– Przykładowo, przed wprowadzeniem odwróconego VAT-u iPhone był sprzedawany średnio sześć razy, zanim trafił do klienta końcowego. Po wejściu w życie tego mechanizmu takie patologie nie mają już miejsca – twierdzi Paweł Satkiewicz z kancelarii DLA Piper.

W ten sposób organizatorzy konferencji odnosili się do opinii prof. Witolda Modzelewskiego, współautora nowego projektu ustawy o VAT, który uważa, że odwrotne obciążenie należy całkowicie zlikwidować. Jego zdaniem mechanizm ten został wprowadzony pod naciskiem określonych grup interesu, nie zaś w interesie publicznym.

Z kolei w ocenie szefa ZIPSEE aktualnie główny problem polega raczej na braku skutecznego narzędzia do weryfikowania kontrahentów handlowych. Naraża to uczciwych przedsiębiorców na ryzyko nieświadomego uczestnictwa w karuzeli podatkowej. Michał Kanownik zaapeluje więc do rządu o pilne zajęcie się tą kwestią. Zwłaszcza że obecnie przestępcy wyłudzający VAT na elektronice przerzucili się na komponenty, takie jak dyski twarde i procesory, a także na telewizory i sportowe kamerki.

Za dużo kontroli

Szef ZIPSEE „Cyfrowa Polska” podkreśla, że konieczne są również zmiany w metodzie prowadzenia kontroli skarbowych. Jako narzędzie w walce z karuzelami podatkowymi uderzają one bowiem nie tylko w oszustów, ale także w uczciwe przedsiębiorstwa. Konsekwencje stanu zawinionego przez państwo ponosi cały segment IT, ponieważ nad tysiącami firm wisi obawa przed uczestnictwem w obrocie towarowym skażonym oszustwem. Tymczasem, jak informowano podczas konferencji, jedynie 2 proc. „biznesmenów” odpowiada za 80 proc. przestępstw VAT-owskich w Polsce.

 

Trzy pytania do…

Michała Kanownika, prezesa ZIPSEE Cyfrowa Polska

CRN Czy resort finansów zmierza do likwidacji odwrotnego obciążenia VAT? Takie zapowiedzi od niedawna dochodzą z kręgów rządowych.

Michał Kanownik Opinie, że reverse charge trzeba znieść, bo to rzekomo nie służy budżetowi, pojawiały się głównie w zeszłym roku w związku z pracami nad projektem nowej ustawy o VAT. Jednak w tym roku Ministerstwo Finansów otrzymało raport dotyczący skutków podatkowych odwrotnego obciążenia. Potwierdza on to, co my jako ZIPSEE „Cyfrowa Polska” powtarzaliśmy politykom od wielu miesięcy, że jest to bardzo korzystne rozwiązanie dla budżetu państwa. Liczymy na to, że to skłoni resort ku temu, by tzw. odwrócony VAT nadal pozostał w przepisach podatkowych.

 

CRN Zdaniem ZIPSEE należy go rozszerzyć na inne produkty. Jakie?

Michał Kanownik Po wprowadzeniu 1 lipca ub.r. odwrotnego obciążenia VAT na smartfony, laptopy, tablety i konsole oszuści wyłudzający podatek przerzucili się na handel dyskami twardymi, procesorami i telewizorami. Rozmawialiśmy w Ministerstwie Finansów o tym problemie i wskazywaliśmy na potrzebę prawnego rozciągnięcia reguły reverse charge na te produkty. Jeśli rząd zgodziłby się na takie rozwiązanie to wydaje się, że ze względu na unijne regulacje najszybciej udałoby się wprowadzić odwrócony VAT na procesory. W przypadku pozostałych produktów potrzebna jest zgoda Komisji Europejskiej.

 

CRN Ministerstwo Finansów zapowiada systemowe rozwiązania, które mają zapobiegać oszustwom na podatkach lepiej niż odwrócony VAT. Które z nich pana zdaniem najlepiej spełniałyby swoją rolę?

Michał Kanownik Na systemowe rozwiązania czekamy już bardzo długo, a w dyskusji publicznej padają bardzo różne pomysły, które trudno w pełni ocenić pod względem skuteczności. Wydaje się, że dobrym pomysłem jest połączenie narzędzi analitycznych, którymi dysponują organy skarbowe i celne, bo oszuści wykorzystują niedostateczną koordynację tych służb. Centralny rejestr faktur i rozdzielona płatność również mogą być skuteczne, ale w praktyce w takiej skali tych rozwiązań jeszcze nikt nie testował. Naszym zdaniem trzeba przede wszystkim usunąć najważniejszy czynnik sprzyjający wyłudzeniom karuzelowym, a mianowicie zerową stawkę VAT w transakcjach transgranicznych. To jednak wymaga decyzji na poziomie unijnym.

– Uczciwy przedsiębiorca, bojąc się konsekwencji, ogranicza działalność gospodarczą, a dodatkowo ponosi skutki nasilonych kontroli skarbowych. W ten sposób jest niejako podwójnie karany – podkreśla Michał Kanownik.

Szef ZIPSEE przyznaje przy tym, że od roku w branży obserwowane jest nasilenie kontroli krzyżowych. Z dyskusji, która rozgorzała na konferencji, wynika, że skarbówka – uświadomiwszy sobie skalę oszustw na elektronice – intensyfikuje kontrole w firmach dotyczące minionych lat (tj. przed wprowadzeniem odwróconego VAT-u 1 lipca ub.r. na smartfony, laptopy, tablety i konsole). Liczy w ten sposób na wykrycie znacznej liczby nieprawidłowości. Tymczasem, jak twierdzą biorący udział w konferencji prawnicy, firma celowo założona po to, żeby dokonywać przestępstw, działa najwyżej pół roku, a więc po rzeczywistych oszustach już dawno nie ma śladu.

– Organy skarbowe działają na zasadzie: łapiemy tych, co zostali. Można powiedzieć, że „Kowal zawinił, Cygana powiesili”. A gdzie byli kontrolerzy, gdy dochodziło do wyłudzeń?  – pyta retorycznie Paweł Satkiewicz.

Według niego za długo czekano z wprowadzeniem odwrotnego obciążenia w branży elektronicznej. Resort finansów zwlekał z tym przez około dwa lata, począwszy od pierwszych sygnałów o wyłudzeniach. Eksperci obecni na konferencji zwracali także uwagę na niską skuteczność kontroli skarbowych.

– W obecnym kształcie nie stanowią one skutecznego środka prewencji przed popełnieniem oszustw podatkowych – mówi Anna Łaszczuk z kancelarii Norton Rose Fulbright.

Prezes ZIPSEE „Cyfrowa Polska” komentuje, że jego organizacja nie jest za tym, aby kontroli nie było, ale powinny one być ukierunkowane na firmy, które dopuszczają się oszustw. Skrytykował praktykę działania skarbówki obarczającą przedsiębiorców obowiązkiem sprawdzania uczciwości kontrahentów, ponieważ w praktyce jest to w zasadzie niewykonalne, a po drugie sprzeczne z decyzjami organów unijnych.

– Według Trybunału Sprawiedliwości UE nie wolno wyciągać konsekwencji wobec przedsiębiorcy, jeżeli jego kontrahent okazał się nieuczciwy, choć dostarczył wszystkie dokumenty wymagane w obrocie gospodarczym – zaznacza Michał Kanownik.

Zapewnia przy tym, że ZIPSEE jest gotowe do współpracy z rządem w celu wypracowania rozwiązań, które ograniczą problem wyłudzeń.

Wiceminister: „odwrócony VAT to za mało”

Według Leszka Skiby, wiceministra finansów, luka VAT wynosi około 40 mld zł (tj. 25 proc. wpływów z tego podatku). Jego zdaniem potrzebne są więc nowe rozwiązania, które ukrócą działalność oszustów: centralny rejestr faktur oraz narzędzia analityczne. Aby je zapewnić, resort finansów powoła spółkę IT. Wyłudzenia ma ograniczyć także połączenie służb celnych i skarbowych w jedną administrację podatkową. Krytycy tych pomysłów ripostują, że w Polsce jak dotąd nikomu nie udało się wdrożyć w pełni sprawnego systemu komputerowego zlecanego przez państwo. Ponadto nie ma już czasu na takie działanie – trwałoby to dłużej niż jedna kadencja rządu, a nowi rządzący mogliby mieć inne pomysły.

Paweł Gruza, specjalista od prawa podatkowego w firmie prawniczej GWW, uważa, że odwrotne obciążenie sprawdza się w przypadku towarów, które są sprzedawane tylko w modelu B2B, np. lokomotyw.

– Na styku sprzedaży konsumenckiej i B2B zawsze może dochodzić do wyłudzeń – twierdzi ekspert. – Przed nami problem z rynkiem e-commerce i w handlu elektroniką, który wymyka się podatkowi VAT. Za kilka lat będziemy toczyć dyskusje, czy Allegro objąć solidarną odpowiedzialnością…

Co zamiast reverse chargé?

Wśród rozwiązań alternatywnych wobec odwróconego VAT-u wskazywano: solidarną odpowiedzialność (jeżeli sprzedawca nie odprowadzi podatku, fiskus może go zażądać od nabywcy), centralny rejestr faktur (oceniono, że jest to skuteczne, ale kosztowne) i podzieloną płatność, tj. odprowadzanie VAT-u z faktury od razu na konto kontrolowane przez fiskusa (skutecznie zapobiega wyłudzeniom, ale zaburza płynność finansową firm).

Kolejnym pomysłem jest utworzenie hurtowni danych VAT (coś podobnego do centralnego rejestru faktur) czy też bazy podatników oraz zniesienie możliwości kwartalnego rozliczenia VAT-u. Z tej ostatniej opcji przestępcy korzystają najczęściej, bo wówczas skarbówka z opóźnieniem wykrywa nadużycia. Prostą metodą na zmniejszenie zagrożenia oszustwami jest obniżenie stawek VAT, ponieważ przestępcy wyłudzają ten podatek w krajach, w których jest on wysoki.

Artykuł ZIPSEE: „będziemy bronili odwróconego VAT-u” pochodzi z serwisu CRN.

Już sama definicja
„jednolitej gospodarczo transakcji” bardziej gmatwa sprawę, niż rozjaśnia.
Wprawdzie resort finansów opublikował stosowne wyjaśnienie z przykładami
na ten temat, ale niestety urzędnikom nie udało się „wyłapać” wszystkich
niuansów. Problem jest także związany z tym, jakie produkty są objęte
odwrotnym obciążeniem. Otóż zgodnie z ustawą nowa regulacja obejmuje trzy
rodzaje sprzętu. Po pierwsze telefony komórkowe, w tym smartfony (kod
PKWiU ex 26.30.22.0). Po drugie konsole do gier wideo, stosowane
z odbiornikiem telewizyjnym lub samodzielnym ekranem oraz inne pozostałe
urządzenia do gier zręcznościowych bądź hazardowych z elektronicznym
wyświetlaczem (także przenośne), ale z wyłączeniem części
i akcesoriów (PKWiU ex 26.40.60.0). I wreszcie komputery przenośne,
takie jak tablety, notebooki, laptopy (PKWiU ex 26.20.11.0).

Tablety, notebooki i laptopy to tylko… przykład

Wątpliwości dotyczą
ostatniej z wymienionych kategorii. A dokładniej tego, czy „tablety,
notebooki i laptopy” na pewno wyczerpują listę komputerów przenośnych
objętych nową regulacją? Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że nowy przepis
obejmuje także komputery przenośne „występujące pod innymi nazwami handlowymi,
np. palmtopy, netbooki, minibooki, chromebooki, ultrabooki itp.”. Nie precyzuje
jednak, czy oznacza to, że reverse charge dotyczy wyłącznie urządzeń
o konstrukcji laptopa (z wbudowaną klawiaturą i ekranem
w ruchomej pokrywie), tabletu i palmtopa. Na rynku są przecież
dostępne m.in. małe komputery, zwane zwykle PCStick, podpinane do monitora
przez HDMI, są także inne małe pecety, jak nettopy. Ze względu na budowę są
podobne raczej do desktopa, ale z uwagi na rozmiary można je uznać za
sprzęt łatwy do przenoszenia, a więc mobilny. Sprawę komplikuje to, że
przepisy podatkowe nie zawierają definicji „komputera przenośnego”.

– Wyliczenie „notebooki, laptopy,
tablety” ma wyłącznie przykładowy charakter i nie należy się nim kierować.
Towar, który nie jest notebookiem, laptopem ani tabletem, też może być objęty
odwrotnym obciążeniem – uważa Adrian Biały, prawnik
z kancelarii Cabaj & Kotala.

Ekspert wyjaśnia, że
istotne dla odwrotnego obciążenia jest łączne spełnienie przez dany towar dwóch
warunków. Pierwszym z nich jest kod PKWiU (26.20.11.0), zaś drugim
możliwość zaliczenia towaru do kategorii „komputerów przenośnych”.

W jego opinii w przypadku takich urządzeń, jak
komputery PCStick, nettopy, pierwszy warunek jest spełniony, o ile są one
zaklasyfikowane do kodu PKWiU 26.20.11.0. Prawnik zauważa, że nazwa kodu
26.20.11.0, tj. „przenośne maszyny do automatycznego przetwarzania danych,
o masie <= 10 kg, takie jak: laptopy i notebooki; komputery
kieszonkowe (np. notesy komputerowe) i podobne”, sugeruje, że towary
należące do tej kategorii z definicji spełniają warunek „przenośności”.

– Jeśli więc towary te są
„komputerami”, to ze względu na ich zakwalifikowanie do kodu PKWiU 26.20.11.0,
można je w mojej ocenie uznać za „komputery przenośne”.
W konsekwencji, uwzględniając limit kwotowy jednolitej gospodarczo
transakcji, będą one podlegały pod odwrotne obciążenie – twierdzi
ekspert.

Najpierw do statystyków, potem do skarbówki

Radzi jednak, aby w razie wątpliwości związanych
z tym, czy dane urządzenie obejmuje odwrotne obciążenie, najpierw upewnić
się, czy zostało prawidłowo zaklasyfikowane w ramach PKWiU. W tym
celu należy zwrócić się do Ośrodka Klasyfikacji i Nomenklatur Urzędu
Statystycznego w Łodzi. To jednak może nie wystarczyć, bo w ten
sposób przedsiębiorca uzyska wskazówki odnośnie do prawidłowego kodu PKWiU
danego towaru (np. kod 26.20.11.0 lub inny), nie zaś dotyczące przypisania
towaru do węższych kategorii niż pojedynczy kod (czyli w tym przypadku
produktów objętych odwróconym obciążeniem ex 26.20.11.0). Jeżeli Urząd
Statystyczny zaklasyfikuje urządzenie jako 26.20.11.0, a nie znajduje się
ono na liście produktów wymienionych przez resort finansów (tablety, notebooki,
laptopy, palmtopy, netbooki, minibooki, chromebooki, ultrabooki), prawnik radzi
by zwrócić się do właściwej izby skarbowej z wnioskiem o indywidualną
interpretację, czy wskazany towar podlega odwrotnemu obciążeniu.

Dotąd (stan na połowę
sierpnia) organy skarbowe nie wydały indywidualnych interpretacji
w sprawie towarów z kodem ex 26.20.11.0, mimo że niektóre firmy IT
zwróciły się o nie jeszcze przed 1 lipca. Ich brak dodatkowo
komplikuje problem stworzony przez ustawodawcę.

Artykuł Odwrócony VAT: jaki komputer jest przenośny? pochodzi z serwisu CRN.

Oficjalnie dystrybutorzy
IT zgodnie deklarują, że nowe przepisy to krok w dobrym kierunku. Liczą na
to, że rynek, zwłaszcza handlu telefonami, unormuje się, na czym zyskają
uczciwe podmioty. Ponieważ z obrotu zniknie towar niewiadomego
pochodzenia, w podejrzanie niskich cenach, nie jest przy tym wykluczony
wzrost marż. Z drugiej strony można wyczuć u dystrybutorów niepewność
co do tego, jak odwrócony VAT wpłynie na rynek. Tym bardziej że ostateczny
kształt nowych przepisów wciąż nie jest znany (w dniu zamknięcia bieżącego
wydania ustawa była w Senacie, który może jeszcze zaproponować swoje
poprawki). Nieoficjalnie część rozmówców CRN Polska uważa, że nowe regulacje
wręcz wstrząsną rynkiem dystrybucji IT, a pozycja niektórych firm znacząco
osłabnie. Otwarcie mówią na ten temat przedstawiciele Actionu.

– Wejście w życie odwróconego VAT-u bardzo mocno
wpłynie na układ sił na rynku dystrybucyjnym. To nas cieszy, bo wtedy będzie
można ocenić realną wartość poszczególnych podmiotów. Teraz wyniki wielu
z nich są bardzo zafałszowane – twierdzi Sławomir Harazin, wiceprezes
warszawskiego dystrybutora.

Zgodnie z raportem kancelarii prawnej DLA Piper tylko
w 2013 r. wartość wywozu telefonów komórkowych z Polski
przewyższyła wartość przywozu o 2,3 mld zł, chociaż nie
wyprodukowano u nas ani jednej sztuki. A zatem komuś te ponad
2 miliardy zniknie z bilansów… W przypadku spółek giełdowych
taka zmiana może poważnie odbić się na wartości firmy i zaufaniu
inwestorów.

Jednocześnie
istnieje ryzyko, że po wprowadzeniu odwróconego obciążenia przestępcy przerzucą
się na inne urządzenia elektroniczne, np. procesory i dyski twarde. Jednak
optymiści twierdzą, że gdyby oszustom opłacało się wyłudzać VAT na tych
komponentach na dużą skalę, już dawno by to robili. Zatem ryzyko, że po
1 lipca br. karuzele będą nadal się kręcić, ale wokół nowych produktów,
raczej nie jest duże.

Sprzedaż może spaść o 30 proc.

Nowe prawo może zasadniczo zmienić sytuację firm, których
większość sprzedaży stanowią komórki. Spadek przychodów zanotują zapewne
przedsiębiorstwa, które dużo eksportują. Wskazują na to ubiegłoroczne dane
z resortu finansów. Wynika z nich, że w marcu 2014 r.
ok. 60 proc. firm zajmujących się wewnątrzwspólnotową dostawą towarów
(WDT) i eksportem telefonów komórkowych złożyło wnioski o zwroty
VAT na kwotę ponad 100 mln zł. W lipcu ub.r., gdy skarbówka
zaostrzyła kontrole, wnioski o zwrot VAT-u wpłynęły od 53 proc.
takich firm, na łączną kwotę ponad 81 mln zł. Już widać więc wyraźny
spadek obrotów u eksporterów komórek i ten trend zapewne będzie trwał
nadal. Ponadto można spodziewać się, że nowa regulacja zweryfikuje wielkość
polskiego rynku telefonów komórkowych.

– Po wprowadzeniu
odwróconego VAT-u sprzedaż może spaść nawet o 20–30 proc. – ocenia Ireneusz Dąbrowski, niezależny konsultant.

Niektórzy przypuszczają, że zobaczymy także spadki na rynku
notebooków i tabletów w kanale dystrybucyjnym. Obecnie wyniki dla
całego rynku zawyża wielokrotny obrót tym samym towarem (np. dystrybutor
sprzedaje detaliście, ten odsprzedaje dystrybutorowi). Jeżeli odwrotne
obciążenie VAT ograniczy te praktyki, efekt będzie widoczny w słupkach
sprzedaży, jak również w bilansach firm, które poprawiają sobie
statystyki, stosując wielokrotny obrót.

Jednolita transakcja, czyli jaka?

Z wejściem w życie nowej ustawy wiążą się też inne
zagrożenia. Problemy mogą wynikać z luk prawnych i nieprecyzyjnych
sformułowań w nowych regulacjach. Szczególnie narażeni na kłopoty są
sprzedawcy detaliczni. Za poważne niedociągnięcie należy uznać brak definicji
„jednolitej gospodarczo transakcji”. Według prawników DLA Piper w tym
pojęciu mieści się dostawa wiążąca się z realizacją jednej umowy (także
ustnej), nawet gdy obejmuje ona kilka zamówień lub kilka faktur. Może być
jednak wiele przypadków, których nie da się jednoznacznie zinterpretować
w kontekście „jednolitej gospodarczo transakcji”. Tymczasem praktyka
organów skarbowych jest niestety taka, że kwestie sporne są często rozstrzygane
na niekorzyść podatnika.

Ponadto limit 20
tys. zł netto dla zakupów objętych odwrotnym obciążeniem jest przez wielu
uczestników rynku uznawany za zbyt niski. Może stać się pokusą dla nieuczciwych
przedsiębiorców, którzy będą kupować towar w cenie netto (czyli bez VAT),
a następnie odsprzedawać go np. poprzez platformy aukcyjne.

– Jeśli przychodów ze
sprzedanego w ten sposób towaru nie zaksięgują, wykazując go np.
w magazynie, będą mogli go oferować klientom detalicznym o 10–15 proc. taniej w porównaniu z powszechnie
obowiązującymi cenami – ostrzega
Radosław Olejniczak, dyrektor handlowy Komputronika.

W takiej
sytuacji klientów stracą uczciwi detaliści, którzy zawsze będą drożsi. Co
gorsza, opisane praktyki stosowane na masową skalę mogą doprowadzić do
rozchwiania rynku. Według menedżera lepszym rozwiązaniem byłby więc limit na
poziomie 50 lub 100 tys. zł oraz rezygnacja z ograniczenia wartości
„jednolitej gospodarczo transakcji” dla wszystkich kategorii produktów objętych
odwróconym VAT-em i wprowadzenie osobnego limitu dla każdej z nich,
czyli smartfonów, tabletów, notebooków, laptopów oraz konsol do gier.

Ponadto nie ma ram czasowych dla „jednolitej gospodarczo
transakcji”, czyli trzeba będzie pilnować – nawet przez dłuższy czas
– czy określony kontrahent nie przekroczył kwoty 20 tys. zł. Skutkuje
to koniecznością wprowadzania zmian w systemach związanych z transakcjami,
końcówkach POS i sklepach internetowych, co oznacza dodatkowe koszty dla
firm i będzie kłopotliwe zwłaszcza dla mniejszych podmiotów.

Warto pamiętać, że
wszystkie zakupy dokonywane przed wejściem w życie nowych regulacji (co
prawdopodobnie nastąpi 1 lipca br.) powinny zostać rozliczone na starych
zasadach. Zatem reguła „jednolitej gospodarczo transakcji” nie będzie działała
wstecz, bez względu na rodzaj umowy.

Detalista na celowniku oszusta

Poważne ryzyko jest związane z tym, że nie da się
szybko, w stuprocentowo pewny sposób zweryfikować, czy nabywca jest
czynnym podatnikiem VAT (czyli ma prawo do rozliczenia w ramach odwrotnego
obciążenia). Resort finansów zapowiedział uruchomienie internetowej bazy takich
podmiotów, ale czy i kiedy powstanie – nie wiadomo. Na razie sprawdzenie
kontrahenta stanowi problem sprzedającego. Jeśli się pomyli, poniesie
konsekwencje. W najlepszym wypadku będzie musiał uregulować należność
z tytułu VAT, którego nie zapłacił nabywca, w najgorszym – grożą
mu dodatkowe kary finansowe.

Do
potencjalnych sposobów weryfikacji nabywcy należy sprawdzenie dokumentu VAT-5,
ale może on być nieaktualny. Pewniejszą metodą jest zwrócenie się do urzędu
skarbowego o informację w sprawie kontrahenta, ale nie da się jej
załatwić od ręki (z reguły trzeba czekać kilka dni). Taka dodatkowa zwłoka
może sparaliżować sprzedaż, przynajmniej w niektórych przypadkach. Należy
więc się spodziewać, że część przedsiębiorców będzie rezygnować
z korzystnych transakcji, nie mając pewności, kim jest nabywca.
Z kolei ci, którzy zaryzykują, mogą trafić na oszustów wykorzystujących
proceduralną lukę. Firmy z branży obawiają się, że brak internetowej bazy
pozwalającej na weryfikację płatników VAT doprowadzi do spadku obrotów.

Szczególnie sprzedawcy
detaliczni boleśnie odczują brak możliwości sprawdzenia kupującego. Retailerzy
ostrzegają, że przepisy w tym zakresie to młyn na wodę dla oszustów
i duże ryzyko dla sprzedawców. Narażone są zwłaszcza duże firmy, które
przeprowadzają dziennie tysiące transakcji, ale mali resellerzy również nie są bezpieczni.
Z jednej strony nie można szybko i jednoznacznie sprawdzić, czy każdy
klient podający się za czynnego podatnika VAT (i żądający w związku
z tym ceny netto zakupu) rzeczywiście nim jest. Jednak jeszcze trudniej
o weryfikację, gdy klient oświadcza, że kupuje coś w imieniu
przedsiębiorcy – płatnika VAT. W takiej sytuacji sprzedawca po prostu
musi… wierzyć mu na słowo. Zresztą nawet gdy nabywca pokaże odpowiednie
papiery, nie ma gwarancji, że będą prawdziwe albo aktualne.

– Trudno na przykład
sprawdzić, czy przy dokonywaniu zakupów przez pracowników firm
z upoważnienia zarządu mamy do czynienia z autentycznym
pełnomocnictwem i czy dana osoba rzeczywiście jest pracownikiem określonej
firmy – zauważa Radosław Olejniczak.

Jego zdaniem transakcje
te będą dotyczyć zbyt małych kwot, żeby opłacało się angażowanie wywiadowni
gospodarczych, domaganie się upoważnień notarialnych czy stawiennictwa
osobistego członków zarządu wymienionych w KRS-ie. Czyli sprzedawca będzie
miał niełatwy wybór: zrezygnować z transakcji i nie zarobić, czy też
zaryzykować. Detaliści obawiają się, że z luk prawnych powstałych
w wyniku źle przygotowanych przepisów skwapliwie skorzystają oszuści
i nie będą to pojedyncze przypadki. Ich zdaniem skala wyłudzeń znowu może
być pokaźna. W takiej sytuacji konsekwencje poniosą sprzedawcy detaliczni.
Na szczęście jest też dobra wiadomość: dzięki możliwości zakupu towaru
w cenie netto, czyli o 23 proc. taniej niż dotychczas, nabywca
będzie potrzebował mniej środków na transakcje.

Skarbówka rozdaje karty

Warto pamiętać, że nawet
po wprowadzeniu nowych przepisów firmy z branży IT jeszcze przez dobrych
kilka lat będą narażone na ryzyko związane z wyłudzeniami karuzelowymi.
Otóż na rynku coraz bardziej aktywny jest jeszcze jeden ważny gracz – organy
skarbowe. Z powodu gwałtownego wzrostu liczby oszustw handel elektroniką
zaliczono do tzw. obszaru ryzyka. To oznacza, że przedsiębiorstwa
z łańcucha dostaw będą dokładnie prześwietlane. Według resortu finansów
w 2013 r. przeprowadzono 313 kontroli podatkowych wobec podmiotów
podejrzanych o wyłudzenia w handlu elektroniką,
a w pierwszych trzech kwartałach 2014 r. już 397 kontroli.

Na
początku 2015 r. wiceminister finansów Agnieszka Królikowska
zapowiedziała, że w tym roku fiskus weźmie pod lupę podmioty z branży
elektronicznej. Biorąc pod uwagę praktykę działania organów skarbowych, taka
zapowiedź nie wróży nic dobrego także uczciwym przedsiębiorcom. Nękanie
kontrolami nikomu nie ułatwi biznesu. Co gorsza, skoro resort finansów wymaga,
by nawet 70 proc. postępowań kończyło się wykryciem nadużyć (wiceminister
Kapica ostatnio wspominał „tylko” o 55 proc.), można spodziewać się,
że urzędnicy będą ich bardzo skrupulatnie poszukiwać. A konsekwencje
wciągnięcia w karuzelę VAT grożą także przedsiębiorcom, którzy nie mieli
pojęcia, w co się pakują.

Nawet same tylko
wątpliwości skarbówki co do uczciwości podatnika mogą mieć daleko idące
konsekwencje. Przykładowo odmowa zwrotu dużych kwot VAT-u do czasu wyjaśnienia
sprawy może zachwiać finansami firmy niezależnie od jej wielkości. Już
w zeszłym roku, gdy o wyłudzeniach zrobiło się głośno, docierały do
nas informacje o wzmożonych kontrolach w branży IT związanych
z VAT-em. Nie jest wykluczone, że w bieżącym roku to właśnie
skarbówka i organy ścigania będą rozdawać karty na rynku. Od decyzji
UKS-ów i tego, co kontrolerzy znajdą w papierach, może zależeć los
nawet dużych przedsiębiorstw, jeśli weźmiemy pod uwagę, że stawką są setki
milionów złotych.

Branżą IT interesują się
również organy ścigania. Obecnie Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego prowadzi
9 postępowań związanych z wyłudzeniami VAT w handlu elektroniką.
Szacunkowe straty fiskusa w tych sprawach wynoszą ponad
355 mln zł. Z kolei wartość strat wyliczonych wstępnie
w śledztwach ABW w 2012 i 2013 r. to
ok. 250 mln zł. Według agencji postępowania związane
z oszustwami podatkowymi w handlu elektroniką prowadzi obecnie siedem
prokuratur. A to na pewno nie koniec…

Artykuł Czas zatrzymać karuzelę VAT pochodzi z serwisu CRN.