Placówki medyczne muszą też zadbać o wydajną infrastrukturę IT, która pozwoli dostarczać im usługi w sposób optymalny, z korzyścią dla nich samych, a przede wszystkim dla pacjenta. Dlatego zanim dojdzie do upowszechnienia w ochronie zdrowia nowych, najbardziej zaawansowanych technologii, takich jak sztuczna inteligencja, IoT, edge computing czy wirtualna rzeczywistość, trzeba dostarczyć do szpitali te bardziej podstawowe narzędzia, które przyśpieszą ich cyfryzację.

Tablet zamiast kartki papieru

Pandemia pokazała, jak wielkie korzyści może przynieść cyfryzacja i jakim utrudnieniem jest jej brak. Piotr Skirski, Regional Manager Public Sector & Enterprise w Cisco, daje przykład wprowadzenia pewnej procedury związanej koronawirusem, w ramach której lekarze byli w szpitalach zmuszeni do przechodzenia przez tzw. śluzy, czyli pomieszczenia służące oddzieleniu poszczególnych obszarów szpitala. Izolacja miała na celu ograniczenie rozprzestrzeniania się wirusa. W praktyce cały proces bardzo opóźniał i utrudniał całą szpitalną logistykę, przez co personel medyczny znacznie mniej czasu mógł poświęcać pacjentom.

– Lekarz anestezjolog, znajdujący się przy łóżku pacjenta na OIOM-ie, musi ustawić szereg parametrów respiratora podtrzymującego życie chorego. Jednocześnie, wiele informacji z tym związanych powinien wprowadzić do systemu medycznego. Jest to koniecznie, aby mogła być na bieżąco prowadzona historia opieki nad pacjentem – tłumaczy Piotr Skirski.

Przed wprowadzeniem ścisłych obostrzeń wyglądało to tak, że lekarz zapisywał sobie w notesie potrzebne informacje i szedł do pomieszczenia służbowego, w którym siadał przy komputerze, by uzupełnić historię choroby i leczenia pacjenta.

– Gdy nastały ograniczenia, w jednym ze szpitali lekarz spisywał na kartce wszystkie wymagane dane, po czym podchodził do wielkiej szyby, przykładając do niej tę kartkę. Z drugiej strony ktoś z personelu medycznego przepisywał to do notesu. Następnie ta osoba szła do komputera i wprowadzała do systemu dane – opisuje niezwykłą sytuację ekspert Cisco.

Można by nawet uznać, że takie działanie ad hoc spełniało swoje zadanie, bo redukowało możliwość zakażania. Gdyby jednak lekarz miał przy sobie tablet podłączony do systemu szpitalnego, to siedząc przy łóżku pacjenta, mógłby od razu wszystkie dane wprowadzić do systemu. A przecież chodzi o czas, który personel medyczny może poświęcić na opiekę nad kolejnymi pacjentami. A ten jest po prostu bezcenny.

Problemy, które ujawniły się na skutek pandemii pokazały, jak bardzo dziś technologia jest w stanie lekarzom uprościć życie przy zachowaniu najwyższych poziomów bezpieczeństwa. Dostęp do sieci bezprzewodowej i systemów szpitalnych dla personelu medycznego na miejscu, przy łóżku pacjenta ma w takich sytuacjach znaczenie fundamentalne. Od dostępu do dokumentacji pacjenta na mobilnym komputerze albo tablecie przez uzyskiwanie danych telemetrycznych z aparatury medycznej po systemy przywoływania personelu i aplikacje do lokalizacji – wydajna i bezpieczna sieć Wi-Fi staje się podstawą funkcjonowania placówek.

Telemedycyna – wszędzie tam, gdzie można…

Z powodu lockdownu telemedycyna, która wcześniej była nie za często stosowanym dodatkiem do tradycyjnych usług, stała się usługą pierwszej potrzeby. W październiku 2020 r. Anna Goławska, zaraz po objęciu teki wiceministra ds. informatyzacji w Ministerstwie Zdrowia, zadeklarowała: „chcę, aby telemedycyna stała się powszechna w publicznym systemie, szczególnie w zakresie elektronicznej dokumentacji medycznej oraz narzędzi umożliwiających udzielanie świadczeń zdalnie”.

Pandemia jeszcze bardziej uwypukliła problem, z którym polski sektor ochrony zdrowia zmaga się od lat. Według danych OECD w 2018 r. na 1000 Polaków przypadało 2,4 praktykujących lekarzy, co było najniższym wynikiem wśród wszystkich państw Unii Europejskiej, dla której średnia wyniosła 3,8. Dlatego inwestowanie w telemedycynę w tych obszarach, w których może być stosowana, powinno stanowić priorytet. Nie będzie to łatwe. W raporcie Siemensa „Priority Investment. Top investment areas for digital transformation in healthcare” już w 2019 r. podkreślano istnienie olbrzymiego wyzwania inwestycyjnego na rzecz telemedycyny, które w okresie 2019 – 2022 oszacowano dla Polski na 517 mln dol. Można przyjąć, że obecnie – wobec zwiększonych potrzeb – suma ta jest znacznie wyższa.

Autorzy badania przeprowadzonego wspólnie przez firmę EC2, zajmującą się projektami IT dla klientów z sektora medycznego, oraz akcelerator start-upów medycznych Tech Med House, stwierdzają: „Pandemia uświadomiła środowisku medycznemu, że e-rozwiązania są nie tylko niezwykle korzystne, lecz także niezbędne w systemie ochrony zdrowia. Bez nich świadczenie dużej części usług nie byłoby możliwe. Z kolei elektroniczna postać dokumentacji pozwala na efektywne realizowanie usług z zastosowaniem rozwiązań telemedycznych, ułatwia codzienną pracę placówek medycznych, a co najważniejsze, stawia pacjenta w centrum uwagi”.

Jakub Budziszewski, CEO EC2, podkreśla, że przyspieszenie cyfryzacji firm medycznych wiąże się z koniecznością znalezienia nowych kanałów komunikacji z pacjentami, klientami, kluczowymi partnerami biznesowymi czy dostawcami.

Zdaniem integratora

Tomasz Kiełbowski, dyrektor ds. klientów kluczowych, Vernity  

Fakt, że ochrona zdrowia to w zdecydowanej większości podmioty z sektora publicznego, determinuje zasady współpracy z nimi. W porównaniu z klientami biznesowymi mamy w tym przypadku dużo więcej procedur, których trzeba się trzymać. Dużo trudniej jest także przewidywać kierunki rozwoju tego rynku, zwłaszcza w sytuacji trwającej już od półtora roku pandemii. Szpitale zostały zaskoczone koniecznością przeniesienia części personelu do pracy zdalnej, a jednocześnie trafiało do nich mniej pacjentów z problemami niezwiązanymi z COVID-em, których trzeba było jakoś obsłużyć, chociażby poprzez zdalne konsultacje. Dlatego niektóre szpitale zakupiły rozwiązania, które pozwalają wykonywać część zadań, jak analiza zdjęć czy wyników z domu. Przykładowo, wdrożenie wirtualnych desktopów (VDI) rozwiązuje problemy z ograniczonym liczebnie personelem IT, co trafia do przekonania klienta. Nie zauważyłem natomiast, żeby szpitale były zainteresowane migracją infrastruktury do chmury, ponieważ posiadają zbyt wiele danych wrażliwych, które nie powinny być wynoszone na zewnątrz. Dlatego kupują serwery i pamięci masowe, po czym wdrażają je u siebie. Ponieważ szpitale korzystają z outsourcingu IT, to potrzebują także narzędzi do zarządzania i kontroli zdalnego dostępu na prawach administratora (typu PAM). Ostatecznie, pomimo zawirowań, w tej branży niezmiennie będzie występować zapotrzebowanie na moc obliczeniową czy storage. Pacjentów będzie tylko przybywać, a wraz z nimi rosnąć objętość dokumentacji.

  

Hybryda – modne słowo na nowe czasy

Również narzędzia do wideokonferencji mogą znakomicie usprawniać funkcjonowanie szpitali. Dzięki terminalom wideo pracownicy szpitala nie muszą przechodzić między poszczególnymi jego oddziałami i sekcjami, które często dzielą setki metrów. Lekarze, ale również pracownicy niemedyczni, używają terminali wideo, które są w różnych miejscach szpitala, żeby się komunikować. Co więcej, ta technologia sprawdza się również do konsultacji na zewnątrz, chociażby w przypadku, gdy lekarz z jednego szpitala chce porozumieć się z zewnętrznym specjalistą. Może w ten sposób uzgodnić zasadność wykonania konkretnych badań.

Oczywiście nie wszystko można załatwić w ramach konsultacji zdalnych. Dlatego potrzebne są rozwiązania hybrydowe, optymalnie łączące w sobie wykorzystanie technologii na odległość oraz na miejscu, w placówkach ochrony zdrowia. To nieuniknione, chociażby z powodu barier związanych z wiekiem części pacjentów i różnicami pokoleniowymi w obsłudze technologii. Choć dąży się do tego, żeby wizyt u lekarza było znów więcej, teleporady nie znikną.

– Część tych narzędzi, z których korzystaliśmy podczas pandemii, zostanie z nami na stałe. Także w przypadku ochrony zdrowia. Te wizyty, które nie wymagają konsultacji bezpośredniej z lekarzem, przykładowo związane z przedłużeniem recepty, będą mogły być świadczone w pełni zdalnie. W wielu innych sytuacjach będzie funkcjonować model hybrydowy – przewiduje Piotr Skirski.

Chmura raczej prywatna niż publiczna

Świadczenie usług telemedycznych i w ogóle cyfryzacja całego sektora powinna się opierać na rozwiązaniach chmurowych, umożliwiających gromadzenie, przetwarzanie i przechowywanie olbrzymich ilości danych o pacjentach. Musi odbywać się to w sposób zgodny z wymogami prawnymi w zakresie bezpieczeństwa przetwarzania wrażliwych danych osobowych. W tym kontekście wykorzystanie chmury publicznej robi się – w obecnej sytuacji prawnej – dość problematyczne.

Wojciech Janusz, EMEA Manufacturing Practice Lead w Dell Technologies, podkreśla, jak ważnym aspektem wykorzystania chmury w medycynie jest gromadzenie i współdzielenie informacji potrzebnych do badań medycznych. Precyzyjna medycyna czy diagnostyka wspierana sztuczną inteligencją wymagają dostępu do dobrej jakości danych. Tylko na ich podstawie i współdzieleniu ich pomiędzy ośrodkami możliwe stanie się opracowywanie odpowiednio skutecznych modeli leczenia.

– Niestety, o ile technologia do tego potrzebna już istnieje, to nadal brakuje nam regulacji prawnych umożliwiających jej pełne wykorzystanie – przyznaje Wojciech Janusz.

Na obecnym etapie transformacji bez wątpienia mamy do czynienia z dostępem i konsumpcją w modelu chmury publicznej takich rozwiązań, jak komunikatory, pakiety biurowe i inne tego typu aplikacje, potrzebne do codziennej pracy. Korzystają z nich lekarze i personel niemedyczny. Jeżeli chodzi natomiast o systemy medyczne, to model chmurowy jest już zgoła inny.

– Centrum e-Zdrowia, mając potężne własne zasoby, jest w pewnym sensie chmurą prywatną, wybudowaną przez polski rząd. Innym przykładem jest NFZ, który także ma swoje data center, w ramach którego tworzy różne systemy. Także szpitale mają swoje prywatne chmury, w których przechowują wrażliwe dane i systemy. Dlatego trudno spodziewać się, aby takie organizacje dążyły do transformacji do chmury publicznej – zauważa Piotr Skirski.

Ostatecznie chodzi o dane w najwyższym stopniu wrażliwe – o informacje dotyczące zdrowia pacjentów. Szybszej migracji do chmury publicznej można się natomiast spodziewać w obszarach „miękkich”, rozwiązaniach na potrzeby back office’u i usług, które nie dotyczą danych pacjentów.

– Obserwujemy wykorzystanie infrastruktury chmurowej do zapewnienia bezpiecznego dostępu, także dzięki uwierzytelnianiu wieloskładnikowemu. Inny przykład to przeniesienie do chmury portali do obsługi pacjenta, które jest wykonalne i możliwe do zabezpieczenia przez narzędzia typu Web Application Firewall – mówi Robert Dąbrowski, szef zespołu inżynierów w polskim oddziale Fortinetu.

Niektórzy liczą na zmianę w podejściu do chmury publicznej dzięki powołaniu spółki Krajowy Operator Chmury Medycznej (Chmura dla zdrowia), o czym w kwietniu tego roku poinformowały wspólnie Asseco Poland i Chmura Krajowa. Jej celem ma być „cyfryzacja służby zdrowia i umożliwienie jednostkom medycznym świadczenia e-Usług z zachowaniem najwyższych standardów bezpieczeństwa”. Chmura dla zdrowia będzie specjalizowała się w chmurowych wdrożeniach elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM). Ma też zadbać o sprawne dostosowanie do regulacji prawnych i przyczyniać się do standaryzacji usług informatycznych w sektorze opieki zdrowotnej. Będzie działać w oparciu o platformę Google Cloud, które jest strategicznym partnerem Chmury Krajowej. Dane mają być przechowywane na terytorium Polski.

Zdaniem specjalisty

Piotr Skirski, Regional Manager Public Sector & Enterprise, Cisco  

Aby zapewnić równy dostęp do usług i technologii z tego zakresu dla wszystkich obiektów, cyfryzacja służby zdrowia powinna być jednym z kluczowych kierunków w planowaniu strategicznym Krajowego Planu Odbudowy. Nawet możliwość korzystania z podstawowej infrastruktury dostępu do sieci ma szansę w ogromnym stopniu ułatwić pracę lekarzy i całego personelu medycznego oraz podnieść poziom usług, które świadczą. Infrastruktura dostępowa zwiększa mobilność lekarzy, ułatwiając im pracę przy pacjencie, co jest szybsze, lepsze i tańsze. Drugą kluczową rzeczą jest bez wątpienia bezpieczeństwo w szpitalach – w tym wypadku chodzi o bezpieczeństwo w wymiarze cybernetycznym.

  

Wojciech Janusz, EMEA Manufacturing Practice Lead, Dell Technologies  

Jeśli chodzi o potrzeby polskich szpitali w obszarze IT, to odpowiedzią na nie może być to, co sprawdziło się już w innych gałęziach gospodarki. Chodzi o automatyzację procesów, najlepiej wspieraną przez sztuczną inteligencję. Czasochłonne i często uciążliwe czynności, takie jak gospodarowanie dostępnym sprzętem i pomieszczeniami, optymalizacja kalendarza dyżurów czy prowadzenie dokumentacji pacjenta można w dużej części wdrożyć w postaci bezobsługowej. Efektem takiego rozwiązania jest lepsze wykorzystanie istniejących zasobów oraz odciążenie personelu, który może skupić się na leczeniu.

  

Przede wszystkim bezpieczeństwo

Cyfryzacja służby zdrowia oczywiście niesie za sobą cyberzagrożenia. Dlatego istotne jest wypracowanie dobrych praktyk i koncentracja na kwestiach cyberbezpieczeństwa już na wczesnym etapie projektowania systemów i doboru technologii. Szpitale muszą zadbać o zabezpieczenie wszystkich urządzeń końcowych. Muszą pamiętać o wprowadzeniu segmentacji sieci, rozdzieleniu urządzeń medycznych od dostępu z urządzeń peryferyjnych typu tablet czy komputer. Powinny również zadbać o to, żeby móc sprawnie bronić się przed atakami typu ransomware. Zdaniem wielu specjalistów pomocne w radzeniu sobie z tymi wyzwaniami może być podejście Zero Trust, czyli ochrona już na poziomie DNS. Odpowiedzialne za technologię zespoły powinny zatroszczyć się również o autoryzację tego, kto ma dostęp do sieci.

Inwestycje w bezpieczeństwo IT będą w najbliższych latach kluczowe dla transformującej się branży medycznej. W tym kontekście zwraca się uwagę na fakt, że placówki ochrony zdrowia potrzebują wdrażania rozwiązań do segmentacji sieci, ale także inwestycji w wydajne firewalle następnej generacji (NGFW). Niezmiernie ważny jest też bezpieczny dostęp do sieci, który zapewnią rozwiązania takie jak NAC czy VPN.

– Wszędzie tam, gdzie tylko jest to możliwe, powinny być wykorzystywane rozwiązania zapewniające dwuskładnikową weryfikację dostępu do konta z zastosowaniem protokołu SAML – mówi Robert Dąbrowski.

W zapewnieniu bezpieczeństwa dużą rolę odgrywają także bramy skanujące pocztę elektroniczną, ponieważ e-mail nadal jest jednym z najczęściej wykorzystywanych narzędzi do cyberataków. Aplikacje internetowe chronione mogą być za pomocą zapory typu WAF. Kolejną warstwę zabezpieczającą przed atakami stanowią bardziej zaawansowane narzędzia typu sandbox oraz EDR (Endpoint Detection and Response).

Rzecz jasna, sama ochrona środowiska IT to jednak nie wszystko. Ponieważ przyczyną większości ataków jest ludzki błąd, tak ważną sprawą niezmiennie pozostaje szkolenie pracowników pod kątem ewentualnych zagrożeń.

Szpitale na celowniku hakerów

Niestety, szpitale i inne placówki opieki zdrowotnej muszą się liczyć z dużym zagrożeniem związanym z ransomware i innymi ukierunkowanymi na nie cyberatakami. Wynika to poniekąd z charakteru samej branży – dużego zdecentralizowania procesów w szpitalach i wykładniczo rosnącej ilości danych o stanie zdrowia pacjentów, gromadzonych i przechowywanych w formie elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM) przez systemy medyczne.

Także COVID-19 przyczynił się do wzrostu ataków ransomware na służbę zdrowia. Wybuch pandemii zmusił dostawców usług medycznych do natychmiastowego tworzenia rozwiązań awaryjnych i dodatkowych placówek, więc brakowało czasu na zaplanowanie solidnej infrastruktury bezpieczeństwa IT w celu ochrony takich obiektów. Przejście praktycznie z dnia na dzień na pracę zdalną i szybkie wdrażanie elementów telemedycyny otworzyły dziesiątki nowych luk w zabezpieczeniach, które są równie szybko wykrywane przez cyberprzestępców.

Co gorsza, towarzyszy temu rosnące wyrafinowanie grup przestępczych wykorzystujących oprogramowanie ransomware. Z przeprowadzania ataków typu brute force o dużej skali szybko przeszły one na bardziej skoncentrowane, starannie zaplanowane i wykonywane uderzenia, które są dużo trudniejsze do wykrycia oraz neutralizowania.

Artykuł Rozwiązania IT dla placówek medycznych pochodzi z serwisu CRN.

Według IDC produkcja i usługi profesjonalne to branże, które będą wydawać najwięcej na przetwarzanie brzegowe w ciągu najbliższych kilku lat. Z kolei wyjątkowo szybkiego wzrostu wydatków na ten cel spodziewać się można w handlu detalicznym.

– Przetwarzanie na krawędzi infrastruktury pojawi się najszybciej tam, gdzie natychmiast przyniesie nową wartość – twierdzi Wojciech Janusz, Senior System Engineer w Dell Technologies.

Generalnie, jak wynika z komentarzy dostawców i integratorów, przetwarzanie brzegowe jest i będzie funkcjonować w miejscach, gdzie kluczowe znaczenie ma szybkość przetwarzania danych w czasie rzeczywistym (np. analityka w monitoringu wideo).

Kolejnym obszarem, gdzie sprawdzają się rozwiązania brzegowe, jest konieczność gromadzenia informacji lokalnie, aby następnie przesyłać je dalej, do data center lub chmury, przy czym z różnych względów nie można ich transferować w całości (chociażby ze względów proceduralnych czy bezpieczeństwa). Są więc poddawane wstępnej obróbce na miejscu, a następnie przefiltrowane, skompresowane i dopiero wtedy przekazywane do głównego data center. Ma to miejsce między innymi w przypadku analizy informacji przemysłowych IoT czy telemetrii pojazdów i maszyn.

Liczy się pomysł

Zdaniem ekspertów największe zapotrzebowanie na rozwiązania brzegowe generuje przemysł, gdzie w ramach konkretnego projektu klient stosunkowo łatwo może dostrzec korzyści wynikające z wdrożenia, w tym związane ze wzrostem wydajności bądź spadkiem kosztów operacyjnych. Z drugiej strony, jak wynika między innymi z doświadczeń Sebastiana Zasiny ze Schneider Electric, zapytania o rozwiązania brzegowe spływają do dostawców z rozmaitych sektorów gospodarki. W zasadzie bowiem każda branża może być dobrym miejscem na wdrożenie edge computingu, jeśli tylko dział informatyczny czy integrator ma na to sensowny pomysł.

– Obserwujemy, że nowe technologie wykorzystywane są w praktycznych zastosowaniach, przykładowo w ramach 5G do monitorowania urządzeń w terenie oraz w projektach związanych ze zmianą modelu pracy w czasie pandemii, jak budowa lub odświeżanie rozwiązań VDI – potwierdza Maciej Toroszewski, Advisory & Professional Services Manager w HPE.

Rosnącego zapotrzebowania na edge computing można spodziewać się także w sektorze finansowym (do przetwarzania danych gromadzonych za pośrednictwem aplikacji, bankomatów i kiosków), w ochronie zdrowia (co pozwoli na szybki dostęp do krytycznych danych pacjentów) i – jak już wspomnieliśmy – w handlu detalicznym (poprawia doświadczenia klientów, zwiększa wydajność operacyjną i bezpieczeństwo). W tym ostatnim przypadku dobrym przykładem jest projekt dla jednej z firm, która otwierała punkty sprzedaży w galeriach handlowych. Niektóre z generowanych w nich danych wymagały szybkiego przetworzenia, tymczasem klient miał do dyspozycji tylko jedną centralną serwerownię i łącza internetowe, które nie zawsze spełniały jego wymagania. Jeden z integratorów stworzył więc na potrzeby klienta rozproszoną infrastrukturę w wielu lokalizacjach, która wymagała synchronizacji z centralnym ośrodkiem w celu raportowania czy backupu. Wystarczyło, że takie transfery ze skraju do chmury były wykonywane raz na dobę.

Przetwarzanie brzegowe zastosowano także u jednego z producentów gier. Jak stwierdził anonimowo jego przedstawiciel: „chmura to fajna rzecz, nie stanowi jednak odpowiedzi na specyficzne wymagania”. W tym przypadku developer postawił na przetwarzanie brzegowe, ponieważ korzystanie z chmury publicznej po analizie TCO okazało się nieopłacalne. „Postawiliśmy na infrastrukturę brzegową, bo biorąc pod uwagę duże wolumeny danych, jakie są przetwarzane dobowo przy produkcji gier klasy AAA oraz koszty transferów z chmury, oparcie infrastruktury wyłącznie o cloud nam się nie opłaca. Zresztą ewentualna migracja do chmury publicznej wymagałaby też zmiany procesów, co pociągnęłoby za sobą dodatkowe koszty”  – tak tłumaczy motywy firmy.

Internet rzeczy impulsem

Rozwój infrastruktury edge wiąże się z Internetem rzeczy. Infrastruktura brzegowa jest wręcz niezbędna do przetwarzania, analizy i zwiększenia bezpieczeństwa informacji spływających z czujników i urządzeń IoT. Rozproszone przetwarzanie zapewnia większe bezpieczeństwo w sytuacji, gdy stale rosnąca ilość takich urządzeń w sieci zwiększa ryzyko ataku.

– Często wykorzystywane przetwarzanie w chmurze jest scentralizowane, więc bardzo podatne na ataki DDoS i przestoje. Edge computing rozdziela przetwarzanie na konkretne urządzenia i lokalizacje. Może również filtrować poufne informacje, przesyłając tylko dane niewrażliwe do dalszego przetwarzania, aby zachować najwyższy poziom bezpieczeństwa – tłumaczy Przemysław Prochera, Business Development Manager w Stovarisie.

Niezależnie od celów biznesowych, klienci oczekują od brzegowej infrastruktury tego, do czego przyzwyczaili się korzystając z klasycznego data center albo usług chmurowych, czyli dużej wydajności, możliwości korzystania z szerokiego zakresu usług i aplikacji oraz ich łatwego wdrażania, a przy tym prostoty zarządzania, jak również wysokiego poziomu bezpieczeństwa. Tymczasem cały ten pakiet życzeń nie zawsze jest możliwy do spełnienia.

– Coraz więcej klientów oczekuje kompletnego i łatwego w implementacji rozwiązania brzegowego. Potrzeby te spełniają miniaturowe centra danych, w jednej szafie mieszczące serwery, pamięć masową, urządzenia sieciowe, w komplecie z UPS i chłodzeniem – mówi Krzysztof Krawczyk, IT Solutions Sales Manager Eastern Europe w Vertivie.

Klienci stawiają dostawcom i integratorom również coraz wyższe wymagania dotyczące mocy obliczeniowej, jaką należy dostarczyć do odległych lokalizacji. Takie oczekiwanie jest związane z coraz powszechniejszą analityką wideo w czasie rzeczywistym.

– By to osiągnąć potrzeba zaawansowanych kart akceleracji i stosunkowo dużo mocy obliczeniowej, ale umieszczonej w niewielkiej obudowie i jednocześnie z minimalnymi wymaganiami dotyczącymi warunków środowiskowych – zaznacza Wojciech Janusz.

Zdaniem specjalisty

Wojciech Janusz, Senior System Engineer, Dell Technologies  

Klienci przez lata przyzwyczaili się do jakości usług IT, bezpieczeństwa, łatwości zarządzania oraz szybkości komunikacji znanych z centralnych ośrodków przetwarzania. Teraz oczekują tego samego na krawędzi infrastruktury, nierzadko w miejscach, w których nie ma fizycznej serwerowni, odpowiedniego chłodzenia, a szerokopasmowe połączenie do sieci jest luksusem. Często wskazywaną potrzebą jest też łatwość implementacji nowych aplikacji, wprowadzanie zmian oraz zarządzanie informacjami, które stają się krytyczne ze względu na mocno ograniczone zasoby sprzętowe.

  

Krzysztof Krawczyk, IT Solutions Sales Manager Eastern Europe, Vertiv  

Wraz z upowszechnianiem się nowych technologii – inteligentnych sklepów, autonomicznych samochodów, sieci 5G, robotyzacji – wzrośnie zapotrzebowanie na sprzęt IT, które stanowi dla nich wsparcie. Przy czym serwery, pamięć masowa i urządzenia sieciowe muszą być blisko odbiorcy końcowego. W niektórych sektorach pandemia zahamowała ten trend, gdyż towary kupowano online, a ludzie unikali przemieszczania się, ale w niektórych z kolei przyspieszyła, bo powstało większe zapotrzebowanie na ruch sieciowy. Liczymy, że wkrótce nastąpi znaczące przyspieszenie popytu na rozwiązania brzegowe i nadrobimy zaległości z poprzednich kwartałów.

  

Sebastian Zasina, Data Center Solution Architect, Schneider Electric  

Widzimy tendencję do unifikacji rozwiązań. Klient decydując się na wdrażanie projektu edge computingu w wielu lokalizacjach, stara się przyjąć rozwiązanie, które będzie mogło być powtarzane w różnych miejscach. Upraszcza to późniejszy serwis i obsługę. Ze względu na to, że punkty przetwarzania brzegowego często są bezobsługowe, szczególny nacisk jest kładziony na zdalne monitorowanie infrastruktury i zarządzanie nią. Istotne jest zapewnienie odpowiednich warunków środowiskowych – serwery muszą być zabezpieczone przed pyłem, wilgocią i, generalnie, uszkodzeniem.

  

Przemysław Prochera, Business Development Manager, Stovaris  

Szybkość, poziom bezpieczeństwa, koszt i skalowalność to kluczowe czynniki związane z przetwarzaniem brzegowym, na które zwracają uwagę klienci. Edge computing zmniejsza ogólny ruch sieciowy danej firmy, co poprawia wydajność aplikacji i usług. Trend, jaki obecnie występuje na rynkach zachodnich, to dodawanie inteligentnych rozwiązań na krawędzi, na przykład z funkcją smart out-of-band. Zapewnia ona alternatywną ścieżkę do urządzeń w odległych lokalizacjach, nawet gdy sieć podstawowa ulegnie awarii. Dzięki temu mamy gwarancję stałego dostępu do infrastruktury brzegowej w celu zapewnienia ciągłości biznesowej.

  

Nie brak wyzwań i problemów

Wyzwań i problemów, z jakimi muszą sobie radzić integratorzy w projektach edge computingu, jest więcej. Wynikają one z wymagań dotyczących przetwarzania brzegowego. Jednym z podstawowych jest przeniesienie doświadczenia klienta z głównego miejsca przetwarzania, czyli centrum danych lub chmury, do miniaturowego lokalnego ośrodka.

– Bezpieczeństwo cyfrowe i fizyczne, wydajność, wymogi środowiskowe, czasy odpowiedzi… to wszystko mocno odbiega od tego, do czego przyzwyczaiła nas chmura czy lokalne data center – przyznaje Wojciech Janusz.

Problemem jest choćby infrastruktura sieciowa odbiegająca od potrzeb nowoczesnych aplikacji, które wymagają przesyłania dużej ilości danych. Sytuację tę poprawią sieci nowej generacji, takie jak 5G, ale nie rozwiąże to w pełni problemu, szczególnie w bardzo odległych lokalizacjach. Swoją drogą, korporacyjne sieci 5G to zresztą kolejny czynnik rozwoju rynku – będą wymagały dużej mocy obliczeniowej, a przetwarzanie brzegowe ułatwi im poradzenie sobie z obciążeniem.

Kolejnym częstym problemem jest brak odpowiednich pomieszczeń dla infrastruktury brzegowej.

– W mojej ocenie to największe wyzwanie w projektach. Nikt nie przewidywał potrzeby takiej gęstości upakowania węzłów obliczeniowych. W rezultacie mamy do dyspozycji małe i niedostosowane pomieszczenia. Integratorzy nie są w stanie w prosty sposób dostosować je do potrzeb małej serwerowni– zauważa Krzysztof Krawczyk.

Tutaj rozwiązaniem problemu mogą być mikroserwerownie, mieszczące w sobie rack serwery, storage, chłodzenie i inne niezbędne komponenty w każdym, także miniaturowym centrum danych.

     Dla integratorów projekty brzegowe są atrakcyjne ze względu na liczbę lokalizacji, których będzie przybywać. Chociaż u jednego klienta wdrażane są czasem tylko pojedyncze urządzenia, to taką małą infrastrukturę można implementować w dziesiątkach i setkach miejsc. Obszarem, w którym integratorzy mogą wesprzeć swoimi kompetencjami klientów w projektach edge’owych, jest choćby zasilanie.

– W warstwie infrastruktury fizycznej problemem czasem może być zorganizowanie odpowiedniego zasilania. Klient woli takie rzeczy zostawić inwencji i doświadczeniu integratora – twierdzi Sebastian Zasina.

Integrator może świadczyć jednocześnie serwis zasobów IT i infrastruktury fizycznej. Dla klienta zaletą jest to, że firma projektowa jest w takim układzie jednym punktem kontaktowym w sprawie zapewniania ciągłości działania infrastruktury.

– Bezpieczeństwo jest i będzie kluczowe w rozproszonych konfiguracjach. Dlatego ważne jest, aby rozwiązania brzegowe stawiały na bezpieczeństwo danych – podsumowuje Maciej Toroszewski.

Zdaniem integratora

Artykuł Projekty zawisną na krawędzi pochodzi z serwisu CRN.

– Robotyzacja, automatyzacja procesów, Internet rzeczy, zaawansowana analityka oraz sztuczna inteligencja są z całą pewnością kluczowe dla rozwoju naszych kompetencji – potwierdza Patryk Borzęcki, dyrektor handlowy ds. rozwiązań biznesowych w S&T.

Jego zdaniem postęp w każdej z tych dziedzin skutkuje pojawieniem się wielu innowacyjnych rozwiązań, które trzeba szybko dostosowywać do potrzeb rynku, pozostawiając klientom wybór narzędzi najlepiej odpowiadających branży, w jakiej działają. Stopniowego wdrażania elementów sztucznej inteligencji warszawski integrator spodziewa się w obszarze systemów ERP, które w powiązaniu z analityką Big Data zoptymalizują wiele operacji i obniżą koszty w firmach klientów.

Internet rzeczy – od teorii do praktyki

W kontekście IoT zwykle mówi się o miliardach połączonych z siecią urządzeń. Przykładowo Gartner prognozuje, że w 2019 r. na świecie będzie funkcjonować już 14,2 mld skomunikowanych ze sobą „rzeczy”, a w 2021 r. ma być ich 25 mld. Chociaż taka wizja musi robić wrażenie, dotąd z wykorzystaniem potencjału Internetu rzeczy i inteligentnych urządzeń nie jest najlepiej. Z każdym miesiącem można jednak zaobserwować coraz więcej dowodów, że IoT nadaje się do wdrażania tu i teraz, a dostawcy – metodą przejęć, tworzenia nowych platform i przekształcania kanału sprzedaży – dostosowują swoje strategie do oferowania tego rodzaju rozwiązań.

Chyba najbardziej upowszechniającym się obecnie zastosowaniem dla IoT jest utrzymanie predykcyjne, które ma zapobiegać awariom systemów. W zamyśle idea jest prosta, polega na wykorzystaniu różnego rodzaju sensorów (przykładowo wibracji lub zużycia) do mierzenia stanu oraz wydajności urządzeń i instalacji. Czujniki przekazują dane do aplikacji działającej w urządzeniu brzegowym lub na serwerze w centrum danych albo w chmurze. Następnie informacje są analizowane z wykorzystaniem uczenia maszynowego. Dzięki skorelowaniu danych uzyskiwanych w czasie rzeczywistym z danymi historycznymi ryzyko wystąpienia problemów jest oceniane bez udziału człowieka. To jednak, co w opisie wydaje się nieskomplikowane, wymaga przemyślanej i skutecznej integracji systemowej.

Wojciech Janusz, Systems Engineer z Dell EMC, zwraca uwagę, że IoT jest technologią idealną dla firm z obszaru energetyki i ciepłownictwa. Branże te od lat korzystają z specjalistycznych sieci zarządzających oraz monitorujących (SCADA) i powinny być najlepiej przygotowane do wprowadzenia rozwiązań Internetu rzeczy. Podobnie jak w przypadku innych projektów IT, aby nowe narzędzia zostały wdrożone, powinny rozwiązywać konkretne problemy biznesowe. Dlatego pierwsze wdrożenia IoT wcale nie dotyczą sieci przesyłowych, tylko zagadnień pobocznych, takich jak bezpieczeństwo lub podniesienie jakości usług.

– Rozwiązania IoT sprawdzają się w rozdzielniach lub stacjach przemysłowych oraz u użytkowników końcowych, u których instaluje się inteligentne liczniki prądu, wody lub gazu – twierdzi specjalista z Dell EMC.

Zarządzanie flotą pojazdów (w tym komunikacji publicznej) to kolejny przykład wykorzystania sieci IoT. Dzięki zastosowaniu lokalizatora GPS i danych wysyłanych przez sieć komórkową do centrali łatwiej zarządzać dużą liczbą przemieszczających się aut. Informacje te mogą zawierać dane z czujników montowanych w samochodach, pokazywać obroty silnika, zużycie i temperaturę paliwa, napięcie akumulatora, ciśnienie w kolektorze  i zawczasu ostrzegać o potencjalnych problemach z utrzymaniem pojazdu, co umożliwia optymalizację wykorzystania floty.

W przypadku IoT przeznaczonego dla samochodów, z uwagi na ograniczony dostęp pojazdów do sieci, popularne staje się wykorzystanie Edge computingu. Można stosować urządzenia typu gateway, przygotowane i certyfikowane do pracy w samochodach (również ciężarowych), ułatwiające zbieranie, wstępne przetwarzanie i przesyłanie wszystkich informacji związanych z pojazdem oraz przewożonym ładunkiem. Kontrola warunków, w jakich przewożona jest przykładowo żywność, staje się kluczowa, ponieważ znacząco ogranicza straty.

– Tego typu systemy, w połączeniu z zaawansowaną analityką oraz często przy użyciu sztucznej inteligencji, zapewniają wczesne diagnozowanie awarii lub nawet zapobieganie nim – mówi Wojciech Janusz.

IoT to dla administracji wielka szansa na optymalizację kosztów dostarczania usług miejskich w ramach koncepcji smart city. Ważne, by z „inteligencji”, wprowadzanej najpierw wycinkowo (np. w celu usprawnienia transportu i komunikacji publicznej, gospodarki odpadami, podnoszenia poziomu bezpieczeństwa publicznego lub optymalizacji zużycia energii w mieście), ostatecznie tworzyć systemy skomunikowane ze sobą i umożliwiające sprawne zarządzanie lokalną infrastrukturą.

Trzeba będzie sprostać wielu wyzwaniom

Internet rzeczy to obszar bardzo zróżnicowany technologicznie. Integrator decydujący się na rozwijanie związanej z IoT oferty nie może liczyć, że istnieje jeden uniwersalny standard, który można zastosować w każdym projekcie. Im bliżej brzegu sieci, tym więcej pojawia się protokołów, systemów operacyjnych, różnego rodzaju czujników i innego sprzętu oraz języków programowania.

Urządzenia IoT wykorzystują również rozmaite standardy komunikacji bezprzewodowej, których najczęściej nie stosuje się w typowych sieciach przeznaczonych do instalacji w biurach lub centrach danych (gdzie korzysta się przede wszystkim z Wi-Fi). Obok technologii takich jak ZigBee, Bluetooth i LoRA oraz nowszych standardów komórkowych NB-IOT i LTE-M funkcjonują niestandardowe protokoły komunikacyjne. To komplikuje wdrożenia.

Wielkie nadzieje są obecnie pokładane w sieci 5G. Ma zapewnić dużą szybkość transmisji oraz gęstość połączonych punktów końcowych – nawet 1 mln czujników na 1 km kw. Technologia 5G powinna więc sprawdzić się szczególnie w tych systemach, które wymagają niewielkich opóźnień i w których jest przesyłane dużo danych. Nie oznacza to jednak wcale, że warto wstrzymać się z projektami Internetu rzeczy do czasu uruchomienia sieci komórkowych kolejnej generacji. W większości zastosowań liczba przesyłanych informacji z połączonych z siecią „rzeczy” jest bowiem nieduża.

Kolejnym ogromnym problemem jest ochrona rozwiązań IoT. Wielu stosowanych w nich urządzeń końcowych nie projektowano pod kątem bezpieczeństwa. Często brakuje więc możliwości kontroli oprogramowania oraz sprzętu wykorzystywanego w tego rodzaju systemach. Ich zabezpieczenie stanowi niezmiennie ogromne wyzwanie dla przedsiębiorstw wdrażających te systemy, ale jednocześnie stanowi pole do popisu dla integratorów.

Artur Czerwiński, dyrektor ds. cyfryzacji w Cisco, wskazuje problemy organizacyjne wiążące się ze wprowadzaniem nowych technologii u klientów. Coraz częściej następuje nakładanie się zadań dotychczas realizowanych przez działy IT z wykonywanymi przez działy produkcyjne. Nie zawsze jest jasne, kto odpowiada za konkretny projekt rozwojowy. Bez dobrej współpracy pomiędzy działami firmy borykają się z problemami strukturalnymi. W rezultacie nawet znając swoje potrzeby, nie wszystkie przedsiębiorstwa potrafią dostosować się do koniecznych zmian.

Potwierdzają to wyniki badania Cisco, którym objęto 1845 menedżerów zarządzających projektami IoT. Okazuje się, że aż 60 proc. inicjatyw związanych z projektami IoT zakończyło się po fazie koncepcyjnej (proof of concept). Co ciekawe, spośród 40 proc. projektów, które przetrwały do etapu pilotażu, tylko 26 proc. zostało uznanych za sukces. Jednocześnie 61 proc. ankietowanych przyznało, że dopiero zaczynają się uczyć, jak systemy Internetu rzeczy mogą zmienić ich firmę.

Gdzie Internet rzeczy nie może…

Mimo postępującej automatyzacji i systematycznego rozwoju sieci czujników IoT, wciąż pozostaje mnóstwo danych do zebrania ręcznie, w miejscu ich powstania. Dlatego realizacja wielu zadań (szczególnie tych wiążących się z pracą w terenie) wymaga od instytucji z sektora publicznego, np. tych odpowiedzialnych za środki transportu, energetykę i media użytkowe, wyposażenia pracowników w mobilne terminale. Handheldy i tablety typu rugged, czyli profesjonalne wzmocnione urządzenia przenośne, sprawdzają się w trudnych warunkach, umożliwiają szybki i precyzyjny odczyt danych z urządzeń pomiarowych oraz ich przetwarzanie. Tego typu terminale są odporne na upadki, spełniają wymogi klas szczelności, zawierają profesjonalne rozwiązania (np. skanery kodów) oraz zapewniają wielogodzinną ciągłą pracę i wieloletnie użytkowanie.

Chociaż do zbierania danych można użyć także tańszych urządzeń z rynku konsumenckiego, producenci specjalizowanych rozwiązań dla biznesu i instytucji publicznych dowodzą, że ich terminale oferują wiele funkcji, których nie ma sprzęt powszechnego użytku. Zwracają uwagę m.in. na dołączone oprogramowanie gwarantujące sprawną konfigurację dużej liczby wykorzystywanych urządzeń oraz rozwijane przez lata aplikacje, ułatwiające pracę podczas specyficznych zadań.

Wykorzystanie wzmocnionych handheldów wiąże się często z zastosowaniami, których kluczowym elementem jest gromadzenie danych w wyniku skanowania. Wyposażanie terminali w profesjonalne czytniki znakomicie ułatwia tego typu pracę. Właśnie tę cechę często podkreślają producenci sprzętu specjalistycznego, gdy porównują go z urządzeniami z rynku konsumenckiego. Ich produkty bywają wyposażone w skanery do kodów 1D i 2D umożliwiające odczyt bez względu na położenie. Zapewniają szybkie pozyskanie i przetwarzanie informacji z bardziej złożonych etykiet, zawierających np. tekst, kod i pole adresowe. Sprawnie odczytują coraz powszechniejsze kody wyświetlane na ekranach urządzeń elektronicznych. Dlatego, gdy trzeba np. przeprowadzać wielogodzinne inwentaryzacje zasobów (co jest częstszym zajęciem także w sektorze publicznym), rozwiązania z rynku konsumenckiego okazują się za mało wydajne, a nawet zawodne.

Wyraźnie jednak widać, że wszechobecna konsumeryzacja odciska swoje piętno na ofercie producentów sprzętu specjalistycznego. Dostawcy starają się dostarczać urządzenia odpowiadające gustom użytkowników klasycznych smartfonów i tabletów – zarówno pod względem interfejsu, parametrów ekranu, jak i sposobu obsługi. Klienci chcą, by przypominały z wyglądu ich prywatny sprzęt, a jednocześnie zawierały funkcje biznesowe i umożliwiały sprawne gromadzenie danych. Dlatego producenci wprowadzają na rynek modele zaprojektowane zgodnie z nowymi trendami, ale zapewniają także wsparcie dla starszych terminali, o tradycyjnym i, nie da się ukryć, „ciężkawym” wyglądzie.

Artykuł Internet (coraz bardziej do) rzeczy pochodzi z serwisu CRN.