Chodzi o nowelizację kodeksu cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta, które przyznają przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobową działalność, w określonych sytuacjach, uprawnienia zbliżone do tych zarezerwowanych do tej pory wyłącznie dla konsumentów (zwłaszcza prawo odstąpienia od umowy).

Nowe przepisy obejmują klientów – osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Dotyczą wyłącznie sprzedaży na odległość, czyli np. w e-sklepach. Nie mają zastosowania w stacjonarnym handlu.

Czego dotyczy zmiana

Otóż od tego roku tzw. jednoosobowa firma powinna być traktowana przez sprzedawcę jak konsument, jeżeli „czynność prawna nie ma dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego”, tzn. zakup nie jest bezpośrednio związany z branżą, w której działa. Kluczowe znaczenie będzie miał wpis PKD.

Gdy np. właściciel warsztatu samochodowego kupi drukarkę, i nie zgłosił żadnej działalności związanej z takim sprzętem, przysługują mu niektóre uprawnienia konsumenta, nawet gdy sprzęt nabył na fakturę – wyjaśniał resort przedsiębiorczości i technologii, przygotowujący projekt.

Wynikałoby z tego, że jeśli mechanik prowadzący działalność kupił w e-sklepie np. klucz francuski, nie da rady, aby był potraktowany jak konsument.

Jeżeli np. reseller zajmujący się sprzedażą komputerów zamówi w e-tailu laptopy, również nie będzie miał uprawnień konsumenta związanych z tą transakcją. Gdy jednak nabędzie skarpetki, może skorzystać z nowych praw – tak można odczytać nowe przepisy.

Trzeba zmienić regulaminy

Zmiany nie są małe, ponieważ w dokumentach e-sklepów trzeba uwzględnić nowy, trzeci typ kupującego – obok konsumenta i przedsiębiorcy będzie to przedsiębiorca ze wspomnianymi trzema uprawnieniami po spełnieniu określonych warunków. Należy przejrzeć i zmodyfikować cały regulamin pod tym kątem.

Aktualizacja regulaminów to nie wszystko. Dochodzi jeszcze weryfikacja czy w danym przypadku reseller ma do czynienia z nowym typem klienta i nawet przy niewielkiej skali sprzedaży nie będzie to łatwe.

Będą „poważne i kosztowne problemy”
Zmiany wprowadzono, mimo że w czasie konsultacji do projektu organizacje przedsiębiorców nie zostawiły na nim suchej nitki.
„Rozciągnięcie szczególnego, ochronnego parasola prawnego z konsumentów również na przedsiębiorców nie znajduje żadnego poważnego uzasadnienia faktycznego i prawnego” – komentowała Polska Izba Informatyki i Telekomunikacji w 2019 r., gdy pojawił się projekt opisanych zmian. „Projektowane rozwiązanie wprowadzi do procesu kontraktowania poważne i kosztowne problemy praktyczne i prawne” – przewidywał PIIT.

Rok na zwrot zamiast 14 dni

„Brak dostosowania dokumentów może być kosztowny dla sprzedawców, np. skutkować zwrotem towaru, który przy spełnieniu obowiązków informacyjnych nie przysługiwałby kupującemu” – twierdzi Zofia Babicka-Klecor, prawniczka i współtwórczyni Kreatora Legal Geek.

Trzeba pamiętać, że brak spełnienia obowiązku informacyjnego przez e-sklep – np. iż w określonych sytuacjach przedsiębiorcy przysługuje prawo do odstąpienia od umowy w ciągu 14 dni – skutkuje tym, że taką możliwość uprawniony nabywca ma przez rok od zakupu.

„Ustawodawca zostawił „furtkę” dla sprzedawców – nadal będzie możliwe ograniczenie lub wyłączenie rękojmi w stosunku do wszystkich kupujących przedsiębiorców ” – zapewnia Zofia Babicka-Klecor.

W związku z rękojmią reklamacje uprawnionych przedsiębiorców trzeba rozpatrywać w ciągu 14 dni, tak jak konsumentów. Warto dodać, że rękojmia za wady dotyczy także sprzedaży używanych rzeczy (np. komputerów).

Na razie nie ma fali zwrotów

Jak wynika z informacji kreatora, sprzedawcy na razie nie skarżą się na wzrost liczby zwrotów spowodowany nowelizacją. Możliwe, że wielu przedsiębiorców jeszcze nie zdaje sobie sprawy, że mają nowe uprawnienia.

W ciągu ostatnich kilku miesięcy większość sprzedawców internetowych musiała wprowadzić zmiany dokumentów umieszczonych w e-sklepach co najmniej dwa razy.

W lipcu ub.r. za sprawą unieważnienia Tarczy prywatności, która była podstawą przekazywania danych osobowych do USA i wymusiła zmiany w politykach prywatności, a pod koniec zeszłego roku w wyniku wspomnianej nowelizacji przepisów krajowych.

Artykuł 80 proc. e-sklepów nie dostosowało się do zmian w prawie pochodzi z serwisu CRN.

Ministerstwo Sprawiedliwości pracuje nad nowelizacją ustawy o prawach konsumenta oraz kodeksu cywilnego, uzasadniając ją unijnymi wymogami -informuje Prawo.pl. Według portalu lepszą ochroną zostaną objęci nabywcy oprogramowania, zmienią się też zasady reklamacji.

Nowelizacja określa prawa i obowiązki stron umów dotyczących dostarczania treści cyfrowej lub usługi cyfrowej (rozdział 5b ustawy o prawach konsumenta). Ureguluje on kwestie zgodności treści lub usługi cyfrowej z umową oraz odpowiedzialności przedsiębiorcy w razie jej braku.

„O ile nie nastąpi wyraźne wyłączenie w umowie, sprzedawca będzie musiał zapewnić, aby konsument był informowany o aktualizacjach, w tym aktualizacjach zabezpieczeń, które są niezbędne do zachowania zgodności takiego towaru z umową – wyjaśnia cytowana przez Prawo.pl Małgorzata Sieradzka, adwokat i profesor Uczelni Łazarskiego w komentarzu w LEX. – „Niedostarczenie aktualizacji, które uzgodniono w umowie sprzedaży, będzie należało uznać za brak zgodności towarów z umową” – dodaje.

Sprzedawca odpowie za błąd w instrukcji

Według Prawo.pl niewłaściwa instalacja towarów, o ile usługa była elementem umowy, też będzie uznawana za brak zgodności towarów z umową. Jeśli był błąd w instrukcji dla klienta, to też odpowiedzialność poniesie sprzedawca.

Jak uzasadania resort sprawiedliwości, zagadnienia umów dotyczących treści cyfrowej lub usługi cyfrowej nie stanowiły dotychczas przedmiotu zainteresowania polskiego ustawodawcy, w związku z tym nie ma szczegółowych regulacji w tym zakresie.

Reklamacja z rękojmii: naprawa w pierwszej kolejności

Mniej korzystne dla konsumentów mogą być natomiast zmiany zasad reklamacji z tytułu rękojmi – oceniają eksperci wypowiadający się dla portalu.

Jak informuje resort sprawiedliwości, nowością jest wprowadzenie hierarchii środków ochrony konsumenta (rozdział 5a u.p.k., art. 43d-43f).

W pierwszej kolejności będzie on miał prawo domagać się przywrócenia zgodności towaru z umową, poprzez jego naprawę lub wymianę.

Dopiero w kolejnym kroku, o ile naprawa albo wymiana okażą się np. nieopłacalne, konsument będzie mógł skorzystać z kolejnych uprawnień, tzn. żądać obniżenia ceny lub odstąpić od umowy.

Oznacza to więc powrót do regulacji obowiązujących kilka lat temu.

Resort uznaje natomiast zmianę za pozytywną dla nabywcy – w uzasadnieniu projektu wyrażono przeświadczenie, iż rozwiązanie takie jest bardziej efektywne i korzystniejsze dla konsumentów. Jako argument za jego przyjęciem podnoszono także potrzebę wspierania tzw. gospodarki o obiegu zamkniętym – informuje ministerstwo.

Proponowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to IV kw. 2020 r.

Źródło: Prawo.pl, Centrum Prasowe PAP, BIP Rady Ministrów

Artykuł Nabywcy oprogramowania pod parasolem, trudniejsza wymiana towaru pochodzi z serwisu CRN.

Obecnie projektem "dożywotniej" rękojmi zajmuje się sejmowa podkomisja. W stanowisku w tej sprawie wydanym w marcu Rada Ministrów stwierdza, że według niej wydłużenie terminu odpowiedzialności sprzedawców z tytułu rękojmi poprawi ochronę konsumentów, którzy są słabszą stroną w relacji ze sprzedającym.

Rząd zaznacza, że według uzasadnienia projektu podobna zasada dotyczy gwarancji – jej termin biegnie na nowo od chwili wymiany rzeczy na wolną od wad, zaś przepisach o rękojmi brak jest analogicznej regulacji.

"Taki przepis, zbieżny z regulacją dotyczącą odpowiedzialności z tytułu gwarancji, pozwoli na zwiększenie ochrony konsumentów, a w niektórych sytuacjach w ogóle zapewni realną możliwość korzystania przez nich z uprawnień z tytułu rękojmi" – stwierdza Rada Ministrów.

Kolejnym argumentem "za" jest w ocenie rządzących zmobilizowanie sprzedawców, by oferowali towar lepszej jakości.

"Dla sprzedawców ustawa będzie czynnikiem mobilizującym ich do zwracania większej uwagi na jakość sprzedawanych towarów i nawiązywania współpracy z tymi producentami, którzy są w stanie zapewnić odpowiednią jakość" – stwierdzono w stanowisku dotyczącym nowelizacji.

Rząd liczy także na to, że nowe zasady rękojmi zmotywują producentów do pracy nad jakością swoich wyrobów, więc ustawa sprzyja poprawie jakości towarów na rynku.

Rada Ministrów wskazuje jedynie na potrzebę doprecyzowania określenia "od dnia wymiany", od którego rękojmia ma biec na nowo. Według niej powinno być jasno powiedziane, że chodzi o dzień wydania nowego produktu konsumentowi.

Zarekomendowano przekazanie projektu do dalszych prac. Rząd będzie reprezentowany w tej sprawie przez ministra sprawiedliwości.

Innego zdania jest Konfederacja Lewiatan – według niej konsumenci i tak mają ogromną liczbę uprawnień, zmiany w rękojmi nie zwiększą, lecz pogorszą pewność obrotu gospodarczego. Organizacja przedsiębiorców wskazuje również na ryzyko nadużyć ze strony kupujących.

Artykuł Rząd: rękojmia zmobilizuje sprzedawców pochodzi z serwisu CRN.

Projektowany zapis brzmi: "Jeżeli kupującym jest konsument, termin odpowiedzialności sprzedawcy z tytułu rękojmi biegnie na nowo od dnia wymiany rzeczy na wolną od wad" (nowy art. 568 2 kodeksu cywilnego). Co istotne, nie przewidziano ograniczeń co do liczby takich wymian. Konsument będzie miał prawo wielokrotnie otrzymywać nowy sprzęt w ramach rękojmi.

Jeżeli więc klientowi np. po roku od zakupu popsuje się komputer, a sprzedawca wymieni go na nowy w ramach rękojmi, to okres obowiązywania rękojmi dla tego sprzętu wynosi ponownie 2 lata. Gdy ten sam konsument przyjdzie powiedzmy ponownie po 1,5 roku z popsutym urządzeniem (tym poprzednio wymienionym) i uzyska ponowną wymianę, to czas rękojmi liczy się od nowa na kolejne 2 lata itd. 

Celem zmian jest zwiększenie praw konsumentów, jak również zmobilizowanie sprzedawców, by zwracali większą uwagę na jakość oferowanych produktów.

Nowy zapis miał wejść w życie 1 stycznia 2018 r., ale po pierwszym czytaniu na posiedzeniu Sejmu w listopadzie ub.r. posłowie zdecydowali się skierować projekt do komisji nadzwyczajnej, skąd w końcu stycznia br. skierowano go do podkomisji. Póki co proponowane zapisy nie zmieniły się, co dla sprzedawców nie jest dobrą wiadomością.

– Moim zdaniem propozycje zmian w rękojmi to bardzo zły pomysł. Klienci mając możliwość wielokrotnej wymiany produktu na nowy mogą nawet celowo psuć sprzęt, aby co rok czy dwa dostać nowe urządzenie. Obecnie, gdy producenci często dają gwarancję on-site, klienci wprawdzie rzadko korzystają z rękojmi, ale nowe przepisy – o ile wejdą w życie – mogą zachęcić ich do reklamacji w ramach rękojmi, bo będzie to dla nich bardziej korzystne. Problem będą mieli natomiast sprzedawcy – komentuje Dariusz Modzelewski, prezes MCNET.

Może dojść do nadużyć

Przeciwko nowelizacji protestują organizacje przedsiębiorców. Konfederacja Lewiatan podkreśla, że proponowany zapis obarcza sprzedawców konsekwencjami za wady produktu, na których powstanie nie mają wpływu. Wyraża obawę, że nowe uprawnienia będą prowadzić do nadużyć po stronie konsumentów. Krytykuje pomysł dopuszczenia do wielokrotnej wymiany tego samego produktu.

"Można wyobrazić sobie sytuację, w której rzecz o nietypowych właściwościach (wykazująca pewną wadliwość po krótkim czasie np. 5 miesięcy) jest wymieniana przez konsumenta cyklicznie, gdyż jest on zainteresowany krótkotrwałym jej użytkowaniem i ponowną wymianą." – zauważa Lewiatan.

Organizacja zaznacza, że konsumenci w myśl polskich przepisów i tak mają ogromną liczbę uprawnień, a wskutek zmian w rękojmi może zostać zachwiana pewność obrotu gospodarczego.

Dodaje, że w konsekwencji nowelizacji konsumenci nie skorzystają, bo sprzedawcy będą starali się unikać wymiany sprzętu na nowy, oferując w pierwszej kolejności naprawę. Jeżeli konsument będzie żądał mimo to wymiany, sprzedawca może argumentować, że jest to niemożliwe albo zbyt kosztowne w porównaniu np. z naprawą. Tym niemniej, jeżeli konsument będzie obstawał przy swoim, sprawa może skończyć się dla obu stron w UOKiK albo w sądzie.

Artykuł Rękojmia będzie dożywotnia? pochodzi z serwisu CRN.

Ze zmianami można zapoznać się tutaj (usunięte fragmenty zaznaczono na czerwono, a dodane – na zielono).

Ponadto od 28 marca Allegro wprowadziło modyfikacje do regulaminu usługi PayU. Wprowadzono m.in. obowiązek posiadania przez użytkownika PayU konta w banku z siedzibą w Polsce.

Artykuł Allegro: zmiany dotyczące rękojmi pochodzi z serwisu CRN.