W efekcie zwiększa się liczba groźnych incydentów, w tym ataków kierowanych na najważniejsze organizacje i instytucje oraz infrastrukturę krytyczną państw. Przyglądają się temu uważnie zarówno dostawcy rozwiązań bezpieczeństwa, jak i ich klienci.

– Duży wpływ na postrzeganie cyberbezpieczeństwa przez przedsiębiorców ma obecna sytuacja za naszą wschodnią granicą. Z przeprowadzonego na nasze zlecenie badania wynika, że połowa polskich menadżerów i dyrektorów małych oraz średnich firm zauważa, że zainteresowanie cyberbezpieczeństwem w ich firmach znacząco wzrosło po rozpoczęciu inwazji Rosji na Ukrainę – mówi Grzegorz Nocoń, inżynier systemowy w Sophosie.

Biorąc pod uwagę rosnącą liczbę oraz poziom zaawansowania cyberataków kierowanych przeciwko firmom, trzeba poświęcić uwagę wszystkim aspektom ochrony. Oczywiste jest bowiem to, że inaczej powinny być chronione zakłady produkcyjne, a inaczej firmy z sektora finansowego czy jednostki samorządowe. Jednak bez względu na branżę i wielkość organizacji podstawą jest zabezpieczenie zasobów, a więc korzystanie z właściwych technologii, oprogramowania i wiedzy specjalistów oraz edukacja pracowników.

– Ponieważ nadal najpoważniejszym zagrożeniem pozostaje phishing i dystrybuowany za jego pomocą ransomware, przedsiębiorstwa muszą przykładać większą uwagę do szkolenia pracowników, którzy powinni być w stanie rozpoznawać zagrożenia i wiedzieć, jak na nie reagować – twierdzi Szymon Poliński, Systems Engineer Manager w Fortinecie.

MŚP: mniejsza świadomość i budżety

Mniejsze firmy stanowią atrakcyjny cel dla cyberprzestępców, ponieważ zazwyczaj nie posiadają takich zabezpieczeń jak większe organizacje. W dodatku najczęstszą przyczyną naruszeń danych w małych firmach jest niezmiennie błąd ludzki. Organizacje tej wielkości nie skupiają się na szkoleniach z zakresu bezpieczeństwa cybernetycznego i ich pracownicy mogą łatwo dać się nabrać na oszustwa socjotechniczne, lekceważąc zagrożenia bądź beztrosko udostępniając dane do logowania, informacje wrażliwe oraz inne dane o firmie i klientach. Dlatego pierwszym krokiem w ochronie małych firm przed naruszeniem danych jest zrozumienie zagrożeń, na jakie narażona jest dana organizacja, a następnie budowa solidnych i bezpiecznych fundamentów, aby się przed nimi chronić.

– Jeśli spojrzymy na najczęściej spotykane zagrożenia, na pierwszym miejscu można wyróżnić doskonale znane nam ataki malware/ransomware oraz phishing. Co za tym idzie, na rynku widać wzmożone zainteresowanie systemami, które mają za zadanie ochronić firmową pocztę mejlową. Ważne staje się to, że wielu producentów takich systemów oferuje również moduły SAT (Security Awareness Training), dzięki którym można stale podnosić świadomość z zakresu cyberbezpieczeństwa – tłumaczy Piotr Kawa, Business Development Director w Bakotechu.

W parze z rozwiązaniami do ochrony poczty idą systemy ochrony punktów końcowych, które chronią „końcówki” przed różnego typu malware’em. Można zaobserwować, że w ostatnim czasie rynek szybko zweryfikował możliwości podstawowej ochrony w radzeniu sobie z nowymi atakami. Co za tym idzie, klienci wybierają rozwiązania bardziej kompleksowe, czyli ochronę punktów końcowych wraz z EDR (Endpoint Detection and Response), gdzie w ramach jednego agenta i pojedynczej konsoli mają wgląd w działanie każdej stacji roboczej. Inwestycja w system klasy EDR pomaga wykryć i powstrzymać ukierunkowane ataki, dzięki czemu minimalizuje się przerwy w działaniu organizacji.

Omawiając temat bezpieczeństwa sieciowego nie sposób pominąć podstawowego od lat rozwiązania typu firewall czy UTM. Takie systemy wciąż powinny stać na straży każdej organizacji z sektora MŚP.

– Wielu producentów UTM-ów posiada w swojej ofercie również systemy do uwierzytelniania wieloskładnikowego (2FA/MFA). Ważne jest, by tam, gdzie to możliwe, pracownicy korzystali z tej funkcjonalności. Włączenie jej dla poczty elektronicznej, dostępu do VPN i dostępu do aplikacji biznesowych prowadzi do znacznie bezpieczniejszego funkcjonowania każdego przedsiębiorstwa – podkreśla Piotr Kawa.

Użycie MFA przynosi wiele korzyści nie tylko przedsiębiorstwom, ale też użytkownikom prywatnym. Zapewniając dostęp do systemu tylko autoryzowanym osobom, zwiększa poziom ochrony przed naruszeniami bezpieczeństwa, które często prowadzą do utraty zasobów, takich jak dane, czas i pieniądze. Dla przedsiębiorstw stosowanie uwierzytelniania wieloskładnikowego ma szczególne znaczenie, gdyż w dobie pracy zdalnej pracownicy logują się do systemu firmy z różnych miejsc i urządzeń. Dzięki MFA mają pewność, że ich tożsamość i dane są lepiej chronione.

Z punktu widzenia MŚP dobrą wiadomością jest to, że wielu producentów z obszaru cyberbezpieczeństwa dopasowało swój model biznesowy do wymagań stawianych przez małe i średnie firmy. W dodatku coraz więcej rozwiązań można zakupić w formie usług od lokalnych dostawców zarządzanych usług bezpieczeństwa (MSSP – Managed Security Service Provider). Zewnętrzne firmy zapewniają wtedy monitorowanie i zarządzanie urządzeniami i systemami bezpieczeństwa, a typowe usługi obejmują zarządzanie firewallami, wykrywanie włamań, administrowanie wirtualną siecią prywatną, skanowanie luk w zabezpieczeniach czy usługi antywirusowe. Dzięki nim firmy mogą ograniczać koszty – zarówno na zakupie infrastruktury, jak i pensjach wykwalifikowanego personelu.

Artykuł Bezpieczeństwo w (dobrej) cenie pochodzi z serwisu CRN.

– System monitorowania powinien przede wszystkim zredukować koszty, jakie organizacja ponosi z tytułów przestoju sieci. Umożliwić skrócenie czasu na rozpoznanie i naprawienie usterki, zwiększyć szybkość rozwiązania problemów i wprowadzać jakąś formę automatyki obsługi alertów – mówi Piotr Kawa, Business Development Director w Bakotechu.

Dla wielu organizacji monitorowanie swoich środowisk IT to spore wyzwanie. Mogą użyć narzędzi, które osobno realizują funkcje monitoringu sieciowego, bezpieczeństwa czy monitorowania aplikacji. Jednak stosując takie oddzielne rozwiązania od różnych producentów, trudniej nad wszystkim zapanować. Trzeba się przełączać pomiędzy różnymi konsolami do zarządzania, a uzyskane informacje nie są ze sobą skorelowane. Ważne są dostępność i przejrzystość danych dostarczanych przez systemy monitorowania, a administratorzy, oprócz sygnału o problemie, potrzebują także automatyzacji w podejmowaniu pewnych akcji.

– Przykładem może być monitorowanie ścieżki sieciowej z punktu A do punktu B. Jeżeli system monitorujący wykryje, że pakiety sieciowe nie dochodzą do lokalizacji docelowej z powodu zmiany konfiguracji na urządzeniu, to oprócz tego, że nas o tym powiadomi, powinien podjąć odpowiednie działania. W tym wypadku wykonać odpowiedni skrypt na urządzeniu, który spowoduje przywrócenie konfiguracji sprzed pojawienia się problemu – tłumaczy Piotr Szymański, Presales Engineer w Connect Distribution.

Przenikające się obszary

Jeśli kluczem do efektywnego monitorowania jest korelacja informacji z wielu systemów, które pracują w warstwie sieciowej oraz aplikacyjnej, to – zdaniem Piotra Szymańskiego – optymalne są systemy modułowe, służące do monitorowania sieci, aplikacji, użytkowników podłączonych do przełączników, backupu konfiguracji urządzeń czy monitorowania integralności plików.

– Oprogramowanie, które w ramach platformy webowej w jednym miejscu udostępnia moduły realizujące wszystkie wymienione zadania, będzie dla administratora ogromnym ułatwieniem – twierdzi inżynier warszawskiego VAD-a.

Kłopoty z aplikacją mogą dotyczyć zarówno warstwy sieciowej, jak i aplikacyjnej. Poprzez analizę pakietów można na samym początku stwierdzić, w której z nich występuje problem, a następnie użyć dodatkowych narzędzi – analizy ścieżki sieciowej w przypadku problemów sieciowych albo widoku całej infrastruktury i poszczególnych jej elementów w warstwie aplikacyjnej.

O wyborze odpowiedniego rozwiązania do monitorowania, oprócz mnogości opcji i dostępnych funkcji, należy także zwrócić uwagę na wsparcie techniczne producenta oraz społeczność, jaką tworzą sami użytkownicy. Ta druga jest ważna, bo bardzo często zanim uzyska się wsparcie od producenta, można znaleźć opis i rozwiązanie problemu na forum użytkowników danego narzędzia.

Ponieważ obszary monitorowania sieci i bezpieczeństwa się przenikają, to nie może dziwić fakt, że na rynku dostępne są systemy bezpieczeństwa, które posiadają komponenty do monitorowania sieci, analizy netflow czy nawet całego ruchu sieciowego. Mimo iż główną ich funkcjonalnością jest analiza poziomu bezpieczeństwa, a więc analiza logów i korelacja zdarzeń, to – zdaniem Piotra Kawy – są w stanie konkurować z dedykowanymi rozwiązaniami do monitorowania.

– Organizacje wybierające takie rozwiązanie otrzymują jeden spójny system i jeden interfejs graficzny do obsługi incydentów bezpieczeństwa oraz monitorowania sieci – mówi specjalista Bakotechu.

Rośnie poziom komplikacji

Gdy chodzi o monitoring sieci, nie ma gotowego, jednego scenariusza dla wszystkich organizacji. Każda ma określony model pracy, a co za tym idzie: infrastruktura, zasoby, dane czy po prostu narzędzia, z których korzystają pracownicy mogą być skrajnie różne.

– Systemy analizujące anomalie sieciowe nie są rozwiązaniami gotowymi do pracy „po wyjęciu z pudełka”. Trzeba nakładu pracy i czasu, aby poznać sieć i dostosować modele, wzory ruchu charakterystyczne dla danej organizacji. Testy rozwiązania mogą być czasochłonne i angażować jednocześnie kilka osób z różnych departamentów IT – nie tylko działu bezpieczeństwa, ale również sieciowego, produkcyjnego oraz innych, w zależności do organizacji – mówi Michał Porada, Business Development Manager Cisco Security w Ingram Micro.

Dużą zmianą jest to, że rynek nieuchronnie zmierza w kierunku hybrydowego IT, w którym dane czy systemy przechowywane są nie tylko w firmowych data center i serwerowniach. Coraz częściej wykorzystywane są w tym celu także instancje chmurowe. Z jednej strony zapewnia to wygodę w dostępie do danych czy aplikacji, z drugiej – nie trzeba się martwić o utrzymanie infrastruktury czy redundancję. Ma to jednak swoje konsekwencje: nie wystarczy już monitorować wyłącznie swojej infrastruktury, ale trzeba mieć wgląd w elementy środowiska wyniesionego do chmury. Problemem jest też to, że środowiska bezpieczeństwa często są projektowane głównie z myślą o analizie ruchu pomiędzy organizacją a „złym zewnętrznym światem”.

– Tylko co zrobić w sytuacji, gdy mamy do czynienia z zagrożeniem, które już propaguje się wewnątrz sieci? Czy będziemy w stanie znaleźć hosta, który wyprowadza dane? Urządzenie, które nagle łączy się do niebezpiecznych miejsc albo próbuje skanować w poszukiwaniu podatności naszą sieć? – pyta Michał Porada.

W badaniu ESG „Toward Enterprise-class Cybersecurity Vendors and Integrated Product Platforms” 76 proc. ankietowanych organizacji przyznaje, że detekcja i odpowiedź na zagrożenia staje się coraz trudniejsza właśnie ze względu na powiększanie się potencjalnej „powierzchni” ataku. W tym samym badaniu 40 proc. ankietowanych przyznało, że największym problemem jest konieczność wykorzystania wielu rozwiązań dla różnych typów środowisk. Rozwiązania te pozostają często pod opieką oddzielnych zespołów, co również nie sprzyja efektywności operacyjnej.

Jak w takiej sytuacji sprawić, by system odciążał analityka i przedstawiał mu niemal „na tacy” tylko to, co jest ważne z punktu widzenia bezpieczeństwa? W jaki sposób spowodować, by jego rola nie kończyła się tylko na monitorowaniu, tylko rozszerzyć możliwości również o aktywne i automatyczne działanie, które daje przewagę nad napastnikiem a analitykom czas, którego najczęściej nie ma zbyt wiele?

Zdaniem Michała Porady, z pomocą przychodzi znany już od dłuższego czasu model „network as a sensor and enforcer”. W oparciu o niego zbierana jest masa informacji dotycząca między innymi netflow, danych o urządzeniach czy użytkownikach, podatnościach itp. Następnie wszystkie te informacje nakładane są na siebie wraz z danymi pochodzącymi z zespołów odpowiedzialnych za rozwój bezpieczeństwa (threat intelligence). W taki sposób system uzyskuje pełny kontekst ruchu sieciowego.

– Dzięki temu wiadomo, który ruch ma znamiona standardowego dla danego urządzenia, a który nie – twierdzi ekspert Ingram Micro.

Istotne będą możliwości reagowania przez system na generowane alarmy – czy to w postaci automatycznej kwarantanny hosta, odrzucania pakietów pochodzących z niebezpiecznych miejsc, modyfikacji tablic routingu itp. Połączenie funkcji sensora i wymuszenia odpowiedniego działania w trybie automatycznym tworzy rozbudowany i skuteczny system monitoringu.

Monitorowanie nie tylko dla dużych

Konieczność ciągłego monitorowania i reagowania na incydenty, przestrzegania wymagań zgodności z regulacjami, zdobywania i odnawiania certyfikatów oraz zarządzania i przechowywania rejestrów zdarzeń napędza popyt na systemy klasy Security Information and Event Management (SIEM). Pomagają one organizacjom zarządzać danymi związanymi z bezpieczeństwem i podejmować decyzje w procesie wykrywania zdarzeń. Są one także wykorzystywane do identyfikowania potencjalnych naruszeń i zagrożeń dotyczących różnych obszarów sieci. Na rosnące wykorzystanie analityki bezpieczeństwa wpływają czynniki takie jak: automatyzacja wykrywania błędów i ich naprawa, rygorystyczne wymogi dotyczące zgodności, uzyskanie pełnego wglądu w środowisko, zbieranie logów i zarządzanie nimi oraz minimalizowanie liczby fałszywych alarmów.

Rozwiązania do monitorowania powinny mieć możliwość przekazywania komunikatów do systemów typu SIEM, które są w stanie skorelować informacje z wielu źródeł, a następnie są w stanie podjąć odpowiednie działania, jak wyłączenie konta użytkownika czy automatyczne zablokowanie adresu IP skanującego porty. W segmencie korelowania zdarzeń bezpieczeństwa jest dostępnych wiele rozwiązań, ale są one przede wszystkim przeznaczone dla dużych firm ze sporym budżetem.

– Pod tym względem sektor MŚP został trochę zaniedbany – mniejszych firm nie stać na bardzo drogie platformy klasy SIEM. Rozwiązaniem mogą być produkty tańsze, mniej popularne, realizujące te same zadania, a pozbawione jedynie kilku funkcji względem swych drogich odpowiedników. Funkcji, które często nie są niezbędne w mniejszych organizacjach albo wręcz nie mają tam zastosowania – zauważa Piotr Szymański.

Rozwiązania do monitorowania sieci stały się podstawowymi narzędziami pracy wyspecjalizowanych działów NOC (Network Operations Center) czy SOC (Security Operations Center). W specjalizowanych centrach NOC działa najczęściej kilka systemów monitoringu jednocześnie – każdy odpowiedzialny za odrębny fragment, tworząc jedną spójną całość, aby zapewnić bezawaryjną pracę.

– Oprócz monitorowania aktywnego SNMP, klienci inwestują w wyspecjalizowane systemy monitorowania sieci bazującego na pakietach sieciowych, gdzie badane są opóźnienia poszczególnych transakcji, czasy odpowiedzi serwerów i błędy (liczone w milisekundach), wszystko po to, aby aplikacje bądź usługi, które są krytyczne dla biznesu, były dostarczane do użytkowników w sposób ciągły, bez przestojów – podsumowuje Piotr Kawa.

Zdaniem specjalisty

Piotr Kawa, Business Development Director, Bakotech  

Jeszcze kilka lat temu pierwszym wyborem w organizacjach, które wchodziły w świat monitorowania, były systemy open source, takie jak Nagios czy Zabbix. Obecnie wyraźnie zwiększyło się zainteresowanie rozwiązaniami komercyjnymi. Klienci poszukują narzędzi, które będą w stanie obsłużyć heterogeniczne środowiska sieciowe czy serwerowe. I nie chodzi tylko o samo monitorowanie SNMP – chcą rozwiązań, które idą dalej, oferując zarządzanie konfiguracją, analizę ścieżek połączeń, budowanie automatycznych map czy też analizę działania poszczególnych, często krytycznych aplikacji. Wielką przewagą systemów komercyjnych jest fakt, że organizacje nie muszą samemu rozwijać kodu, ponieważ od razu, out-of-box, dostają predefiniowane pulpity, szablony konfiguracji czy alerty.

  

Piotr Szymański, Presales Engineer, Connect Distribution  

Produkty do monitorowania powinny być łatwe we wdrożeniu i mieć wiele wbudowanych funkcji pomagających administratorom wychwytywać błędy. Chociażby tworzone w czasie rzeczywistym wykresy, w których można ująć dowolne metryki z monitorowanych systemów i zobaczyć, jak wygląda korelacja między nimi. Ponieważ obciążeni pracą administratorzy nie mają czasu na przełączanie się pomiędzy różnymi rozwiązaniami w celu znalezienia czy rozwiązania jakiegoś problemu, to kluczowa jest integracja wielu narzędzi w jednej konsoli. Dodatkowo ma to przełożenie na aspekt finansowy – im więcej mamy modułów czy produktów od tego samego producenta, tym bardziej można liczyć na lepsze warunki zakupu kolejnych komponentów.

  

Michał Porada, Business Development Manager Cisco Security, Ingram Micro  

Samo zrozumienie, co należy monitorować, wymaga audytu albo chociaż solidnego rachunku sumienia ze strony administratorów sieciowych. Jakie urządzenia funkcjonują w firmowej infrastrukturze? Jakie dane są przechowywane i gdzie się one znajdują? Kto ma do nich dostęp? Jak są skonfigurowane polityki bezpieczeństwa? To tylko część pojawiających się pytań, dla których właśnie ciągły monitoring sieci i analiza ruchu ułatwiają znalezienie odpowiedzi. Dlatego są to kluczowe działania wpływające na odpowiedni poziom cyberbezpieczeństwa. To dzięki nim incydenty bezpieczeństwa można znacznie lepiej zrozumieć, by potem – poprzez właściwe działania – skutecznie reagować na nie w czasie rzeczywistym.

  

Artykuł Monitorowanie sieci: zobaczyć i zareagować pochodzi z serwisu CRN.

Co istotne, samo szyfrowanie, jeszcze zanim zostało wprowadzone RODO, było uznawane za podstawowy sposób zapewnienia poufności danych osobowych. Chroni bowiem je w ruchu, przy przesyłaniu przez sieć publiczną, w której istnieje niebezpieczeństwo „podsłuchania” informacji przez osobę do tego nieuprawnioną, a także ich zmiany, uszkodzenia lub zniszczenia. Od dawna jest też zalecane stosowanie środków ochrony kryptograficznej do zabezpieczania sprzętu i nośników przenośnych w celu utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa systemów informatycznych, wykorzystywanych do przetwarzania danych osobowych.

Nie jest źle, ale dobrze też nie

Świadomość wagi szyfrowania jest już dość wysoka. Jak wynika z danych Netology, które zaprezentowano w raporcie „It is Security Report, Sir”, to jedna z najczęściej stosowanych metod zabezpieczeń. Z grupy dwóch tysięcy ankietowanych ekspertów bezpieczeństwa aż 74 proc. przyznało, że stosuje takie rozwiązania w swojej firmie. I chociaż we współczesnym biznesie bardzo ważne jest szyfrowanie urządzeń mobilnych, to zdecydowało się na to jedynie 38 proc. pytanych. Z kolei32 proc. potwierdziło, że ich firmy zaimplementowały narzędzia Data Leak Prevention, a 23 proc. oparło swoje zabezpieczenia na wirtualizacji stacji roboczych.

Wobec olbrzymiego wzrostu znaczenia pracy zdalnej, w ostatnim czasie szyfrowanie komputerów przenośnych i urządzeń mobilnych, na których często przechowywane są dane o szczególnej wrażliwości, powinno być w firmach i instytucjach priorytetem. Niestety, wciąż nie jest. Wynika to po części z lekceważenia zagrożenia – w końcu komunikat o pozostawieniu laptopa w taksówce nigdy nie wywoła takich emocji, jak ten o hakerach, którzy przełamali zabezpieczenia i spenetrowali sieć. Dlatego administratorzy w przedsiębiorstwach pamiętają o firewallach i innych rozwiązaniach bezpieczeństwa sieciowego, a zaniedbują szyfrowanie urządzeń końcowych. Tymczasem różne badania pokazują, że wycieki danych, wynikające z utraty urządzeń przenośnych, mogą stanowić nawet 40 proc. wszystkich tego rodzaju incydentów.

Wyciek danych w wyniku utraty komputera przenośnego może mieć bardzo poważne konsekwencje dla ofiary. W końcu ubiegłego roku na warszawskiej SGGW zaginął laptop, na którym przechowywano szczegółowe dane wszystkich kandydatów na studentów, w tym ich numery PESEL, serie i numery dowodów osobistych oraz adresy zamieszkania. Studenci zarzucili uczelni brak rozwiązań zgodnych z RODO i jeśli w wyniku pozwu dojdzie do odszkodowań, uczelnia będzie musiała znaleźć na nie wiele milionów złotych. A przecież, gdyby dane były skutecznie zaszyfrowane, w ogóle nie byłoby o tym mowy. Dlatego tak ważne staje się zabezpieczenie urządzeń mobilnych przed nieuprawnionym dostępem lub uniemożliwienie odczytu danych po ich przypadkowym utraceniu.

Zdaniem specjalisty

Robert Sepeta, Business Development Manager, Kingston Technology  

Od wielu lat prowadzimy kampanię informacyjną wśród użytkowników domowych, przedsiębiorstw oraz resellerów, uświadamiającą im bezwzględną konieczność szyfrowania wszelkich danych, które są w jakikolwiek sposób przenoszone, a więc narażone na zgubienie lub kradzież. Nasze doświadczenia wynikają z praktyki. Jak powszechnie wiadomo, najsłabszym ogniwem w nawet najlepszych systemach ochrony jest człowiek. Wiele spotkań i rozmów z klientami utwierdziło nas w przekonaniu, że podstawą każdego skutecznego systemu bezpieczeństwa jest silne szyfrowanie sprzętowe, które nie pozostawia użytkownikowi furtki pozwalającej na pominięcie tego zabezpieczenia.

  

Piotr Kawa, Business Development Director, Bakotech  

Rośnie świadomość klientów w obszarze zapobiegania wyciekom danych, choć nie tak dawno takie systemy były zarezerwowane tylko dla dużych przedsiębiorstw. Często też – z powodu zaawansowanych mechanizmów ochrony – kojarzone były z długim procesem implementacji. Obecnie potrzebę posiadania rozwiązań DLP wykazują także mniejsze i średnie firmy. Zdają sobie one sprawę jak cenne są dane, które przetwarzają. Nie mam tu na myśli tylko danych osobowych, w przypadku których wiele projektów zostało wymuszonych przez RODO, ale także informacje finansowe, wartość intelektualną, know-how, kody aplikacji itp. Poza tym na rynku można obserwować unifikację warstw ochrony. W tym kontekście pojawiają się produkty, które oprócz „klasycznego” Data Leak Prevention posiadają również zaawansowane funkcje Endpoint Detection & Response.

  

Zabezpieczenia w zasięgu ręki

Trudno uwierzyć pytanym przez Netology ekspertom bezpieczeństwa, którzy przyznali, że w ich firmie nie ma żadnych narzędzi chroniących dane na urządzeniach. A taką deklarację złożyło 13 proc. respondentów… Trudno dlatego, że takie rozwiązania są łatwo dostępne, wręcz dostarczane wraz systemem operacyjnym.

Takie narzędzia, jak BitLocker (Windows) czy FileVault (macOS), umożliwiają pełne szyfrowanie dysków na komputerach mobilnych, co stanowi całkiem bezpieczne rozwiązanie. W przypadku zagubienia lub kradzieży zaszyfrowanego laptopa bez loginu i hasła nikt nie będzie miał dostępu do znajdujących się na nim informacji. Nie będzie go można uruchomić, a dane będą chronione nawet po wyjęciu dysku z komputera i próbie uruchomienia go w innym systemie. Po wprowadzeniu szyfrowania przestępca musi się bardzo napocić, aby rozbroić zabezpieczenia w celu zdobycia cennych dla niego informacji. Z kolei, gdy dane są niezaszyfrowane, w jego ręce mogą wpaść nawet hasła, które będzie mógł wykorzystać do innych ataków.

Nie tylko lekceważenie zagrożenia jest przyczyną rezygnacji z szyfrowania. Tak jak w przypadku jakiegokolwiek innego zaawansowanego zabezpieczenia, stanowi ono znaczne obciążenie dla administratorów. Muszą oni bowiem nabyć wymagane kwalifikacje i sprawić, by stało się ono łatwo zarządzalne i niezawodne. Nie mogą dopuścić do sytuacji, w której nie będzie można odzyskać danych szyfrowanych na urządzeniach pracowników.

Aby tego uniknąć trzeba zapewnić zarządzanie kluczami kryptograficznymi, by z jednej strony wymuszać użycie szyfrowania, z drugiej – posiadać dostęp do haseł. Dlatego administratorzy, którzy nie mają czasu lub niezbędnej wiedzy, będą unikać wdrożenia szyfrowania urządzeń końcowych, nawet mając odpowiednie rozwiązania w zasięgu ręki.

W ostatnim czasie zdarzają się jednak sytuacje, że może takich rozwiązań brakować. Wtedy, gdy – jak to się mówiło w słusznie minionej epoce – na rynku wystąpią „przejściowe problemy z zaopatrzeniem”. Jak zauważa Robert Sepeta, Business Development Manager w Kingston Technology, zmiana trybu pracy na zdalny wymusiła na przedsiębiorstwach, a właściwie na ich działach IT i bezpieczeństwa, wprowadzenie nowych, dodatkowych zabezpieczeń. Firmy zmuszone były też zaopatrzyć swoich pracowników w więcej laptopów.

– Ogromne zapotrzebowanie na komputery przenośne spowodowało, że zakup odpowiedniego sprzętu, spełniającego wymogi bezpieczeństwa, graniczył wręcz z cudem. Firmy posiłkowały się sprzętem przeznaczonym do użytku domowego, który nie posiadał wbudowanego modułu szyfrowania TPM. Rozwiązaniem problemu mogą być dyski SSD, które mają wbudowane sprzętowe szyfrowanie AES-256. Wówczas wystarczy wymiana nośnika, aby takie urządzenie odpowiednio zabezpieczyć – mówi Robert Sepeta.

Trzy pytania do…  

Pawła Sobóla, inżyniera IT w ITPunkt

 

 

 

1. Nie wszystkie sposoby ochrony infrastruktury IT są traktowane równie serio. Dlaczego? O cyberatakach jest głośno, więc przedsiębiorcy bardzo dobrze zdają sobie sprawę, że trzeba zabezpieczyć przed nimi firmową infrastrukturę. A zatem wdrożyć firewalle, zainstalować oprogramowanie chroniące urządzenia końcowe przed złośliwym oprogramowaniem, ostrzegać pracowników przed phishingiem itp. Natomiast o ochronie urządzeń mobilnych przed wyciekiem danych przy użyciu szyfrowania dysków najczęściej się zapomina lub odsuwa się takie wdrożenie na później. Tymczasem powinna być to sprawa priorytetowa, ponieważ dotyczy jednego z kluczowych narzędzi do zabezpieczania naszych danych.
2. Jak zróżnicować sposób zabezpieczania w zależności od wielkości firmy? W przypadku małego podmiotu, posiadającego kilka komputerów, można ręcznie uruchomić szyfrowanie na każdej maszynie wymagającej zabezpieczenia. W przedsiębiorstwach, w których urządzeń mobilnych z dyskami do zaszyfrowania może być setka albo więcej, konieczne będzie systemowe podejście, uwzględniające kontrolę działania tej warstwy ochronnej, zarządzanie nią, zapewnienie możliwości odzyskiwania danych w razie awarii systemu itp. Warto skorzystać przy tym z komputerów przenośnych wyposażonych w moduł TPM, dzięki czemu zastosowanie szyfrowania stanie się transparentne dla ich użytkowników.
3. Na co szczególnie zwracać uwagę w projektowaniu odpowiedniego systemu ochrony? Wdrożenie szyfrowania, zwłaszcza na większą skalę, musi być zaplanowane w najdrobniejszych szczegółach. Pozwoli to uniknąć błędów, które mogą nawet sparaliżować działalność firmy. Przecież skutki nieumiejętnego użycia szyfrowania dysków mogą być podobne do ataku ransomware. Dlatego klient może skorzystać ze wsparcia doświadczonego partnera, który pomoże wdrożyć narzędzie ochrony tak, by zapewniało najwyższy możliwy poziom bezpieczeństwa bez zbędnego ryzyka.

  

Szyfrowanie dysków to wciąż za mało

Rzecz jasna samo szyfrowanie dysków nie jest wystarczające, bo użytkownicy mogą na przykład kopiować odkodowane pliki ze swojego laptopa na pamięci USB. Niekontrolowane użycie tych nośników jest częstym powodem utraty danych. Pendrive, mimo swoich rozmiarów, może mieć dzisiaj dużą pojemność, a właśnie ze względu na wymiary łatwo go zgubić czy ukraść. A jednak nie wydaje się sensowna całkowita blokada portów USB w komputerach, która wprawdzie uniemożliwi zgrywanie danych na pendrive’y, ale jest to rozwiązanie radykalne, utrudniające pracę. Lepsze wydaje się systemowe wymuszenie szyfrowania wszystkich danych przenoszonych i kopiowanych na nośniki USB albo użycie sprzętowo szyfrowanych pamięci przenośnych. Pracownicy mogą też wysłać odszyfrowane pliki pocztą e-mail jako załączniki. A ponieważ dane mogą wyciekać na wiele innych sposobów, konieczne jest zastosowanie dodatkowych środków i rozwiązań, składających się na ochronę DLP (Data Leak Prevention).

– Szyfrowanie nie jest w 100 procentach bezpieczne bez rozwiązania DLP, ale i DLP nie jest kompletne bez dodatkowej warstwy szyfrującej oraz odpowiedniego sklasyfikowania danych. Każdy, kto rozważa pozostawienie ochrony danych tylko szyfrowaniu, powinien wpisać w wyszukiwarkę hasło „wyciek danych”. Lista informacji medialnych tylko z jednego tygodnia pokazuje, jak bardzo potrzebujemy DLP – mówi Łukasz Niedośpiał, Business Development Manager w Bakotechu.

Trzeba jednak pamiętać, że żadna implementacja ochrony informacji nie zakończy się sukcesem bez skutecznej polityki klasyfikowania danych i ustalenia ścisłych reguł dostępu do nich. To ważne, ponieważ najsłabszym ogniwem zawsze jest autoryzowany użytkownik końcowy. Dlatego tak istotne jest dbanie o świadomość zagrożeń. Niestety, nie poświęca się temu należytej uwagi. We wspomnianym raporcie Netology aż 64 proc. ekspertów przyznało, że w ich firmach nie są przeprowadzane testy socjotechniczne, których wyniki mogłyby posłużyć do edukacji pracowników i wskazywania najczęstszych błędów. Dlatego w sytuacji, gdy ludzie stanowią najczęstszy powód wycieku danych, najlepszym podejściem będzie takie wdrożenie szyfrowania i szerzej rozumianej ochrony DLP, które będzie wymagać jak najmniejszej interakcji nie tylko po stronie użytkownika, ale także administratora.

Artykuł Wojna szyfrów trwa zawsze pochodzi z serwisu CRN.