W Polsce rynek startupów jest zdominowany przez branżę AI (artificial intelligence, sztuczna inteligencja) i uczenia mechanicznego (22 proc.) oraz branżę e-commerce (18 proc.).

Więcej informacji o startupach medtech w Polsce

Źródło: PARP

Artykuł Rośnie liczba polskich startapów medtech pochodzi z serwisu CRN.

Polscy pracownicy pilnie potrzebują szkoleń z zakresu ochrony cyfrowej, bo mają sporo ryzykownych nawyków, a firmy powinny tworzyć politykę bezpieczeństwa tak, aby w minimalnym stopniu wpływała ona na efektywność i czas pracy – twierdzą analitycy Cisco. Więcej niż 50 proc. polskich pracowników przyznaje, że omija firmowe zabezpieczenia przynajmniej raz w tygodniu. Co nie powinno dziwić, skoro 20 proc. twierdzi, że wykonywanie zadań w sposób bezpieczny jest skomplikowane, a około 10 proc. narzeka, że zabiera im cenny czas (według 40 proc. pytanych codziennie od 5 do 10 minut, a według 23 proc. do 15 minut). Pracownicy robią więc, co mogą, żeby ułatwić sobie życie: 10 proc. zawsze korzysta z tych samych haseł, zaś 28 proc. zapisuje je ręcznie. Tylko 22 proc. zdalnych pracowników wie o istnieniu w ich firmie systemów pojedynczego logowania, które pozwalają na bezpieczny dostęp do różnych platform i aplikacji. Z kolei około 50 proc. korzysta z VPN i uwierzytelniania wieloskładnikowego.

Rekordowe pieniądze dla polskich startupów

Choć w mediach zaczęły pojawiać się opinie o rychłym pęknięciu bańki na polskim rynku funduszy VC, jak na razie załamania nie widać. Przeciwnie, wartość inwestycji venture capital w Polsce w I kw. 2022 roku przekroczyła 1,1 mld zł. To najmocniejsze otwarcie roku w historii jest efektem 98 transakcji, w które zaangażowanych było 101 funduszy. Nawet odliczając megarundy – ponadstandardowe transakcje (outliers), wzrost w I kw. 2022 roku (599 mln zł) wobec I kw. 2021 roku (243 mln zł) jest ponad dwukrotny. W sumie wartość inwestycji w jeden kwartał wyniosła niemal tyle, ile w całym 2019 roku. W tym 43 proc. zainwestowanych środków w I kw. br. to kapitał publiczno-prywatny, a udział międzynarodowych funduszy wartościowo wyniósł 53 proc. Z kolei 86 z 98 transakcji bazowało na kapitale publiczno-prywatnym. Przy czym aż 85 przeprowadziły polskie zespoły. Największa transakcją w I kw. 2022 roku była runda zamknięta przez polsko-fiński ICEYE, który pozyskał ponad 560 mln zł.

Dekada hossy dla integratorów

Integratorzy powinni zapiąć pasy i przygotować się na lata wzrostu przychodów – twierdzą analitycy Grand View Research. Otóż obroty na rynku integracji systemów mają zwiększać się co roku średnio o 13,2 proc., osiągając wartość blisko 1 bln dol. (955,21 mld dol.) w 2030 r. Najważniejsze czynniki generujące popyt to zdaniem analityków rosnąca popularność chmury i wirtualizacji oraz potrzeba wdrażania tanich i energooszczędnych procesów produkcyjnych. Nowych możliwości można spodziewać się chociażby w takich obszarach, jak: CBS (Cloud Service Brokerage), BEMS (Building Energy Management Systems) i CPS (Cyber-Physical System). Coraz wyżej cenione będzie fachowe doradztwo, a już w 2021 roku udział konsultingu w rynku oszacowano na ponad 30 proc. Wzrost znaczenia doradztwa jest związany z wyzwaniami dotyczącymi złożoności infrastruktury IT. Analitycy oczekują, że segment IT i telekomunikacyjny odnotuje znaczny wzrost – przeciętnie o 15,6 proc., m.in. ze względu na rozwój infrastruktury 5G, co z kolei będzie wiązać się z intensywnym wykorzystaniem danych w sieciach. Źródło: Grand View Research

Smart home: ludzie chcą komfortu i bezpieczeństwa

Według Oferteo.pl w 2021 roku 30 proc. respondentów budujących dom zdecydowało się na wdrożenie rozwiązań smart home. Co ciekawe, 65 proc. użytkowników było w pełni zadowolonych z zakupionych urządzeń, zaś 17 proc. przyznało, że spełniły ich oczekiwania tylko częściowo. Co istotne, większość ankietowanych (65 proc.) planuje w przyszłości rozbudować swój system smart home. Wśród nich 33 proc. chce zamontować inteligentne oświetlenie, 31 proc. zawory i zraszacze ogrodowe, a 28 proc. – alarmy i narzędzia do sterowania ogrzewaniem. Dla osób instalujących rozwiązania inteligentnego domu wyraźnie wzrosła potrzeba bezpieczeństwa. W 2021 roku było ono głównym powodem inwestycji dla 46 proc. respondentów. To o 10 pp. więcej niż w roku 2020. Z kolei 64 proc. pytanych twierdzi, że decydujące było ich zainteresowanie nowymi technologiami i tutaj wzrost wyniósł 14 pp. Zdecydowanie największy wpływ na decyzję o wdrożeniu nadal ma jednak potrzeba komfortu.

Polski rynek drukarek zabłysnął w Europie

Sprzedaż urządzeń drukujących na polskim rynku spadła w I kw. 2022 roku o 30 proc. – wynika z danych Contextu. Jednak mimo tak głębokiego dołka, wartość tego segmentu rynku wzrosła o 2,3 proc. Dodatni wynik wyróżnia nasz kraj w Europie. Na 22 analizowane państwa tylko cztery (Polska, Szwecja, Łotwa i Litwa) osiągnęły wzrost wartości sprzedaży. Natomiast wolumeny spadły wszędzie, i to porządnie. W sumie Europie w I kw. 2022 roku sprzedano o 29 proc. mniej maszyn drukujących niż rok wcześniej, jednak w ujęciu wartościowym dołek był wyraźnie mniejszy, bo 10-procentowy. Ta różnica wynika z większego udziału w sprzedaży modeli ze środkowej i górnej półki, a ponadto wzrosły ceny sprzętu. Warto przy tym podkreślić, że w ocenie ekspertów rynek tanich urządzeń konsumenckich został nasycony. Spory dołek na wolumenach to także skutek niedostatecznej podaży drukarek w związku z niedoborem komponentów.

Artykuł Puls branży IT pochodzi z serwisu CRN.

Moja dotychczasowa kariera zawodowa jest ciekawym zbiegiem doświadczeń właściwie z każdej strony ekosystemu startupowego. Zanim stworzyliśmy obecny fundusz Venture Capital, zbudowaliśmy międzynarodowy startup, wcześniej była to spółka doradcza świadcząca usługi corporate finance (wyceny, M&A, IPO), była też agencja marketingowa obsługująca między innymi startupy, a nawet kancelaria prawna. Z kolei w ramach pierwszego VC działałem już dekadę temu. To holistyczne ujęcie pozwoliło mi dość dobrze zrozumieć interesy każdej ze stron, ale przede wszystkim to, że jest to ekosystem par excellence, który bazuje na wizerunku, zaufaniu, merytoryce i rekomendacjach. Nigdy nie wiadomo, jak potoczy się los i gdzie będzie się za 5 lat. Warto o tym pamiętać – zwłaszcza, gdy ma się dobrą passę.

Codziennie pożar  

Venture Capital ma swoją specyfikę. To fundusz podejmuje wiążącą decyzję, komu chce powierzyć kapitał. Wiele osób – zwłaszcza na początku swojej drogi w tej branży – ulega fałszywej pokusie, że skoro do niej trafiły, są w jakiś sposób wyjątkowe. Ciężko stwierdzić, na czym ta wyjątkowość polega, bo owszem jest to trudna branża, trzeba rozumieć biznes, prawo, ekonomię, czuć trendy, czytać ludzi i oczywiście skutecznie pozyskiwać środki od inwestorów i jeszcze skuteczniej lokować je w zespoły, by osiągać zwroty.

Co ciekawe, wspomniane poczucie wyjątkowości może dotyczyć każdego, od asocjaty przez pryncypała na partnerze kończąc.

Początkowo jest ono niegroźne, bo napawa dumą, pozytywnie oddziałuje na ego, natomiast z czasem przeradza się w arogancję. Ta z kolei objawia się na wiele sposobów. Niegrzeczna i chaotyczna komunikacja, niespełnione obietnice, odwoływanie spotkań bez przyczyny. Pojawia się słynny instynkt łowcy – to w końcu ja poluję na jednorożce i ja decyduję. Fakt – mamy niezwykle mało czasu, który jest naszym najważniejszym aktywem, analizujemy tysiące projektów rocznie – spotykamy się zatem z wybraną grupą osób, a z 98 proc. propozycji nie skorzystamy. Jednak nie oznacza to, że możemy zachowywać się jakbyśmy pozjadali wszystkie rozumy.

Niezwykle urzekł mnie ostatnio jeden z partnerów cenionego funduszu, który podczas bardzo ważnego spotkania dla spółki (projekt ich życia), której grzecznościowo pomagałem, żarł (nie jadł – żarł) ostentacyjnie na wideokonferencji spagetti, siorbiąc ze smakiem. Czasy elevator pitchy, gdzie ktoś ma jedyne 30 sekund w życiu, by zainteresować fundusz, poza największymi tuzami tego świata, raczej odchodzą do lamusa…

Don’t act like a dick

Dlaczego wzajemny szacunek jest ważny? Ostatnio w jednym z artykułów dotyczących sektora finansowego mignęło mi bardzo trafne stwierdzenie „Just because you’re successful, it doesn’t mean you need act like a dick”. Biorąc pod uwagę fakt, że świat inwestycyjny jest mały, relatywnie często trafia się na te same osoby. Founder, który miał nieciekawy pomysł, może następnym razem przyjść z czymś, co nas zachwyci. Jeśli jednak nie potraktujemy go z szacunkiem, nie tylko nie przyjdzie, ale też powie na wszelki wypadek wszystkim znajomym, co o nas myśli. Jest to ważne właściwie na każdym etapie od zachowania na spotkaniach, po sposób wyrażania krytyki, na ewaluacji kończąc. Jeśli pomysł się nie spodoba, można powiedzieć: „to idiotyczne, nie ma przyszłości, kończymy spotkanie”. Można też subiektywnie ocenić, że nie jest to spójne z naszą strategią, uzasadnić dlaczego i zarekomendować zmiany bądź inny fundusz, który może być bardziej zainteresowany tematem. Reakcję w tym przypadku łatwo antycypować.

Patologiczne zachowania są częstsze tam, gdzie sektor inwestycyjny wciąż jest na wczesnym etapie rozwoju. Przewaga first-timerów i zalew zewnętrznego kapitału sprawiają, że rynek musi zostać przesiany. Potrzeba czasu. Najlepsze fundusze dawno odrobiły tę lekcję, bo zaczynały lata temu i wciąż są aktywne, tworząc kolejne, bardziej specjalistyczne wehikuły. Reszta zniknęła. Startupom życzę, żeby trafiały głównie do najlepszych. Bufonom dziękujemy.

Szymon Janiak  

Autor jest współtwórcą i partnerem zarządzającym funduszu venture capital czysta3.vc.

 

  

Artykuł Rynek VC jest pełen bufonów pochodzi z serwisu CRN.

Może to brzmi jak straszenie, ale robię to dlatego, że zwroty ze startupów przychodzą dopiero po latach… a nawet dekadach. Pierwsze exity zobaczysz między 3 a 5 rokiem od inwestycji i istnieje duże prawdopodobieństwo, że nie będą one zbyt udane. Jeśli uzbroisz się w cierpliwość, a bogowie startupowych inwestycji będą dla Ciebie łaskawi, to lepszy zwrot pojawi się między siódmym a nastym rokiem inwestycji.

Od czego zacząć?

Od czego więc zacząć budowanie startupowego portfela inwestycji? Staraj się inwestować w rzeczy, na których się znasz. Warto mieć zrozumienie branży, w którą inwestujesz, mieć wiedzę, która umożliwi obiektywne spojrzenie nie tylko na potencjał produktu, ale też na zespół, ich umiejętności i konkurencję. Najwięcej pieniędzy straciłem inwestując w „super sexi pomysły” spoza moich obszarów wiedzy. Początkowo inwestuj relatywnie małe kwoty, aby z czasem dokładać do spółek, które performują.

Twoje pieniądze powinny być inwestowane w startupy, które idą w dobrym kierunku lub mają zgodne z oczekiwaniami wyniki. Nie rozdzielaj środków po równo, bo możesz stracić pieniądze, które mogły doinwestować korzystniejsze spółki. Pamiętaj o anchoringu, czyli kotwiczeniu w negocjacjach, i o zostawieniu sobie furtki w umowie, która da Ci możliwość doinwestowania na późniejszych etapach. Dzięki temu będziesz mógł zasilać startupy, które rosną w siłę, a jednocześnie nie inwestować już w te, którym nie idzie tak sprawnie, jak oczekiwałeś przy pierwszej inwestycji.

Jak poznać, że idzie dobrze

Podzielę się teraz z Tobą wskazówkami, które będą Ci drogowskazem, jeśli chodzi o kierunek, w jakim startupy podążają. Wiedz, że dobrze się dzieje, gdy – po pierwsze – zespół składa się z ze zgranych i etycznych ludzi. Mogą nie mieć sprecyzowanego produktu i potrzebować pieniędzy na ten cel. Prezentowany przez nich entuzjazm i całokształt działań przekonuje Cię do nich i ich pomysłu. Wartości członków zespołu są spójne z Twoimi, i wiesz, że będziesz mógł mieć szczere i trudne rozmowy z founderami na wielu etapach rozwoju firmy. Dobrym znakiem jest to, że firma zaczyna mieć trakcję. Co prawda jest jeszcze za mała dla funduszy VC, ale już po niej widać, że za półtora roku lub rok zacznie przykuwać ich uwagę. Ten punkt powinien łączyć się z pierwszym punktem na tej liście.

Kolejny pozytywny sygnał to trzymanie dyscypliny finansowej. Oczywiście, że wydaje pieniądze. Nawet więcej niż zarabia, ale otwarcie mówi o tym, gdzie i na co idą te środki, co działa, a co niekoniecznie. Nowe MacBooki i wystawne biuro w centrum miasta to pierwsze światełka alarmowe, na które warto zwrócić uwagę.

Dobrze, gdy founderzy trzymają rękę na pulsie i kontrolują sytuację rynkową. Jako inwestor też powinieneś zwracać uwagę, czy nie powstają podobne biznesy, lepiej dofinansowane, które mogą zagrozić Twojej inwestycji. Wtedy warto zacząć z nimi rozmawiać, bo w jedności siła. Często dwa pomysły atakujące ten sam rynek mogą być dużo silniejsze i szybciej się rozwijać razem. Fani moich audycji z pewnością znają historię Booksy i Versum oraz połączenia tych firm w zeszłym roku.

Znakomicie, gdy zespół wysyła do inwestorów regularne mejle z informacjami o tym, co dzieje się w spółce, jak i z podstawowymi danymi o trakcji i finansach. Uwielbiam firmy, które raz w miesiącu wysyłają mi taką krótką informację. Kiedy zbierają pieniądze na kolejną rundę, jest mi dużo łatwiej podjąć pozytywną decyzję, bo wiem, co tam się dzieje. Dzięki zdrowym relacjom z zespołem i znajomości branży jesteś w stanie kontrolować to, co dzieje się w firmie. Otrzymując raporty, zwracaj uwagę, czy przesyłane informacje są dla Ciebie użyteczne. Szukaj danych, które odzwierciedlają realny stan spółki i jej status wzrostu. Różnych metryk i informacji może być więcej lub mniej zależnie od branży. Za dużo i toniesz w danych, za mało i nie wiesz co dzieje się w spółce. Znając branżę, wiesz na co zwrócić uwagę biznesowo. Wiedząc czego szukasz, łatwiej ocenisz, jak idzie Twojemu startupowi.

Jeśli inwestuję na bardzo wczesnym etapie, to proszę founderów o możliwość podglądu konta bankowego spółki. Zależy mi też na raporcie cashflow. Dzięki takim zabiegom łatwiej jest sprawdzić, czy wydatki dają taką sprzedaż, jaka była zaplanowana.

Jedyną sytuacją, która według mnie dopuszcza mniej aktywny styl inwestowania, jest przynależność do tzw. wolfpacku, w którym odpowiedzialność rozkłada się na specjalistów branżowych. Dzięki grupie ludzi, którzy posiadają wiedzę z różnych dziedzin i branż, łatwiej jest podejmować właściwe decyzje. Często moje „napalenie” na jakąś inwestycję było szybko gaszone przez mój wolfpack – za co jestem wdzięczny.

Trzy scenariusze: od porażki do sukcesu

Gdy wszystko idzie jak z płatka, inwestycja rośnie, founderzy są komunikatywni to wszystko jest klarowne, a wizja zysku przyprawia o motylki w brzuchu. A co, jeśli firma nie daje sobie rady? Przyjmijmy założenie, że w Twoim portfelu znajduje się 10 startupów, a w każdy zainwestowałeś 50 tys. dol. Zazwyczaj mamy do czynienia z trzema scenariuszami. Pierwszy z nich to „Dogs” – startup zmierzający do bankructwa. Firmy z tej grupy po prostu padają. Mimo iż wiązałeś z nimi jakieś nadzieje, ich żywot dobiegł końca. Reanimacja nic tu nie pomoże. Trzeba je zostawić, nie dokładać pieniędzy i pogodzić się ze stratą. To, co warto zrobić, to utrzymać dobre relacje z founderami. Jest prawdopodobne, że wyciągną wnioski ze swoich błędów, a ich kolejny pomysł może być strzałem w dziesiątkę.

Scenariusz drugi to „Walking Dead” – „startup zombie”. Ani on żywy, ani martwy. Nie wiązałbym z tą grupą wielkich nadziei. Można oczywiście je trochę wspierać, ale nie angażowałbym wielu środków, a przede wszystkim czasu, we wskrzeszenie czegoś, co nie emanuje życiową energią. „Zombie” to taki startup, który ani nie chce rosnąć, ani nie chce umrzeć, bo zbiera kasę od nowych inwestorów i zarabia wystarczająco na przetrwanie. Jakoś trzyma się na rynku, ale ciągle nadludzkimi siłami walczy o przeżycie. Obejrzyj serial „The Walking Dead” – tam mieli sprawdzone sposoby na radzenie sobie z „zombiakami”.

I wreszcie „startup gwiazda”, który pędzi z prędkością światła, lśni jak gwiazda. Startupy z tej grupy rozwijają się w cieszącym każdego inwestora tempie. Do momentu, aż zdasz sobie sprawę, że ten diament w koronie Twoich inwestycji z czasem przestanie Cię potrzebować. Twoje miejsce zajmą inni, mądrzejsi inwestorzy i większe fundusze. Tutaj warto mieć opcję doinwestowania przy każdej kolejnej rundzie (non dilution rights), żeby utrzymać swój procentowy udział w firmie. Te inwestycje będą coraz większe i Twój osobisty cash flow może tego nie wytrzymać. Twoje początkowe 50 tys. dol. może oznaczać inwestycję rzędu 500 tys. dol. czy 2 mln dol., żeby utrzymać Twój procentowy udział przy kolejnych rundach. Najczęściej warto trzymać się takiej pędzącej rakiety jak najdłużej. To właśnie ona zapłaci za wszystkie błędy w wyborze startupów i wygeneruje zysk na Twoim portfelu.

Naturalne jest, że w pewnym momencie poczujesz się spychany w stronę grupy „zombie”. Moje doświadczenie podpowiada, że inwestowanie w nie to marnowanie czasu, energii, i co gorsza, pieniędzy. Skupiaj się na wygranych – na „gwiazdach”. Mają one dużo większy potencjał dla wartości Twojego portfela. Po pierwsze pragmatyzm! Tym bardziej to podkreślam, bo zauważyłem, że inwestorzy mają tendencję do usilnego ratowania startupów, które nie dają sobie rady. Warto wyjść z mentalności, że zarobione 100 dol. ma mniejszą wartość niż stracone 100 dol. To jest zawsze ta sama kwota!

Wyjście ze startupu

Wyjście ze startupu można przyrównać do ciąży mnogiej. Jest ono rzadkie i trudne. Tego typu inwestycje znacząco różnią się od obligacji czy akcji, które można sprzedać w dowolnym momencie. Przy startupach, przez lata (a czasem nigdy) nie uświadczysz płynności na udziałach.

Dlatego warto abyś wiedział, że będziesz je sprzedawał z kilku różnych powodów. Powodem pierwszym będzie to, że zarobiłeś dużo pieniędzy, spółka weszła na giełdę i właśnie jedziesz odebrać swoje nowiutkie Ferrari.

Może zdarzyć się tak, że jeśli startup odniesie wielki sukces, to po kilku kolejnych rundach finansowania znajdziesz się na ostatniej stronie listy inwestorów i będziesz posiadaczem 0,005 udziałów. Twój wpływ można określić jako żaden. Warto wtedy dowiedzieć się, czy ktoś z wcześniejszych stron listy nie chciałby ich od Ciebie odkupić. Ta decyzja zależy od Twojej sytuacji finansowej, tego jak układa się Twój portfel, jak bardzo wierzysz w startup i jak długo możesz jeszcze czekać. A także od tego, czy jest Ci po drodze z nowymi, wiodącymi inwestorami, którymi często są fundusze. Rolą funduszy jest zarabianie pieniędzy, a nie dbanie o prawa mniejszościowych inwestorów. Czasem takie konfrontacje są przykre, ale to temat na osobny wpis.

Bywa też, że firmy upadają, albo ktoś zakupi software i pracowników, ale zostawi spółkę. W jednym z moich newsletterów wspominałem, że dobrym zabezpieczeniem przed taką sytuacją jest liquidation preference. Odzyskasz mniej, niż zainwestowałeś. Często kilka, kilkanaście, kilkadziesiąt groszy za zainwestowaną złotówkę, ale i tak cała kwota pójdzie do inwestorów, a nie do founderów. Wyjście ze startupu może nastąpić także w sytuacji, gdy wszedłeś w spółkę, która jest przedsiębiorstwem, a nie startupem i masz wspólników. Mogą oni chcieć Cię wykupić, aby mieć większą kontrolę nad spółką i większy udział w dywidendach.