Z tego zagrożenia zdają sobie też sprawę przedsiębiorcy oraz przedstawiciele organizacji rządowych, szczególnie z krajów przyfrontowych, a więc Polski, Litwy, Rumunii czy Łotwy. Jak wynika z badania przeprowadzonego przez Sophos, aż 56 proc. menedżerów i dyrektorów w Polsce potwierdza, że zainteresowanie cyberbezpieczeństwem w ich firmach znacząco wzrosło po rozpoczęciu ataku na Ukrainę.

To oczywiście nie jedyny powód, dla którego biznes oraz agencje rządowe inwestują w oprogramowanie bezpieczeństwa. Kolejną przyczyną jest pandemia, która zmusiła miliony ludzi na całym świecie do pracy w domu. Choć o Covid-19 przestało się  właściwie mówić, to jednak wciąż wiele osób pracuje zdalnie. Wprawdzie ten model posiada wiele zalet, ale nie jest wolny od wad, a jedną z największych jest duże ryzyko wycieku danych. Osoby pracujące w domu na ogół beztrosko podchodzą do kwestii związanych z zabezpieczeniem komputerów bądź korzystania z internetu, tym samym otwierając nowe furtki przed hakerami. Nie bez przyczyny ochrona pracowników zdalnych to najważniejsze wyzwanie biznesowe według 25 proc. firm uczestniczących w tegorocznym badaniu WithSecure.

Nie można zapominać o atakach ransomware, które pojawiły się na długo przed pandemią, aczkolwiek cały czas sieją spustoszenie w sieciach firm oraz instytucji. Odsetek polskich firm dotkniętych przez ransomware wzrósł z 13 proc. w 2020 r. do 77 proc. w 2021 r. – informuje Sophos.

Czy to jeszcze antywirus?

Kilka lat temu przez media przewinęła się dyskusja na temat znaczenia oprogramowania antywirusowego. Niektórzy nawet wieszczyli śmierć tej grupy produktów. Jak się okazuje przedwcześnie – antywirusy wciąż żyją i trzymają się mocno. Niemniej można spotkać się z opiniami, że określenie „antywirus” dezawuuje oprogramowanie przeznaczone do ochrony urządzeń końcowych. Wprawdzie sygnatury wykrywające wirusy nadal stanowią jeden z podstawowych elementów tej klasy produktów, ale dostawcy cały czas wprowadzają nowe rozwiązania, które zwiększają możliwości antywirusów.

– Produkty te stały się prawdziwymi kombajnami, nadal jednak są to programy przeznaczone do zabezpieczania punktów końcowych, czyli antywirusy. To powszechnie przyjęta nomenklatura. Myślę, że każdy specjalista ds. bezpieczeństwa zdaje sobie sprawę, choćby częściowo, z różnic między prostym antywirusem sprzed wielu lat, a technologiami stosowanymi obecnie – tłumaczy Grzegorz Świrkowski, CEO w Net Complex Bezpieczeństwo IT.

W przypadku antywirusów można doszukać się pewnych analogii ze smartfonami. Choć pierwotnie były one utożsamiane z realizacją połączeń telefonicznych, w międzyczasie zyskały całą masę dodatkowych funkcji, niejednokrotnie częściej używanych aniżeli komunikacja głosowa, co nie przeszkadza, żeby wciąż nazywać je „komórkami” czy telefonami komórkowymi.

Zmiany zachodzące w antywirusach dostrzegają nie tylko eksperci, ale też klienci zamawiający oprogramowanie bezpieczeństwa, co przekłada się na rosnącą liczbę zamówień na bardziej zaawansowane pakiety, oferujące takie funkcjonalności jak sandboxing w chmurze, EDR (Endpoint Detection and Response) czy nawet XDR (Extended Detection and Response). Notabene te dwa ostatnie skróty oraz ZTNA (Zero Trust Network Acces) biły po oczach osoby odwiedzające tegoroczne targi it-sa w Norymberdze. W obecnej tam jako wystawca Dagmie udział sprzedaży pakietów z wyższej półki stanowi już połowę przychodów generowanych przez oprogramowanie antywirusowe ESET.  Podobny trend dostrzegają też w Markenie.

– Coraz więcej firm decyduje się na zastosowanie systemów EDR i jego pochodnych, gdyż tego typu narzędzia pozwalają dokładniej zidentyfikować incydenty w naszej sieci i zyskać przewagę nad napastnikami. EDR spotyka się nawet  z zainteresowaniem mniejszych firm. Tu barierą jest cena, ale docelowo większość administratorów chce korzystać z takiego rozwiązania – mówi Mariusz Politowicz, specjalista ds. bezpieczeństwa w Markenie.

Rodzimi użytkownicy zaczynają też przekonywać się do chmury. Dzieje się tak chociażby z powodu braku specjalistów IT, a tym samym spóźnionych reakcji na cyberataki. Prawdopodobnie część firm działających na polskim rynku nie będzie miała innego wyjścia aniżeli skorzystać z modelu usługowego. 

– Zauważamy transformację do chmury i choć ten proces przebiega u nas dość opornie, to należy mieć na uwadze, że ma ona charakter etapowy. W związku z tym coraz częściej także producenci „uciekają” ze swoimi produktami do chmury. Zyskują one popularność za sprawą niewielkiego obciążania urządzeń oraz zapewniania niezwłocznej reakcji na pojawiające się zagrożenia – mówi Grzegorz Świrkowski. 

Zdaniem integratora

Artykuł Antywirusy idą w ślady smartfonów pochodzi z serwisu CRN.

Jednym ze stworzonych przez Arcabit innowacyjnych mechanizmów ochronnych jest SafeStorage. Zabezpiecza on pliki użytkownika przed ich niepożądaną modyfikacją, zaszyfrowaniem, zniszczeniem lub skasowaniem przez szkodliwe oprogramowanie, jak również wskutek przypadkowych działań użytkownika. Jest to też najskuteczniejsza metoda ochrony przed ransomware’em.

Wszystkie aplikacje producenta łączą się z usługą Arcabit Cloud – systemem zbierającym i analizującym potencjalnie szkodliwe oprogramowanie. Jest ona także źródłem informacji o nowych zagrożeniach, które zapewnia błyskawiczną detekcję i unieszkodliwianie tworzących się „internetowych epidemii”. Usługa jest również wykorzystywana przez skanery online oferowane przez Arcabit.

Dzięki wykorzystaniu informacji agregowanych przez Arcabit Cloud silniki antywirusowe błyskawicznie są uzupełniane o nowe szczepionki, co umożliwia reagowanie na nowe zagrożenia. Producent często implementuje nietypowe rozwiązania ochronne, które dzięki nieszablonowemu podejściu do detekcji zagrożeń stanowią niezwykle skuteczną barierę dla szkodliwego oprogramowania. Najnowsze wersje pakietów Arcabit wyposażone zostały w mechanizm blokowania szkodliwych skryptów i aplikacji już na etapie skanowania poczty czy pobierania plików z Internetu, co gwarantuje praktycznie stuprocentową skuteczność ich wykrywania.

Arcabit od wielu lat aktywnie współpracuje z partnerami. Oferuje im wsparcie techniczne i handlowe oraz atrakcyjne rabaty i jasne zasady współpracy. Zapewnia im także specjalne darmowe demonstracyjne wersje serwisowe swojego oprogramowania. Po zakończeniu 30-dniowego okresu testowego klient otrzymuje ofertę przedłużenia subskrypcji oprogramowania Arcabit i jest kierowany bezpośrednio do firmy partnerskiej, od której otrzymał wersję serwisową.

mks _ vir wróci na rynek

Arcabit od wielu lat jest właścicielem marki mks_vir, a wielu specjalistów producenta doskonale pamięta czasy świetności tego legendarnego programu antywirusowego. Zarząd firmy postanowił „odświeżyć” świadomość marki wśród nowego pokolenia użytkowników komputerów. W pierwszej kolejności do ich dyspozycji oddany został darmowy skaner antywirusowy, który korzysta z zasobów chmury Arcabit i charakteryzuje się bardzo wysoką skutecznością w wykrywaniu i usuwaniu infekcji. Obecnie opracowywana jest strategia marketingowa dla marki mks_vir, dzięki której wróci ona na rynek w postaci komercyjnych wersji oprogramowania ochronnego.

Artykuł Antywirus po polsku ma sens pochodzi z serwisu CRN.

Szef Kaspersky Lab zauważa, że aplikacja Microsoft Security Essentials (MSE) jest włączona domyślnie na komputerach z Windows 10. Poza tym Microsoft nie dał zbyt wiele czasu dostawcom oprogramowania antywirusowego na dostosowanie produktów do Windows 10. Kaspierski zwraca uwagę na jeszcze jeden istotny czynnik. Jeśli użytkownik korzysta z oprogramowania antywirusowego firm trzecich i wyłączy aplikację Microsoftu, otrzymuje komunikat, który zachęca do odinstalowania antywirusa i korzystania z Windows Defender. 

Kaspersky Lab zwrócił się do odpowiednich organów  Unii Europejskiej i Rosji ze skargą przeciwko koncernowi z Redmond. Zdaniem rosyjskiej firmy  Microsoft  nadużywa swojej dominującej pozycji na rynku. 

Artykuł Kaspersky Lab atakuje Microsoft pochodzi z serwisu CRN.

Problem ze wspomnianą deklaracją polega na tym, że została źle rozumiana. Jej autorowi nie chodziło bowiem o koniec przydatności pakietów antywirusowych, które obejmują wiele mechanizmów zabezpieczeń, m.in. wykrywanie spamu, stron wyłudzających hasła czy ochronę przed ransomware. Celem było wskazanie na coraz mniejszą przydatność rozwiązań, które wykrywają szkodliwe oprogramowanie na bazie sygnatur. Krótko mówiąc tych, które potrafią wykrywać tylko poznane już zagrożenia.

Takie podejście nie sprawdza się w zabezpieczaniu przed atakami zero-day czy szyfrującymi swój kod, a przecież należą do głównych zagrożeń, zarówno dla sprzętu użytkowników prywatnych, jak i biznesowych. Mimo to ochrona bazująca na sygnaturach jest nadal powszechnie uważana za fundament bezpieczeństwa, a niektórzy producenci oferują oprogramowanie antywirusowe bezpłatnie lub nawet dołączają do systemów operacyjnych.

O wciąż silnej pozycji systemów antywirusowych świadczą badania rynkowe. Agencja badawcza Research and Markets w opublikowanym w marcu 2016 r. raporcie przewiduje, że w okresie 2015−2020 światowa sprzedaż pakietów antywirusowych będzie rosła średnio o 9 proc. rocznie. W efekcie przychody zwiększą się ze 106 do 170 mld dol. Jako głównych graczy na tym rynku autorzy raportu wskazują: Avast, AVG, Intel Security (McAfee), Microsoft oraz Symantec. Badanie nie objęło pakietów antywirusów przeznaczonych do ochrony urządzeń mobilnych (smartfonów i tabletów).

Wzrost popytu na ochronę antywirusową w skali globalnej wynika z kilku czynników. Według analityków najistotniejszym jest coraz większe wykorzystanie Internetu. Eksperci Gartnera podkreślają, że użytkownicy są coraz bardziej świadomi konieczności zabezpieczania urządzeń mobilnych w taki sam sposób jak komputerów. Segment rynku rozwiązań ochronnych do smartfonów i tabletów ma więc szansę na szybki rozwój.

Kolejny istotny czynnik to zmiana modelu dystrybucji sygnatur antywirusowych. Zamiast stosować mechanizm pobierania tych informacji przez użytkowników, coraz większa liczba producentów przechowuje je w chmurze. Informacje o zagrożeniach zbierane są do centralnej bazy z różnych źródeł (m.in. laboratoriów bezpieczeństwa i raportów użytkowników) i są w czasie rzeczywistym dostępne dla silnika antywirusowego. Warto też zauważyć, że sygnatury dla nowych zagrożeń powstają stosunkowo szybko. Dlatego testy pokazują, że antywirusy wciąż wykrywają wysoki odsetek zagrożeń. Jednak żaden nie jest doskonały.

Więcej chmury w antywirusie

Producenci coraz częściej chwalą się chmurowymi możliwościami swoich produktów, np. ochroną w czasie rzeczywistym. Wspólną cechą tej kategorii rozwiązań jest korzystanie z „lekkiego” agenta instalowanego w urządzeniu końcowym, podczas gdy większość funkcji, np. analiza zagrożeń lub przechowywanie sygnatur, jest realizowana w chmurze producenta. Dzięki temu wyraźnie spada obciążenie urządzenia końcowego w porównaniu z tym, jakie powoduje pakiet antywirusowy instalowany w całości lokalnie. Tradycyjne oprogramowanie zabezpieczające w różnych miejscach przechwytuje pliki i obiekty do skanowania (w systemie plików albo w momencie wykonywania). W każdym z tych miejsc są używane różne techniki skanujące, m.in. sygnatury antywirusowe czy analiza heurystyczna. Redundancja mechanizmów skanujących powoduje widoczny spadek wydajności urządzeń końcowych. Zastosowanie odpowiedniego algorytmu ogranicza te procesy, np. pobrane pliki, które nie są od razu otwierane, mogą być przeskanowane później, kiedy komputer nie jest wykorzystywany przez użytkownika. Aby jeszcze bardziej zmniejszyć obciążenie, agenta wyposaża się w algorytmy, które inteligentnie wytypują pliki do skanowania. Zaletą używania uproszczonego oprogramowania w urządzeniu klienckim jest również zmniejszenie płaszczyzny ataku i ograniczenie ryzyka wykorzystania ewentualnych luk w antywirusie.

Wśród korzyści ze stosowania chmurowych antywirusów są m.in.: niższe koszty niż w przypadku tradycyjnego oprogramowania zabezpieczającego, automatyczne aktualizacje dostarczane przez producenta i możliwość integracji z lokalnie działającym oprogramowaniem antywirusowym. Dlatego oferowanie antywirusa w formie usługi chmurowej ma wiele zalet. Z punktu widzenia klienta odchodzi konieczność wdrożenia tego oprogramowania i zarządzania nim, atrakcyjne mogą również okazać się koszty używania programu.

Są to dobre argumenty, aby przekonać małe i średnie firmy, które często stosują bezpłatne oprogramowanie antywirusowe, do przejścia na rozwiązania płatne. Jednakże eksperci podkreślają, aby rozwiązań chmurowych nie traktować jak zamienników programów instalowanych w urządzeniach końcowych. Rekomendowanym rozwiązaniem jest stosowanie obu systemów, co zapewnia najlepszą ochronę.

Ograniczona przepustowość łączy internetowych nie pozwala na przesyłanie całych plików do sprawdzenia w chmurze. Przesyłane są dane opisujące plik, np. unikalny identyfikator (obliczany przez specjalny algorytm), oraz informacje, jak dany plik trafił do urządzenia i jakie operacje były na nim wykonywane. W ten sposób można zidentyfikować cechy pliku w chmurze bez przesyłania go w całości.

Identyfikatorem pliku może być suma kontrolna MD5. Z uwagi na polimorficzne zagrożenia, które same potrafią zmieniać własny kod, nie jest to wystarczająco skuteczna metoda. Dlatego agent musi generować hasze również tzw. metodą fuzzy (umożliwia generowanie jednego identyfikatora dla plików o pewnych wspólnych cechach) oraz zbierać dodatkowe informacje zapewniające identyfikację sprawdzanego obiektu.

Dane zebrane przez agenta są analizowane przez oprogramowanie antywirusowe działające w chmurze. Jeśli zostanie wykryte zagrożenie powiązane z plikami, które wcześniej uważano za bezpieczne, zostaną one odpowiednio oznaczone. Jedną z zalet analizowania zagrożeń w modelu cloud jest to, że silnik antywirusowy i jego logika nie są bezpośrednio dostępne dla autorów szkodliwego oprogramowania. To utrudnia im ocenę skuteczności zabezpieczenia. Wśród tradycyjnych narzędzi ochronnych są już rozwiązania, które korzystają, np. z dwóch silników antywirusowych. To samo można by zrobić w chmurze, jednak wtedy konieczne byłoby przesyłanie całych plików, co jest niepraktyczne.

Chmurowe antywirusy mają też wady i ograniczenia. Jeśli urządzenie końcowe nie jest podłączone do Internetu, zapewniana przez nie ochrona jest ograniczona, ponieważ nie mogą się komunikować z chmurą. Ten problem częściowo rozwiązuje przechowywanie najważniejszych informacji o zagrożeniach lokalnie. Pamięć podręczna zawiera informacje o wynikach wcześniejszej komunikacji z chmurą. Dzięki temu pliki, które zostały już sprawdzone, nie będą zakwalifikowane do ponownego skanowania. Cache daje jednak mniejsze możliwości wykrywania zagrożeń niż chmura, ale w czasie, kiedy komputer nie jest podłączony do Internetu, również zagrożenie jest mniejsze.

Bartosz Prauzner-Bechcicki

dyrektor ds. sprzedaży, Kaspersky Lab

Zagrożenia wycelowane w urządzenia mobilne, szczególnie te z systemem Android, czyli większość, stają się równie niebezpieczne jak wirusy ze środowiska Windows. Dlatego ochrona urządzeń mobilnych musi obecnie spełniać najwyższe standardy i praktycznie nie powinna ustępować technicznie zabezpieczeniom stosowanym w komputerach. Oczywiście w przypadku smartfonów i tabletów ważne są również funkcje zabezpieczające w przypadku kradzieży, np. umożliwiające zdalne usunięcie danych, zablokowanie dostępu urządzenia, a nawet jego zlokalizowanie.

Skąd czerpać dochody?

Pakiety typu Internet Security, składające się z antywirusa, antyspamu, zapory sieciowej oraz szeregu innych zabezpieczeń, to ciągle jedno z najpopularniejszych rozwiązań ochronnych. Jednak ten rynek jest już bardzo dojrzały, a konkurencja na nim silna. W efekcie spadają marże, ale to wciąż dobry biznes, a sprzedawcy mogą znaleźć okazję do uzyskania przyzwoitych dochodów. Dostarczając klientowi zabezpieczenia dla jego stacji roboczych, można zbudować z nim relację, która zapewni sprzedaż innych produktów, np. do ochrony baz danych czy aplikacji.

Wyzwaniem są nie tylko niskie marże, lecz również wzrost zainteresowania firm kompleksowymi usługami bezpieczeństwa oferowanymi przez operatorów telekomunikacyjnych. Szansą dla resellerów jest coraz większa skłonność klientów do stosowania bardziej rozbudowanych pakietów, które poza kompletną ochroną oferują także menedżera haseł, system do tworzenia kopii zapasowych, szyfrowanie oraz niszczenie danych. Warto zwrócić uwagę na fakt, że te pakiety ciągle ewoluują – wraz z rozwojem zagrożeń i technik tworzonych przez cyberprzestępców.

Coraz większe znaczenie ma ochrona przed nieznanymi, skomplikowanymi zagrożeniami, które nie mogą być wykrywane jedynie przy użyciu sygnatur i wymagają zastosowania zaawansowanych technik. Warto zatem uświadamiać klientom, że lepsza jest właściwa ochrona przed infekcjami, ponieważ usuwanie ich skutków jest trudniejsze i bardziej kosztowne niż zabezpieczenie przed nimi. Można posłużyć się oprogramowaniem ransomware jako przykładem. Szyfruje ono wszystkie dane znajdujące się na komputerze lub na serwerze, a trzeba pamiętać, że po infekcji w wielu przypadkach ich odzyskanie jest niemożliwe.

Automatyzacja i synchronizacja

Każde nowe urządzenie, fizyczne i wirtualne, musi być natychmiast zabezpieczone. Aby do minimum skrócić czas poświęcany na ochronę nowego obiektu, to zadanie nie powinno angażować administratorów IT. To jeden z powodów, aby zainteresować klientów automatyzacją procesów ochrony. Dzięki niej każde nowe urządzenie będzie zabezpieczane w czasie rzeczywistym. Instalacja i konfiguracja mechanizmów ochronnych powinny być realizowane programowo, np. przez narzędzia skryptowe. Zdaniem niektórych ekspertów automatyzacja to dzisiaj najważniejszy trend w sferze bezpieczeństwa.

Chester Wisniewski

Senior Security Advisor, Sophos

Wciąż mamy ograniczone możliwości bezpośredniego koordynowania za­bezpieczeń elementów fizycznych i wirtu­alnych środowiska IT. W efekcie firmy nie są w stanie dotrzeć do informacji, które mogłyby pomóc w zapobieżeniu atakom lub wykryciu zagrożeń. Problemem są również opóźnienia w reagowaniu na wykryte zagrożenia lub łagodzeniu ich skutków, duża liczba alertów, których znaczenie trudno ocenić, a także skomplikowane i czasochłonne analizy alertów, które często prowadzą donikąd. Sposobem na rozwiązanie tych problemów są zsynchronizowane systemy bezpieczeństwa, które umożliwiają wymianę informacji między elementami zabezpieczającymi sieci i urządzeniami końcowymi.

Kolejną ważną kwestią jest spójna ochrona środowisk IT, w których część zasobów jest zwirtualizowana lub nawet trafiła do chmury, a część pozostaje w formie fizycznej. Chodzi o kompleksowe, zsynchronizowane zabezpieczenia, obejmujące wszystkie rodzaje systemów w centrum danych oraz urządzenia końcowe. Zaletą takiego rozwiązania jest lepszy wgląd w to, co dzieje się w środowisku IT oraz sposobność analizowania informacji pochodzących z różnych źródeł w celu wykrywania zagrożeń. Otwiera to drogę do automatycznego reagowania na zagrożenia wykryte w różnych zasobach IT. Możliwość zapanowania nad różnorodnością systemów fizycznych, wirtualizacyjnych i chmurowych w ramach jednego centrum danych będzie na pewno w najbliższych latach niezwykle istotna dla bezpieczeństwa IT. Warto zachęcać klientów, aby w taki sposób wdrażali zabezpieczenia w swoich środowiskach IT.

Tablety i smartfony

IDC przewiduje, że pod koniec 2016 r. aż 2 mld osób będzie łączyć się z Internetem za pomocą smartfonów i tabletów. Analitycy prognozują, że w ciągu najbliższych pięciu lat liczba internautów korzystających z tego typu urządzeń będzie się zwiększać w tempie 25 proc. rocznie. Może na tym skorzystać również branża zabezpieczeń. Według MarketsandMarkets światowe przychody ze sprzedaży aplikacji chroniących urządzenia mobilne zwiększą się z 808 mln dol. w 2015 r. do 2,5 mld dol. w 2020. To oznacza 25,7 proc. średniego rocznego tempa wzrostu.

W ostatnich latach widać szybkie zwiększenie liczby ataków na platformy Android i iOS. W związku z tym wymagają one podobnej ochrony jak notebooki i komputery PC: oprogramowania antywirusowego, szyfrowania komunikacji, kontroli dostępu, centralnego zarządzania i innych. Resellerzy mają okazję oferować rozwiązania, które zapewnią taką ochronę urządzeniom mobilnym. Wydaje się, że największa szansa wiąże się ze  sprzedażą dużym klientom, którym można dostarczyć kompleksowe rozwiązania zabezpieczające urządzenia końcowe z systemami Android oraz iOS i Windows Phone oraz ułatwiające zarządzanie nimi.

Warto pamiętać, że wiele urządzeń mobilnych wykorzystywanych w firmach nie jest własnością pracodawcy, lecz pracowników (BYOD). Dla przedsiębiorstw oznacza to konieczność stosowania zabezpieczeń, które są na tyle elastyczne, aby poradzić sobie z ochroną dużej liczby różnego rodzaju urządzeń. Klientowi zawsze należy zadać pytanie, czy oprogramowanie antywirusowe zostało już zainstalowane na smartfonach pracowników oraz czy oprogramowanie zabezpieczające na komputerach przenośnych działa poprawnie bez konieczności dostępu do serwera aktualizacyjnego znajdującego wewnątrz sieci firmowej.

Artykuł Antywirusy – światełko w tunelu pochodzi z serwisu CRN.

Na rynku rozwiązań antywirusowych można wyróżnić kilka segmentów – przede wszystkim produkty konsumenckie oraz korporacyjne. Większość dostawców ma rozwiązania dla obu tych grup odbiorców, ale wykorzystują one wspólny silnik antywirusowy. Zasadniczą różnicę stanowią możliwości centralnego zarządzania w rozwiązaniach dla korporacji. Oprócz produktów do ochrony stacji klienckich, oferowane są również rozwiązania do ochrony serwerów i filtrujące ruch sieciowy, np. na styku infrastruktury lokalnej z Internetem.

Bezpieczeństwo w pakiecie

Oprogramowanie antywirusowe coraz rzadziej funkcjonuje jako pojedyncza aplikacja. Szczególnie w segmencie konsumenckim są to pakiety zawierające spory zestaw narzędzi typu Internet Security (antywirus, filtr antyspamowy, program antyszpiegowski, zapora sieciowa, system lokalnego wykrywania włamań, szyfrowanie plików i dysków, zapobieganie wyciekowi danych).

Podobny trend występuje również w obszarze rozwiązań korporacyjnych, gdzie zyskują na znaczeniu zintegrowane pakiety i urządzenia UTM (Unified Threat Management). Warto o tym pamiętać, ponieważ według ostatnich badań Gartnera aż 53 proc. ankietowanych używa narzędzi pochodzących od jednego producenta lub jest w trakcie ujednolicania stosowanych rozwiązań. Producenci kładą silny nacisk na integrację swoich systemów zabezpieczających, co upraszcza zadania związane z zarządzaniem. Ostatnio istotnym uzupełnieniem pakietów do ochrony stacji roboczych stały się narzędzia MDM (Mobile Device Management), a klienci z reguły podejmują w jednym momencie decyzję zakupu dwóch produktów: pakietu antywirusowego i narzędzi MDM.

Rynek korporacyjny

Według raportu Gartnera ze stycznia 2013 r. globalny rynek rozwiązań korporacyjnych jest zdominowany przez trzy firmy: Symantec, McAfee oraz Trend Micro. Łącznie zgarniają one 68 proc. przychodów. Wśród liderów znajdują się jeszcze: Sophos oraz Kaspersky Lab. Do tej piątki należy 85 proc. rynku. Nowym graczom trudno przejąć udziały liderów, ale spełniają ważną rolę – zmuszają ich do inwestowania w rozwój produktów oraz utrzymywania cen na racjonalnym poziomie. Raport Gartnera nie uwzględnia niszowych producentów, którzy mogą mieć znaczące udziały w lokalnych rynkach, jak np. polski ArcaBit.

Największe szanse na dołączenie do czołówki ma Microsoft, przede wszystkim dzięki atrakcyjnym cenom licencji korporacyjnych. Około jednej trzeciej potencjalnych klientów deklaruje, że rozważa zakup oprogramowania antywirusowego tej firmy. Jednakże zbyt wolny rozwój tych produktów, brak jednego zintegrowanego interfejsu zarządzania narzędziami zabezpieczającymi oraz nie najlepsze wyniki testów (m.in. AV-Test) opóźniają popularyzację rozwiązań Microsoft do ochrony stacji roboczych.

Rynek konsumencki

Firma Opswat w grudniu 2012 r. opublikowała dane dotyczące konsumenckiego oprogramowania antywirusowego do Windows. Z raportu wynika, że ten rynek wygląda zupełnie inaczej niż korporacyjny, jeśli chodzi o udziały poszczególnych producentów. Co istotne, w tym przypadku nie mówimy o udziałach w przychodach ze sprzedaży, lecz o udziale w łącznej liczbie użytkowników – wynika to z dużej popularności bezpłatnych rozwiązań. Największe udziały ma Avast (17,5 proc.), któremu po piętach depcze Microsoft (16,8 proc.). Kolejne miejsca zajmują: ESET, Symantec i Avira. W sumie dziesięciu pierwszych producentów ma prawie 90 proc. rynku.

Bardzo ciekawie przedstawia się zestawienie najpopularniejszych antywirusów, które nieco odbiega od listy największych producentów. W pierwszej piątce są aż cztery produkty bezpłatne (Microsoft Security Essentials, avast! Free Antivirus, Avira Free Antivirus oraz AVG Anti-Virus Free Edition), o łącznym udziale na poziomie ok. 45 proc. Na czwartym miejscu, z udziałem 6,8 proc., znalazł się ESET NOD32 Antivirus. Natomiast tak znane marki, jak Norton Internet Security czy McAfee VirusScan, mają udziały wynoszące poniżej 4 proc.

 

Łukasz Nowatkowski

 

dyrektor techniczny i członek zarządu G Data Software

W przypadku pakietów ochronnych bardzo popularne są elektroniczne licencje ESD. Wiąże się to z koniecznością ciągłej aktualizacji oprogramowania ze względu na konieczność uaktualniania baz sygnatur czy też rozwiązań ochronnych zdolnych zatrzymać nowe zagrożenia. Ale nie sądzę, żeby elektroniczna dystrybucja mogła stanowić zagrożenie dla resellerów. Uważam, że raczej jest to szansa na poprawę wyników naszych partnerów niż zagrożenie.

 

Michał Iwan

 

Country Manager F-Secure Polska

Wydatki segmentu biznesowego w Polsce na IT po kryzysie w 2009 r. stabilnie wzrastają. Mimo to w ubiegłym roku wyraźnie można było dostrzec ich przyhamowanie. Przyszłościowym kierunkiem dla branży będzie w związku z tym oferowanie tzw. outsourcingu zabezpieczeń, np. w małych firmach, nieposiadających środków na własny dział IT. Wystarczy zlecić nadzór nad bezpieczeństwem zewnętrznym fachowcom, którzy mogą zdalnie pokierować polityką bezpieczeństwa w firmie.

Elektroniczna dystrybucja

Na rynek oprogramowania antywirusowego ma wpływ również sposób jego dystrybucji. Coraz mniej jest na nim fizycznych produktów, ponieważ większość sprzedaży jest obecnie realizowana w formie czysto elektronicznej – klient pobiera z sieci plik instalacyjny, a klucz licencyjny otrzymuje na konto e-mail bądź inną drogą. Jednak taka zmiana raczej nie powinna stanowić zagrożenia dla resellerów. Producenci nie będą ich pomijać, oferując swoje produkty bezpośrednio klientom.

Jeżeli reseller dobrze wykonuje swoją pracę, ma zwykle grono oddanych klientów, którzy chcą być obsługiwani właśnie przez niego. Co więcej, producenci oraz dystrybutorzy, w ramach systemów ESD (Electronic Software Distribution) dają możliwość integracji (przez API) tych mechanizmów ze sklepami internetowymi swoich partnerów. Klucze generowane są bezobsługowo podczas składania przez klienta zamówienia na stronie tak zautomatyzowanego sklepu. To bardzo wygodne rozwiązanie zarówno dla resellerów, jak i producentów, gdyż gwarantuje bardzo szybki obieg informacji, błyskawiczną realizację zamówień i redukcję kosztów magazynowych.

Rewolucja technologiczna

Na tym dojrzałym rynku antywirusów obserwujemy w ostatnich latach poważne zmiany technologiczne. Wymusza je gwałtownie rosnąca liczba wykrywanych złośliwych kodów i wirusów, co powoduje, że rozwiązania bazujące na sygnaturach stają się nieefektywne. Żeby przeciwdziałać tym zjawiskom, opracowano nowe sposoby działania systemów antywirusowych, m.in. analizę heurystyczną. Poza tym stosuje się innowacyjną architekturę, składającą się z agenta antywirusowego oraz chmury obliczeniowej. Zadaniem agenta jest wyszukiwanie nowych plików i przesyłanie ich hashów do centrum obliczeniowego w chmurze, co pozwala na natychmiastową analizę oraz przesłanie informacji zwrotnej do urządzenia. Wprowadzono technikę opartą na analizie zachowania nieznanych plików, które są sprawdzane w bezpiecznym środowisku typu sandbox na urządzeniu. Stosuje się również mechanizmy umożliwiające wykonywanie kodu przy jednoczesnym zapisywaniu dokonywanych modyfikacji plików, kluczy rejestru, pamięci, co zapewnia podgląd efektów „przed” i „po” oraz przywrócenie systemu do ostatniego dobrego punktu.

– Zastosowanie tego rodzaju techniki zapewnia uzyskanie ogromnej poprawy efektywności oprogramowania antywirusowego i pozwala spojrzeć na rynek takich  rozwiązań jako jeden z tych, które czeka ogromna zmiana i wielkie inwestycje w nowe technologie w najbliższej przyszłości – twierdzi Krzysztof Hałgas, dyrektor zarządzający firmy Bakotech.

Znaki szczególne

Gdy porównamy najważniejsze funkcje, szybko dojdziemy do wniosku, że pakiety ochronne są bardzo do siebie podobne. Producenci jednak starają się wyposażyć swoje oprogramowanie w unikalne możliwości. ESET chwali się zastosowaniem zaawansowanych metod analizy heurystycznej, co przekłada się na skuteczność w eliminowaniu nieznanych jeszcze zagrożeń. Poza tym producent jest obecnie jedynym zagranicznym dostawcą w branży antywirusowej, który ma laboratorium w Polsce – w Krakowie analitycy ESET badają zagrożenia, ale również współtworzą sam silnik skanujący.

Wyróżnikiem antywirusa oferowanego przez G Datę jest wykorzystanie dwóch skanerów do wykrywania zagrożeń. Zawiera także specjalne rozwiązanie, które zapobiega nadmiernemu obciążeniu komputera, do czego może dojść, gdy pracują dwa skanery jednocześnie.

Z kolei twórcy ArcaVira chwalą się rozbudowanym modułem do zarządzania
instalacjami pakietu w sieciach, który poza funkcjami związanymi bezpośrednio z pakietem, daje administratorom kontrolę nad zasobami sieci i poczynaniami użytkowników. Ponadto producent może niemal dowolnie modyfikować zachowanie programu, zgodnie z życzeniem klientów (przykłady zrealizowanych modyfikacji to dodawanie nowych opcji w module zarządzania oraz zmiana brandowania produktu).

Symantec stawia na stabilność rozwiązania oraz wielopoziomową ochronę. Jeśli zagrożenie nie zostało rozpoznane przez jeden mechanizm, uruchamiany zostaje kolejny. Przykładowo, po skanowaniu silnikiem antywirusowym oraz analizie heurystycznej sprawdzana jest reputacja danego pliku w Internecie (dotyczy tylko przypadków pobierania nowych plików).

Z kolei pakiety ochronne F-Secure wyposażono w moduł Software Updater pozwalający użytkownikowi kontrolować bądź w pełni zautomatyzować aktualizacje oprogramowania zainstalowanego w komputerze, takiego jak Java, Acrobat Reader i Flash, popularne przeglądarki internetowe, wtyczki oraz system operacyjny. Rozwiązanie to wyróżnia się narzędziami umożliwiającymi zdalne, scentralizowane zarządzanie aktualizacjami w firmowych komputerach.

Natomiast Sophos w pakiecie z ochroną antywirusową oferuje pełne szyfrowanie dysku, czyli usuwa zagrożenia oraz zabezpiecza dane przed niepowołanym dostępem w wypadku kradzieży sprzętu.

Wszystkie produkty marki Kaspersky Lab wyróżniają się m.in. funkcjami zapewniającymi bezpieczeństwo transakcji online oraz ochronę przed keyloggerami (program zabezpiecza poufne informacje przed przechwyceniem przez tego typu aplikację).

 

Paweł Jurek

 

wicedyrektor ds. rozwoju, Dagma

Najczęściej antywirus w postaci oprogramowania jest instalowany na stacjach roboczych. Dyskusja o tym, czy wybrać sprzęt, czy oprogramowanie, powinna dotyczyć skanowania ruchu na styku sieci firmowej z Internetem. Zwykle radzimy naszym partnerom, aby dokładnie poznali obecną infrastrukturę serwerową klienta. Wybór rozwiązania zależy najczęściej od wykorzystywanych aplikacji, stopnia wirtualizacji stosowanej w firmie itd.

 

Maciej Iwanicki

 

ekspert ds. bezpieczeństwa, Symantec

Oferujemy oprogramowanie zróżni-cowane, dostosowane zarówno do wielkości firmy, jak też jej zasobów. Może ono działać nie tylko po stronie klienta, ale także w chmurze, co pozwala na zaoszczędzenie czasu, jaki mała i średnia firma potrzebowałaby na wdrożenie zabezpieczeń.

Ważniejsze wsparcie niż funkcjonalności

Program antywirusowy pełni jedynie rolę ochronną i nie służy użytkownikowi do realizacji żadnych zadań. Dlatego powinien zapewniać bezpieczeństwo i skutecznie eliminować zagrożenia, ale nie może angażować nadmiernie administratora czy utrudniać użytkownikom korzystania z komputerów. Ważna jest prostota centralnego zarządzania rozwiązaniem oraz stabilność w dłuższym okresie.

– Skomplikowanie to wróg bezpieczeństwa, więc najlepiej postawić na spójne rozwiązanie, którego poszczególne elementy dobrze ze sobą współgrają – uważa Bartosz Prauzner-Bechcicki, dyrektor ds. sprzedaży w Kaspersky Lab. – Jeżeli klient wykorzystuje już rozwiązanie ochronne i planuje jego zmianę, należy zwrócić uwagę na to, czy producent nowego systemu bezpieczeństwa będzie w stanie zapewnić pomoc we wdrożeniu i rozwiązaniu potencjalnych problemów, które mogą się pojawić podczas migracji.

Każdy klient powinien przeanalizować swoje indywidualne potrzeby w dziedzinie ochrony, ponieważ wiele zależy od tego, jaką infrastrukturą IT dysponuje jego firma. Należy zwrócić także uwagę, czy ochroną mają być objęte smartfony, tablety i inne urządzenia mobilne, których użytkownicy będą opuszczać siedzibę firmy i podłączać się do innych sieci bezprzewodowych. Wybierając konkretny produkt, warto sprawdzić, czy dostawca oferuje spójną platformę bezpieczeństwa, która zapewni zabezpieczenie wszystkich wymaganych urządzeń, a także umożliwi zarządzanie i rozbudowywanie ochrony w miarę potrzeb.

Klienci często biorą pod uwagę wyniki testów antywirusów, ale trzeba im przypominać, że nie powinno to być jedyne kryterium wyboru. Zdarza się, że dobre wyniki w testach osiągają, ze względu na stosowaną metodologię, produkty mało znanych marek. Zanim zaproponujemy taki program klientowi, powinniśmy poszukać dodatkowych informacji o nim – jak sprawdza się w skomplikowanym środowisku sieciowym, czy działa stabilnie, czy zgłasza wiele fałszywych alarmów. Zebranie takich informacji może ustrzec przed utratą zaufania w wyniku zaproponowania klientowi produktu słabej jakości. Dlatego większe firmy z reguły wybierają pakiety antywirusowe któregoś z dużych dostawców, ponieważ nie chcą eksperymentować.

Grzegorz Michałek, dyrektor działu programistów z ArcaBit, zwraca uwagę, że większość rozwiązań dostępnych na rynku jest do siebie programowo podobna. – W naszej ocenie użytkownik powinien szukać produktów, za którymi stoi dostawca oferujący elastyczne usługi oraz pełne wsparcie w sytuacjach wyjątkowych.

Oceniając funkcje ochrony przed spamem, warto uwzględnić nie tylko skuteczność samego silnika filtrującego, ale również sposób dostępu do kwarantanny dla każdego użytkownika. Powinien on mieć możliwość łatwego odzyskania wiadomości błędnie uznanych za spam. Poza tym klienci bardziej cenią rozwiązania, które można łatwo zintegrować z posiadaną przez nich infrastrukturą i oprogramowaniem.

Złożoność i liczba ataków sieciowych sprawia, że klient nie powinien wybierać jedynie podstawowej ochrony antywirusowej. Ta nie zapewnia odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa. Należy raczej szukać rozwiązania wychodzącego poza te ramy, a szczególności przyjrzeć się, czy z rozwiązaniem bezpieczeństwa nie wyjść poza stacje końcowe, inwestując w zabezpieczenie poczty oraz ruchu internetowego generowanego przez przeglądarki, które są obecnie bardzo często wybierane jako cel ataku.

Sprzęt czy oprogramowanie?

Na pytanie: czy instalować antywirusa programowego, czy też korzystać ze sprzętowego, nie ma prostej odpowiedzi. Wybrany produkt powinien spełniać indywidualne wymagania klientów. Rozwiązania sprzętowe pracują zazwyczaj na styku sieci firmowej ze światem zewnętrznym, a programowe odpowiadają za ochronę wewnątrz sieci. Wybór zależy od polityki bezpieczeństwa przedsiębiorstwa, od zasobów, które mają podlegać ochronie, od poziomu rozproszenia struktury, a nawet od polityki zatrudniania pracowników i ich kompetencji.

Appliance antywirusowy stosuje się najczęściej w średnich i większych instalacjach. Urządzenie jest zarządzane tylko przez przeznaczone do tego oprogramowanie, nie można w nim instalować żadnych innych aplikacji. Niektóre rozwiązania zabezpieczające mają zaimplementowane funkcje ochronne w specjalizowanych układach (ASIC), których w żaden sposób nie można zmodyfikować. Najważniejsze jednak jest to, że posiadanie takiego rozwiązania nie zwalnia od zainstalowania oprogramowania antywirusowego na stacjach roboczych, które przecież można zainfekować także innymi drogami, np. przez podłączenie przenośnej pamięci USB ze złośliwym kodem, pocztę elektroniczną lub wymianę plików za pośrednictwem różnych systemów. Nie wolno też zapominać o użytkownikach mobilnych. Zawsze należy zadać klientowi pytanie, czy oprogramowanie antywirusowe zostało zainstalowane na smartfonach pracowników oraz czy oprogramowanie zabezpieczające na komputerze przenośnym działa poprawnie bez dostępu do serwera aktualizacyjnego wewnątrz sieci.

Artykuł Antywirus z wartością dodaną pochodzi z serwisu CRN.

Sposób na przetargi

Senetic to jedna
z najlepiej radzących sobie spółek w segmencie przetargów
publicznych. W drugim kwartale 2012 r. była nawet wiceliderem
w tej dziedzinie pod względem liczby wygranych zamówień na IT
– lepsze okazało się tylko Asseco. Dobra passa trwa nadal: dzięki
niedawnej decyzji Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa
katowicka spółka sprzedała za ponad 900 tys. zł 120 subskrypcji na
licencje VMware. O wyborze dostawcy zdecydowała najtańsza oferta. Zarząd
Senetica nie kryje, że atrakcyjne ceny to główny punkt strategii spółki.
W tym celu stawia ona na bliską współpracę z producentami
i dystrybutorami oraz stara się optymalnie wykorzystać wybrane programy
partnerskie.

– Właściwie
w każdym przypadku jesteśmy
w stanie zaoferować partnerowi konkurencyjną cenę. Oczywiście to,
w jakim stopniu będzie ona lepsza od rynkowej, zależy od specyfiki
produktu lub konkretnego przypadku. Niemniej bardzo często zapewniamy wręcz zwielokrotnienie standardowej marży – podkreśla Marcin Białożyt, prezes zarządu
Senetica.

Marcin Białożyt

 

prezes zarządu Senetica

Jako że przychód z segmentu B2C w dalszym ciągu stanowi
znaczący procent w całej naszej sprzedaży, będziemy starali się stopniowo
oddawać tutaj pole naszym partnerom. Musimy mieć na uwadze ich dobro, ale
również dobro naszej firmy. Przetargi, w których nasi partnerzy nie będą w
stanie wziąć udziału, na przykład z powodu braku referencji lub zdolności
kredytowej, będziemy musieli obsłużyć samodzielnie.

To dobra wiadomość dla resellerów, którzy mają pełnić coraz
bardziej kluczową rolę w strategii spółki.

– Wygrana w przetargu dla ARiMR to jeden
z ostatnich naszych sukcesów na polu zamówień publicznych, na którym
będziemy działać wspólnie z partnerami – mówi Marcin Białożyt.

Siła przebicia

Obecnie Senetic
współpracuje z kilkudziesięcioma resellerami. W latach 2013–14 spółka
chce do kilkuset zwiększyć liczbę VAR-ów, z którymi będzie wspólnie
obsługiwać rynek zamówień publicznych. W ramach realizacji tego planu
kilka miesięcy temu zarząd Senetica wydzielił dział
obsługi partnerów strategicznych, który udziela kluczowym odbiorcom indywidualnego
wsparcia sprzedażowego i technicznego. Na razie w nowym dziale
pracuje kilka osób – ich liczba wraz z rozwojem kanału sprzedaży
wciąż rośnie.

– Najbliżej jest nam do
małych i średnich integratorów, którzy często nie mają doświadczenia we
współpracy z producentami lub po prostu odpowiedniej siły przebicia, żeby
wywalczyć najlepszą ofertę – mówi Marek Dąbrowski, Business Development
Manager w Seneticu. – Wydaje nam się, że to właśnie dla nich
stanowimy największą wartość, dzięki bliskiej współpracy z vendorami oraz
naszym kompetencjom.

Marek Dąbrowski dodaje, że w bieżącym roku zarząd
spółki ma koncentrować się przede wszystkim na realizacji założonej strategii
rozwoju w kanale B2B, w tym doskonaleniu jakości obsługi
partnerów.

– Natomiast wzrost sprzedaży, który oczywiście też
planujemy, nie będzie kluczowym elementem naszych starań, ale raczej pozytywnym
efektem działań w kanale partnerskim – podsumowuje przedstawiciel
Senetica.

Artykuł Dźwignia dla integratorów pochodzi z serwisu CRN.