżnej proweniencji, w tym czeskiej i ormiańskiej, że wspomnę te najmniej znane narody zamieszkujące tereny Polski. Po zitalianizowaniu naszego kraju przez naprawdę potężny zaciąg urzędników, prawników, lekarzy, artystów, których pociągnęła za sobą królowa Bona de domo Sforza, po zeszwedczeniu kręgów arystokracji dworskiej przez przedstawicieli miłościwie nam panującej dynastii Wazów, po sturczeniu w wyniku złożonych relacji polsko-tureckich dużej części handlu głównie towarami orientalnymi, po… (etc. etc. etc.), my o sobie możemy powiedzieć, że byliśmy (o teraźniejszości za chwilę) nacjonalistami?

W Polsce każdy mógł znaleźć dla siebie miejsce do życia. Jeśli nie w miastach centralnej Polski, to w zależności od gustu albo na zachodzie i północy, gdzie silniejsze były wpływy krajów anglosaskich, albo na południowym wschodzie, gdzie w niektórych miejscach przyjezdny nie zdawał sobie sprawy, „że to Polska właśnie” (ale to cytat z innej epoki).

Tacy byliśmy do rozbiorów i nie dajmy sobie wmówić, że było inaczej! Grunt pod nacjonalizmy zaczął się tworzyć w Polsce, w Europie też, w XIX wieku za sprawą (po kolei): w Prusach Fryderyka II, a potem ojca zjednoczenia Niemiec – Bismarcka. We Francji Napoleona z jego dekretami i kodeksami. W Austrii Marii Teresy i jej ekspansjonizmem, którego spadkobiercą został Franciszek Józef. We Włoszech za czasów Garibaldiego i jego „agenta” króla Wiktora Emanuela – zjednoczycieli Italii. W Rosji za sprawą Niemki z pochodzenia, Katarzyny II.

To powyżsi spowodowali, że sprawy Narodu stały się ważne. A cele tego były dwa: skupić wokół siebie jak największe terytorium i poddanych, których można używać jako mięsa armatniego (nota bene, czy dziś największym nacjonalistą nie jest aby Prezydent Rosji wysyłający na ukraiński front głównie Buriatów, Jakutów, Tatarów, Ewenków i innych nierosyjskich obywateli Federacji). A drugi powód: zjednoczyć obywateli wyznających tę samą wiarę, tradycję, mających to samo podglebie językowe i kulturowe, aby obronić swoją wolność i odeprzeć agresję tych najsilniejszych.

Artykuł Rozmowy o Polsce w językach obcych pochodzi z serwisu CRN.