Dziewięć lat temu przysłuchiwałem się w Monachium pasjonującej dyskusji Mikko Hypponena z Jewgienijem Kasperskym. Jednym z wiodących tematów było widmo zbliżającej się cyberwojny. Obaj panowie straszyli jej konsekwencjami, przy czym Kaspersky podkreślał, że nigdy nie będą one aż tak poważne, jak w przypadku konfliktu zbrojnego. Kaspersky skomentował ówczesne nastroje słowami: „jesteśmy jak Alicja w Krainie Czarów, która rozgląda się, ciesząc się, jaki ten świat jest piękny”.

Niestety, prognozy obu panów się ziściły i cyberwojna zapukała do naszych drzwi, co zasadniczo zmieniło punkt widzenia na kwestie cyberbezpieczeństwa. Od 24 lutego chyba nikt, kto mieszka w naszej części Europy, nie patrzy na świat oczami Alicji. Staliśmy się państwem przyfrontowym i choć na całe szczęście na przygraniczne polskie miasta nie spadają rakiety, to cyberataki wyprowadzane z terenu Rosji oraz Białorusi stały się polskim chlebem powszednim.

Z tym, że potyczki w wirtualnej przestrzeni nie przebijają się do mediów tak, jak informacje o kolejnych zamówieniach rządu na Abramsy, HIMARS-y, samoloty F-35 czy śmigłowce Apache. Rząd, który po wybudowaniu płotu na granicy z Białorusią stawia kolejną zaporę, tym razem przy granicy z obwodem kaliningradzkim, zdecydowanie mniej mówi o ochronie cybernetycznej. Co wcale nie oznacza, że w tej materii nic się nie dzieje. W kuluarach słyszy się, że wprawdzie ograniczone mają zostać rządowe wydatki na IT, ale cięcia nie dotkną systemów bezpieczeństwa.

Generał Karol Molenda, dowódca Wojsk Obrony Cyberprzestrzeni, działa według zasady „tisze jediesz dalsze budiesz”. W kwietniu przyznał na łamach „Dziennika”, że Polska codziennie pada ofiarą cyberataków. „Gdy nas nie widać i o nas nie słychać, to znaczy, że dobrze realizujemy swoją pracę. Myślę, że brak żółtych pasków o cyberatakach to jest nasz sukces” – podkreślał dowódca naszych „cyberwojsk”.

Trzeba przyznać, że wspomnianych żółtych pasków od początku konfliktu na Ukrainie nie pojawiło się zbyt wiele – można je policzyć na palcach jednej ręki. W ostatnim czasie najpoważniejszym incydentem był atak DDoS na polski Senat. Wszystko wskazuje na to, że stali za nim rosyjscy hakerzy z grupy XakNet. Przypisuje im się też cyberataki na ukraińską grupę energetyczną, dowództwo zasobów ludzkich amerykańskiej armii, a także parlamenty Słowacji i Izraela.

Ciekawe informacje na temat cyberataków wymierzonych przeciwko Polsce przynoszą dane firmy Check Point Research. W styczniu bieżącego roku przeciętna firma była atakowana niemal 700 razy w tygodniu, podczas gdy w pierwszym tygodniu września już 1033 razy, a pod koniec października aż 1629 razy. Nikt nie powinien mieć wątpliwości, że intensywność kampanii cybernetycznych przybrała na sile po wybuchu wojny na Ukrainie. Nikt nie ma też wątpliwości, skąd nadciągają.

Glenn S. Gerstell, który w latach 2015–2020 pełnił funkcję radcy prawnego Agencji Bezpieczeństwa Narodowego Stanów Zjednoczonych, niedawno powiedział, że Rosja ma „zasłużoną reputację” cybernetycznego napastnika, szczególnie skoncentrowanego na agresji wobec USA i Europy. A co najważniejsze, jej worki treningowe to cztery byłe sowieckie republiki: Estonia, Łotwa, Litwa i Ukraina.

Najwyraźniej lata praktyki procentują, bo „worki treningowe” nauczyły się parować ciosy. Nieźle radzi sobie w tej materii także Polska i pozostaje mieć nadzieje, że żółte paski z informacjami o incydentach cybernetycznych będą rzadkim obrazkiem w telewizjach informacyjnych. A najlepiej, żeby nie było ich w ogóle.