– Chcemy, żeby administracja była bardziej przyjazna, współpracowała z podatnikiem, a nie nakazywała i kontrolowała – deklaruje wiceminister finansów Filip Świtała.

Wśród nowości są między innymi: mediacja podatkowa – procedura rozwiązywania sporów z udziałem osoby trzeciej (mediatora z listy prowadzonej przez MF) i procedura konsultacyjna – inaczej nazywana kontrolą na zamówienie. Podatnik niepewny co do poprawności dokonanych rozliczeń podatkowych będzie mógł się zwrócić do skarbówki o skontrolowanie określonej transakcji.

Kolejnym nowym rozwiązaniem jest tzw. umowa podatkowa. Wycenę aktywów czy dóbr, których wartość trudno jednoznacznie określić, będzie można uzgodnić w ramach porozumienia pomiędzy organem podatkowym a podatnikiem, zamiast angażować biegłych.

Resort chce wprowadzić także zasadę tzw. cooperative compliance.

– To model współpracy między podatnikiem a władzami skarbowymi, która odbywa się na zasadzie: „transparentność w zamian za pewność” – czyli my dajemy pewność, a podatnik jest wobec nas transparentny – mówi wiceminister finansów.

Niezależnie od tego, co zostanie z zapowiedzi budowy przyjaznego modelu współpracy między skarbówką a firmami, nie ma wątpliwości, że ordynacja podatkowa wymaga fundamentalnych zmian, bo ma już 20 lat i nie nadąża za światowymi i unijnymi standardami w prawie podatkowym. Świadczą o tym m.in. wyroki Trybunału Konstytucyjnego uznające za niezgodne z konstytucją niektóre przepisy. Na potrzebę zmiany zwracają uwagę eksperci, doradcy podatkowi, przedstawiciele środowiska akademickiego oraz sędziowie.

Źródło: Newseria

Artykuł Skarbówka zaprzyjaźni się z firmami pochodzi z serwisu CRN.

Marian Banaś wskazał też, że zasada ta jest realnie stosowana w czynnościach sprawdzających, postępowaniach kontrolnych i podatkowych przeprowadzanych przez organy podatkowe, choć w praktyce fiskus rzadko się na nią powołują. Według wiceministra jej zastosowanie często sprowadza się do odstąpienia od wydania niekorzystnego dla przedsiębiorcy rozstrzygnięcia lub odstąpienia w ogóle od podjęcia działań wobec firmy. Takie przypadki nie podlegają jednak ujęciu w żadnych ewidencjach.

Według Pawła Mazurkiewicza, partnera w firmie MDDP, biorąc pod uwagę tysiące decyzji administracyjnych wydawanych co roku, liczba zastosowania "in dubio pro tributario" jest niewielka, niemniej ten fakt nie jest dla niego zaskoczeniem.

– Trzeba pamiętać, że wprowadzaniu tej zasady do Ordynacji podatkowej towarzyszyły kontrowersje; istnienie wątpliwości co do stosowania przepisów prawa podatkowego jako przesłanki zastosowania przepisu już samo w sobie jest niejasne. Programowo administracja podatkowa, jak każda inna, nie ma wątpliwości co do stosowania prawa – powiedział Mazurkiewicz.

Także ekspert z Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego Radosław Piekarz nie jest zaskoczony danymi MF.

– Od początku byłem negatywnie nastawiony do wprowadzania klauzuli w treści zaproponowanej przez prezydenta (mowa o Bronisławie Komorowskim – przyp red.). Lepsze pomysły miało ministerstwo finansów. Jestem raczej zaskoczony tym, że w ogóle zastosowano tę zasadę. Przypuszczam, że dotyczyło to naprawdę mało znaczących spraw – powiedział Radosław Piekarz.

CRN Polska pisał o wprowadzaniu do Ordynacji podatkowej regulacji in dubio pro tributario w październiku 2015 roku. Jak mówili wtedy specjaliści, sposób sformułowania zasady wyrażonej w art. 2a Ordynacji podatkowej może wręcz dodatkowo skomplikować współpracę na linii fiskus – podatnik. Pierwszym powodem, jak tłumaczyli, jest jego zbyt ogólny wydźwięk. Zwłaszcza fragment dotyczący „niedających się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego”. 

Pisaliśmy wtedy:

W ocenie specjalistów taki zapis ma zbyt subiektywny charakter, co utrudnia (jeśli nie uniemożliwia) jego zastosowanie. W przepisach już ustanowionych i stosowanych w ogóle nie powinno być takich, które budzą „niedające się usunąć wątpliwości”. Jeśli takowe istnieją, to dyskwalifikują zapisy do tego stopnia, że w ogóle nie powinno być mowy o obowiązku czy też zobowiązaniu fiskalnym ze strony podatnika. Dlatego jest bardzo mało prawdopodobne, aby organ skarbowy przyznał, że jakiś przepis jest rzeczywiście obarczony tak poważną wadą prawną. A nawet jeśli fiskus sam będzie miał wątpliwości co do swoich racji, może ich po prostu nie wyrazić i zasady in dubio pro tributario nie zastosować. 

Artykuł Na korzyść podatnika pochodzi z serwisu CRN.

Sposób sformułowania art. 2a może wręcz dodatkowo
skomplikować współpracę na linii fiskus – podatnik. Pierwszym powodem jest
jego zbyt ogólny wydźwięk. Warto zwrócić uwagę zwłaszcza na fragment dotyczący
„niedających się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego”.
W ocenie specjalistów taki zapis ma zbyt subiektywny charakter, co utrudnia
(jeśli nie uniemożliwia) jego zastosowanie. W przepisach już ustanowionych
i stosowanych w ogóle nie powinno być takich, które budzą „niedające
się usunąć wątpliwości”. Jeśli takowe istnieją, to dyskwalifikują zapisy do
tego stopnia, że w ogóle nie powinno być mowy o obowiązku czy też
zobowiązaniu fiskalnym ze strony podatnika.

Dlatego jest bardzo mało
prawdopodobne, aby organ skarbowy przyznał, że jakiś przepis jest rzeczywiście
obarczony tak poważną wadą prawną. A nawet jeśli fiskus sam będzie miał wątpliwości
co do swoich racji, może ich po prostu nie wyrazić i zasady in dubio pro
tributario nie zastosować. W tym kontekście rodzi się więc kolejne pytanie
– o zgodność artykułu 2a z ustawą zasadniczą. Nie może być tak,
że wątpliwości co do znaczenia przepisów podatkowych reguluje się zasadą
sformułowaną w sposób niejasny i wieloznaczny. Uniemożliwia to
podatnikowi, który chciałby się do niej odwołać, przewidzenie prawnych
konsekwencji takiego kroku. W świetle Konstytucji RP taka sytuacja
w ogóle nie powinna mieć miejsca.

Kto sędzią w czyjej sprawie?

Wskazując na niejasność
nowego zapisu w Ordynacji podatkowej, mówi się również o braku
doprecyzowania, kto i jak (na podstawie jakich przesłanek) ma stwierdzić
czy wykazać „niedające się usunąć wątpliwości”. Skoro przepis nie daje takich
wskazówek, uprawnienie to może należeć do fiskusa, dla którego zapewne
wątpliwości nigdy nie będzie. Jeśli zaś do podatnika, to wskazanie korzystnych
dla niego wariantów interpretacji niejasnego przepisu może po prostu zostać
stanowczo zakwestionowane przez organ podatkowy, który żadnych wątpliwości się
zapewne nie dopatrzy. W przypadku gdyby założyć, że obie strony są
równoprawnymi decydentami w spornej kwestii, artykuł 2a w zasadzie
niczego nie upraszcza.

Warto w tym miejscu wspomnieć, że w wersji
zaproponowanej przez Senat (a odrzuconej przez Sejm) przepis wskazywał, że
rozstrzygać o niedających się usunąć wątpliwościach miał organ podatkowy
prowadzący postępowanie. Senat proponował również, aby wątpliwości mogły być
rozstrzygane nie tylko na korzyść podatnika, ale też na przykład osób trzecich
odpowiedzialnych za zaległości podatkowe, np. następców prawnych. Zasada
przyjęta w obecnym brzmieniu mówi w tym kontekście jedynie
o samym podatniku, co może przeczyć konstytucyjnej zasadzie równości.

Reguła
z 5 sierpnia 2015 r. nie tylko więc nie upraszcza prawa, ale
– jak grożą eksperci – może doprowadzić do zwiększenia liczby sporów
podatkowych i ich dalszego przedłużania się. Przy czym sądy mogą przyjąć
postawę daleko posuniętej ostrożności i kierować liczne zapytania do sądów
wyższej instancji, wykazując w ten sposób dbałość o interes fiskalny
państwa. Swoje obawy w kwestii postępowań sądowych wyraża między innymi
Fundacja Batorego. W dokumencie z sierpnia 2015 r. jej eksperci
zwracają uwagę, że „gdy przegląda się orzeczenia sądów administracyjnych wydane
w latach 2014–2015, nie można natrafić na choćby jeden wyrok,
w którym sąd uwzględniłby zarzut naruszenia zasady in dubio pro
tributario”.

– W Polsce stosowanie Konstytucji RP nie przyjęło się wśród
urzędników – podsumowuje sprawę Marcin Bazyluk, ekspert Związku
Przedsiębiorców i Pracodawców. – Jeśli w danej ustawie nie ma
potwierdzonej zasady konstytucyjnej, to urzędnicy działają tak, jakby owa
zasada nie istniała. Dlatego na przykład w ustawie o działalności
gospodarczej, którą przygotowało Ministerstwo Gospodarki, część przepisów
została po prostu przepisana z ustawy zasadniczej, żeby urzędnicy nie
mieli wyjścia i musieli się do niej odnosić.

Są jednak także głosy, które mogą dać przedsiębiorcom
nadzieję na nieco lepszy klimat w kontaktach z aparatem skarbowym.
W opinii ekspertów PwC „wprowadzenie przepisu, który wprost nakazuje
rozstrzyganie wątpliwości prawnych na korzyść podatnika, jest potrzebne;
przyczyni się do polepszenia jakości stosowania prawa podatkowego
i zapewni podatnikowi w praktyce lepsze gwarancje ochrony jego praw”.
Chciałoby się wierzyć, że taka będzie nowa rzeczywistość już od 1 stycznia
2016 r.

Od redaktora

 

Dbałość o państwo
w kontekście wysokości ściągniętych podatków to nadrzędny obowiązek
fiskusa. Dlatego podporządkowanie się artykułowi 2a w zasadzie stoi
w sprzeczności z jego głównym zadaniem. Wygląda więc na to, że
wprowadzona do Ordynacji podatkowej zmiana w najlepszym przypadku… nic nie
zmieni. Oczywiście są potrzebne przepisy, które lepiej chroniłyby interesy
podatników na linii fiskus – przedsiębiorca. Ale przepisy dobrze
przygotowane. Obecnie trwają prace nad nową Ordynacją podatkową, które mają
ustanowić lepsze dla przedsiębiorców standardy współpracy z fiskusem. Czy
doczekamy się jej w 2017 r. (bo takie są plany) – zobaczymy.
Potrzebna jest także – bez tego ani kroku dalej – zmiana mentalności
urzędników. To właśnie ich specyficzne rozumienie interesów państwa sprawiło,
że niewiele zmieniło się po wejściu w życie całkiem dobrych pomysłów, na
przykład systemu metryczek, regulacji dotyczących odpowiedzialności finansowej
urzędników za podejmowane decyzje czy systemu interpretacji przepisów prawa
podatkowego. Dlaczego więc teraz miałoby być inaczej?

Artykuł Artykuł 2a: legislacyjny falstart? pochodzi z serwisu CRN.

Ostrej krytyce poddano zwłaszcza „klauzulę obejścia prawa”. Otóż przewiduje ona sankcje za „unikane opodatkowania”, tzn. „zastosowanie w sposób zamierzony sztucznej konstrukcji prawnej, gdzie głównym celem tego działania jest uzyskanie znacznej korzyści majątkowej, zaś efekt uzyskania znacznej korzyści majątkowej nie był przewidziany w przepisach prawa podatkowego oraz jest on sprzeczny z celem i istotą tych przepisów.”

Zdaniem Lewiatana ta regulacja jest niekonstytucyjna. Ponadto według organizacji limit „znacznej korzyści majątkowej” w kwocie ponad 50 tys. zł rocznie, oznacza, że klauzula może objąć nie tylko duże firmy (z myślą o nich według resortu konstruowano przepisy), lecz także MSP. Co najwyżej odetchnie część mikroprzedsiębiorców.

Nawet 20 proc. odsetek

Lewiatan zwraca uwagę, że proponowana nowelizacja wprowadza nowy system naliczania odsetek od zaległości podatkowych powstałych po 1 stycznia 2015 r. Otóż według projektu:

– podatnicy, którzy skorygują, w sposób nieprzymuszony działaniami organów skarbowych (kontrolą lub czynnościami sprawdzającymi), deklarację podatkową w ciągu pierwszych 6 miesięcy od jej złożenia oraz wpłacą zaległości w ciągu 7 dni od korekty, mają skorzystać z obniżonej stawki odsetek w wysokości połowy standardowej stawki (czyli 5 proc. – połowę z obecnie obowiązującej stawki standardowej – 10 proc. rocznie).

– w przypadku danin pośrednich (VAT, akcyza, cła) ma obowiązywać stawka podwyższona – 20 proc. rocznie (czyli 200 proc. standardowej stawki odsetek), jeżeli zaległość zostanie:

? – stwierdzona przez skarbówkę w trakcie postępowania podatkowego, 

? – gdy podatnik nie złożył odpowiedniej deklaracji ani nie wpłacił podatku, albo

? – gdy deklaracja została skorygowana przez podatnika w wyniku kontroli lub działania organów skarbowych (w ostatnim przypadku jedynie wtedy, gdy kwota zaniżenia przekraczała 25 proc. należnej wielkości podatku).

W pozostałych przypadkach będzie stosowana standardowa stawka odsetek (obecnie 10 proc.).

Kara dla uczciwych?

W zamierzeniu Ministerstwa Finansów obniżone odsetki (5 proc.) mają promować szybkie korygowanie błędów przez podatników, zaś odsetki podwyższone (20 proc.) powinny być sankcją dla nieuczciwych osób i firm. W efekcie jednak zdaniem konfederacji podatnicy, którzy nie zdążą z korektą w ciągu 6 miesięcy, zapłacą 10-procentowe odsetki, jeśli nie 20-procentowe w przypadku zaległości w VAT lub akcyzie. Lewiatan obawia się, że to rozwiązanie okaże się batem na uczciwych podatników, którzy popełnili błędy w rozliczeniach.

Organizacja zwraca uwagę, że pomysł dotyczący obniżonych odsetek jest niekorzystny dla uczciwych podatników w porównaniu do obecnego systemu. Propozycja likwiduje dotychczasowe prawo stosowania obniżonych odsetek (75 proc. stawki podstawowej, czyli 7,5 proc.) aż do przedawnienia zobowiązania podatkowego (5-6 lat). Lewiatan postuluje, aby ten przepis nadal obowiązywał, a rozwiązanie dotyczące 200-procentowej stawki powinno być znacząco ograniczone jako dodatkowa sankcja dla tych, co próbują oszukać fiskusa.

Artykuł Lewiatan: klauzula obejścia prawa jest bardzo groźna pochodzi z serwisu CRN.

Według definicji ministerstwa finansów ’unikaniem opodatkowania jest zastosowanie w sposób zamierzony sztucznej konstrukcji prawnej, której głównym celem było uzyskanie, nieprzewidzianej w przepisach prawa podatkowego oraz sprzecznej z celem i istotą tych przepisów, znacznej korzyści podatkowej przez podmiot tworzący lub współtworzący sztuczną konstrukcję prawną’. Próg 50 tys. zł odnosi się do korzyści uzyskanej w taki właśnie sposób.  

Ministerstwo twierdzi, że klauzulę wprowadza przeciwko korporacjom i zamożnym osobom fizycznym. Zdaniem prezesa Związku Przedsiębiorców i Pracodawców będzie ona jednak wykorzystywana przede wszystkim wobec małych i średnich firm, których nie stać na armię prawników, więc będą bardziej bezbronne w starciu z fiskusem, niż międzynarodowe koncerny. 

Z kolei konfederacja Lewiatan ostrzega, że definicja „znacznej korzyści podatkowej’ jest tak skonstruowana, że obejmuje w zasadzie każdą oszczędność na podatkach, prowadzącą do „istotnej poprawy sytuacji finansowej’.  

Artykuł Za 'unikanie opodatkowania’ kary będą od 50 tys. zł pochodzi z serwisu CRN.

Według resortu finansów celem nowelizacji jest uproszczenie i usprawnienie procedur podatkowych, ale zdaniem Alicji Sarny z prezydium rady podatkowej Lewiatana, tylko niewielka część zmian temu posłuży.

– Propozycja wprowadzenia generalnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania oraz ograniczenie znaczenia interpretacji indywidualnych prawa podatkowego to bardzo niekorzystne zmiany z punktu widzenia podatników – ocenia ekspert konfederacji.

Wbrew konstytucji
Lewiatan przypomina, że próbę wprowadzenia klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania podjęto w 2003 r., ale Trybunał Konstytucyjny orzekł, że jest ona niezgodna z ustawą zasadniczą. Wskazał m.in., że nie ma żadnych podstaw do przyjmowania zasady, iż podatnik powinien zawsze regulować swoje stosunki cywilnoprawne w sposób najbardziej korzystny dla interesów fiskalnych państwa (a nie z korzyścią dla swoich interesów).
 
Co to znaczy zdaniem resortu, że przedsiębiorca unika opodatkowania? Według ministerstwa jest to „zastosowanie w sposób zamierzony sztucznej konstrukcji prawnej, której głównym celem było uzyskanie, nieprzewidzianej w przepisach prawa podatkowego oraz sprzecznej z celem i istotą tych przepisów, znacznej korzyści podatkowej przez podmiot tworzący lub współtworzący sztuczną konstrukcję prawną.’

Lewiatan uważa, że niepokojąca jest definicja „znacznej korzyści podatkowej’, pod którą będzie można podciągnąć w zasadzie każdą oszczędność na podatkach, prowadzącą do „istotnej poprawy sytuacji finansowej’.
 
Według Lewiatana z takiej definicji może wynikać, że np.  ustalenie wyjątkowo długiego terminu płatności za dostawę towarów, które spowoduje „odsunięcie w czasie powstania obowiązku podatkowego’, powinno być uznane za przynoszące „znaczną korzyść finansową’. Ponadto zdaniem organizacji taki przepis podważa konstytucyjnie zagwarantowaną równość podmiotów, ponieważ w zależności od potencjału finansowego podatnika identyczna transakcja może przysporzyć jednemu podmiotowi „znaczną korzyść podatkową’, a drugiemu niewielką.

Podatkowy absurd
Przepisy te doprowadzą do absurdu – uważa Lewiatan, gdyż oznaczają, że jedynie wybór najbardziej niekorzystnego – pod względem podatkowym – sposobu przeprowadzenia transakcji uchroni przedsiębiorcę przed zarzutem obejścia prawa i kłopotami z kontrolą skarbową.

W projekcie są również zmiany dotyczące interpretacji przepisów prawa podatkowego. Otóż poszerzono listę przypadków, w których organy podatkowe mogą odmówić wydania interpretacji indywidualnej. Zwiększono natomiast zakres stosowania tzw. interpretacji ogólnych (zamiast indywidualnych). To pomysł niekorzystny dla podatników, bo interpretacje indywidualne można zaskarżyć do sądu, a ogólne – nie. 

Kolejna nowość: rozszerzenie uprawnień ministra finansów do zmian interpretacji indywidualnych. Nowelizacja wprowadza możliwość ich uchylania i wygaszania, nawet gdy zostały wydane wskutek wyroku sądu. Zatem jeżeli projektowane zmiany wejdą w życie, także interpretację usankcjonowaną w sądzie minister finansów będzie mógł uchylić. Skoro decyzje ministra niekoniecznie będą musiałby być zgodne ze stanowiskiem sądu, to sporo przedsiębiorców zapewne straci ochotę do dochodzenia swoich praw na wokandzie. 

Artykuł Zmiana ordynacji podatkowej uderzy w przedsiębiorców pochodzi z serwisu CRN.

W swoim projekcie resort zaleca także ujednolicić terminologię stosowaną w przepisach prawa podatkowego. Chce zmiany słowniczka Ordynacji podatkowej. Przykładem niejednolitej terminologii według ministerstwa może być pojęcie działalności gospodarczej. Jest jej kilka definicji w różnych ustawach: Ordynacja podatkowa, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa o podatku od towarów i usług, czy ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. 

Kolejny problem podatników, który zamierza rozwiązać resort w swoim projekcie, to różne interpretacje tych samych przepisów. Ministerstwo proponuje, by zwiększyć rolę interpretacji ogólnych – obecnie skarbówka mnoży interpretacje indywidualne w takich samych sprawach. Zmiana ma wyeliminować rozbieżności pomiędzy orzecznictwem sądów, a organów podatkowych, co powoduje, że przeciętny podatnik w końcu nie wie, co ustawodawca miał na myśli formułując dany przepis.

Cel nowelizacji według resortu jest szczytny – ma poprawić relacje organów skarbowych z podatnikami oraz zwiększyć zaufanie między nimi.  Resort apeluje, by przedsiębiorców traktować w sferze podatkowej adekwatnie do funkcji pełnionej przez nich w gospodarce. Propozycje mają być punktem wyjścia sformułowania przepisów szczegółowych. Przygotowywane przez Ministerstwo Gospodarki rekomendacje są związane z prowadzonymi równolegle pracami nad zmianą ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Nowa Ordynacja podatkowa powinna z nią współgrać.

Z projektem rekomendacji Ministerstwa Gospodarki do nowej Ordynacji podatkowej można zapoznać się tutaj.

Do 15 maja można przesyłać opinie na temat zmian na adres: regulacje@mg.gov.pl.

Artykuł „Karta rzetelnego podatnika” ma ułatwić życie przedsiębiorcom pochodzi z serwisu CRN.

Zobaczymy, czy plany, zapowiedzi i opinie polityków przełożą się na działania, które realnie ułatwią prowadzenie biznesu w Polsce.

Artykuł Działalność gospodarcza zostanie uregulowana od nowa? pochodzi z serwisu CRN.

Nowelizacja ma ograniczyć możliwość korzystniejszych z punktu widzenia podatnika rozliczeń, przynajmniej w niektórych przypadkach. Według DGP resort za kluczową uznaje zasadę, że należy opodatkować rzeczywiste zdarzenia gospodarcze, a nie konstrukcje prawne, w których zdarzenia te znajdują swój wyraz. Wśród 8 przykładów unikania należnego podatku ministerstwo wymienia m.in. stosowanie przepisów dwóch lub więcej państw do określenia danej kategorii dochodów, korzystanie z rajów podatkowych i instrumentów dłużnych.

Ze sposobami wskazanymi przez resort można zapoznać się tutaj.

Artykuł Za co fiskus będzie ścigać podatników pochodzi z serwisu CRN.

We wrześniu podczas III Europejskiego Kongresu Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Katowicach Janusz Piechociński poinformował, że on i jego resort pracują nad nową ustawą Ordynacja podatkowa. Również wówczas zapewnił, że przepisy mają być „napisane w imieniu polskich przedsiębiorców i podatników, gdzie szanse dobrego przedsiębiorcy i dobrego podatnika będą stały wyżej niż racje urzędnika”. W ubiegłym miesiącu w radiowej Jedynce wicepremier stwierdził także, że należy zweryfikować ustawę o swobodzie działalności gospodarczej, ponieważ jego zdaniem „trochę już się zestarzała”.

Artykuł Nowa ordynacja podatkowa ma ulżyć przedsiębiorcom pochodzi z serwisu CRN.