W ostatecznym rozrachunku sprowadza się to do konieczności odpowiedzenia sobie na pytanie: które dane moja firma potrzebuje backupować, a bez których nie może się obejść, więc trzeba zapewnić ich wysoką dostępność? Znajomość tej różnicy pomaga określić czas potrzebny na przywrócenie systemu do pracy (Recovery Time Objective, RTO) dla danego typu danych lub aplikacji.

24-godzinny czas odzyskiwania danych może mieścić się w zakresie RTO dla danych i aplikacji nieistotnych. Z drugiej strony, w przypadku zasobów o znaczeniu krytycznym, niedostępność danych przez całą dobę może znacznie nadszarpnąć swobodne funkcjonowanie firmy. Koszty z tym związane mogą niekiedy okazać się znacznie wyższe niż zapłata za odszyfrowanie danych, wymuszona w ramach ataku ransomware.

Równie ważna jak określenie wymaganego czasu RTO, jest decyzja dotycząca tego ile potencjalnie danych będzie można utracić. Przedstawiana jest ona w postaci punktu w przeszłości (Recovery Point Objective), w którym po raz ostatni wykonana została kopia danych. Na przykład wysokowydajny system, wykonujący przetwarzanie krytycznych transakcji online (OLTP), nie może sobie pozwolić na utratę danych pomiędzy cyklami tworzenia kopii zapasowych.

Dobrze zaprojektowane plany tworzenia kopii zapasowych są zwykle mieszanką zarówno standardowego backupu, jak i mechanizmów wysokiej dostępności. Dlatego warto znać różnice między nimi, aby móc wybrać właściwe podejście do danego systemu, aplikacji lub zestawu danych.

Tworzenie zapasowych kopii danych

Istnieje wiele powodów, aby regularnie tworzyć niezawodne kopie zapasowe systemów biznesowych. Mogą one dotyczyć zwykłych korzyści związanych z przechowywaniem dokumentów, np. brak konieczności rozpoczynania projektu od początku w przypadku przypadkowego skasowania pliku. Ułatwiają także spełnienie wymogów branżowych lub przepisów prawnych.

Kopie zapasowe są wykonywane w określonych odstępach czasu, zazwyczaj raz dziennie w godzinach wolnych od pracy, i przechowywane na serwerze kopii zapasowych. Często mają przypisaną wartość zwaną retencją, określającą przez jak długi czas przechowywana jest kopia. Tę decyzję należy podjąć biorąc pod uwagę aspekty biznesowe i wewnętrzne reguły polityki, ale także obowiązujące dane przedsiębiorstwo przepisy prawa, które często wymuszają stosowanie przedłużonej retencji, nawet na rok lub dłuższy okres.

Ostatnio serwery kopii zapasowych znalazły się na celowniku cyberprzestępców atakujących za pomocą oprogramowania ransomware. Dlatego konieczne jest skrupulatne przeanalizowanie przyjętych przez firmę mechanizmów tworzenia backupu, aby nie został on zaszyfrowany. Jedną z preferowanych metod jest wykonanie wtórnej kopii w chmurze. Ponieważ znajdzie się ona w oddzielnej strefie, zapewniona w ten sposób zostaje dodatkowa warstwa bezpieczeństwa.

W większości przypadków dla kopii zapasowych czas przywrócenia systemu do pracy (RTO) określany jest na poziomie godzin (awaria sprzętu, atak ransomware) lub nawet dni (zalana serwerownia). Dla niektórych działów, np. kadr, taki czas RTO może być akceptowalny. W przypadku systemu sprzedaży będzie to jednak oznaczać znaczną utratę przychodów.

Artykuł Jakie są różnice między backupem a wysoką dostępnością? pochodzi z serwisu CRN.

Ciekawe trendy występują przy tym na rynku ubezpieczeń. W pierwszym kwartale br. wartość zawieranych polis wzrosła na świecie średnio o 18 proc., ale ceny cyberpolis skoczyły niemal o 30 proc. Może to świadczyć o malejącym zaufaniu do rozwiązań zabezpieczających infrastrukturę i dane, a także desperacji nękanych cyberatakami firm.

Czy vendorzy spróbują podjąć działania, aby odzyskać tracony powoli prestiż? Wszak od dawna mówi się, że solidny i sprawdzony system do backupu stanowi ostatnią linię obrony przed cyberatakami. Co więcej, może być lepszym rodzajem ubezpieczenia niż polisa towarzystwa ubezpieczeniowego. Tym bardziej, że ta ostatnia nie pokryje kosztów utraty klientów. Poza tym, jak donosi IDC, aż 57 proc. klientów branży ubezpieczeniowej na świecie nie poleciłoby nikomu usług swojego aktualnego towarzystwa ubezpieczeniowego…

Szybkie tempo zmian? Nie każdy to potwierdza

Analitycy Gartnera prognozują, że do końca 2022 r. aż 40 proc. przedsiębiorstw uzupełni lub całkowicie wymieni oprogramowanie służące do ochrony danych. Gdyby te przewidywania się sprawdziły, dostawców rozwiązań czeka w najbliższych kilkunastu miesiącach wyjątkowo gorący okres. Paweł Mączka, CTO Storware’a, nie jest zaskoczony przewidywaniami Gartnera.

– W ostatnich latach nastąpił wyraźny podział rynku backupu na dwie części – tłumaczy Paweł Mączka. – Pierwszą z nich tworzą producenci oferujący rozwiązania bazujące na architekturze lat 90., zaś drugą nowa fala graczy, którzy budują produkty bazujące na innowacyjnych mechanizmach. Forsowana od wielu lat filozofia D2D2T odchodzi powoli do lamusa. Firmy coraz częściej wykorzystują deduplikatory czy pamięć obiektową. Tym, co dodatkowo skłania klientów do poszukiwania nowych rozwiązań, jest rozwój usług chmurowych, a także konteneryzacja.

Warto z uwagą śledzić trendy obecne na rynku ochrony danych, a także błyskawicznie reagować na zagrożenia. Jednak nie wszyscy eksperci zgadzają się z przewidywaniami Gartnera. Wprawdzie nie negują potrzeby wprowadzenia innowacji, ale nie wierzą w tak szybkie tempo zmian, bowiem większość firm zazwyczaj przeprowadza tego typu procesy powoli i z rozwagą.

– Nie spodziewam się rewolucji w takiej skali, jak to przewiduje Gartner – mówi Jarosław Mikienko, niezależny konsultant ds. ochrony danych. – Nawet pojawienie się przełomowej technologii nie spowoduje lawinowej wymiany. Oczywiście, stosowane obecnie rozwiązania będą uzupełniane, a na rynku zadebiutują gracze proponujący rozmaite nowinki. Jednak użytkownicy, zanim zaczną w końcu z nich korzystać, najpierw je sprawdzą i dokładnie przetestują.

Co z tym ransomware’em?

Tak czy inaczej, prawdopodobnie będziemy świadkami interesującej rywalizacji w segmencie produktów zabezpieczających dane w usługach SaaS, infrastrukturze hiperkonwergentnej czy też środowiskach kontenerowych. Ale najbardziej frapujące wydają się być zmagania dostawców narzędzi do backupu z gangami ransomware.

Ofiary tego typu ataków często wychodzą z niesłusznego założenia, że zapłacenie haraczu za odszyfrowanie danych oznacza koniec kłopotów. Znamienny jest przypadek Colonial Pipeline, które przekazało napastnikom 4,4 mln dol. Niestety, koncern musiał skorzystać z własnych kopii zapasowych, ponieważ udostępnione przez gang DarkSide narzędzie działało zbyt wolno.

Z kolei serwis internetowy Wired.com w artykule „Ransomware’s Dangerous New Trick Is Double-Encrypting Your Data” przedstawia proceder, który polega na tym, że cyberprzestępcy wdrażają dwa rodzaje złośliwego oprogramowania. W rezultacie poszkodowana firma odszyfrowuje swoje dane, ale odkrywa, że w rzeczywistości nadal nie ma do nich dostępu. Oba przykłady pokazują jak ważny jest w obecnych czasach backup.

– To jest wojna i nieustający wyścig zbrojeń – mówi Przemysław Sot, Data Protection Consultant w Net-o-logy. – Producenci oprogramowania stale rozwijają mechanizmy wykrywania działania ransomware’u oraz ochrony kopii przed zaszyfrowaniem. Z drugiej strony twórcy złośliwego oprogramowania skupiają coraz większą uwagę na możliwości zaszyfrowania także kopii zapasowych.

Gangi ransomware dążą do naruszenia kopii, bowiem ofiara tracąca dostęp do backupu, staje się bardziej zdesperowana, a tym samym skłonna zapłacić okup. Ponadto, system tworzenia kopii zapasowych wskazuje miejsca przechowywania krytycznych danych w infrastrukturze IT. Zdobycie tak cennych informacji pozwala napastnikom lepiej ukierunkować swoje ataki. Dostawcy oprogramowania starają się maksymalnie utrudnić życie cyberprzestępcom, wprowadzając dodatkowe funkcje. Według Gartnera, kluczową rolę w zabezpieczeniu kopii zapasowych odgrywają takie funkcje jak: blokowanie możliwości zmiany treści przechowywanych plików, uwierzytelnianie wieloskładnikowe dla kont administracyjnych czy rozdzielenie ról administracyjnych.

Analitycy doradzają również integrowanie systemów pamięci masowych z oprogramowaniem do backupu oraz tworzenie wielu kopii zapasowych. Firmy przez lata stosowały zasadę 3-2-1 (trzy kopie danych, na dwóch różnych typach pamięci masowej, z jedną kopią odizolowaną poza siedzibą firmy). W przeszłości najczęściej wiązało się to z ręcznym kopiowaniem taśm lub innymi metodami tworzenia dodatkowych, odizolowanych od podstawowego systemu kopii. Obecnie większość aplikacji umożliwia tworzenie dodatkowych kopii danych w miejscu odtwarzania po awarii lub w infrastrukturze dostawcy chmury publicznej.

Niektórzy producenci włączają do swoich systemów backupu mechanizmy pozwalające wykryć ataki. Jedną z metod jest wykrywanie anomalii. Oprogramowanie wykorzystuje mechanizmy uczenia maszynowego do obserwacji nietypowych zdarzeń, takich jak znaczące zmiany w wielkości wykonywanej codziennie przyrostowej kopii zapasowej. Kolejnym sposobem jest skanowanie skopiowanych danych pod kątem występowania złośliwego oprogramowania. Oczywiście, narzędzia do tworzenia kopii zapasowych nie wypełnią wszystkich luk w ochronie, aczkolwiek mogą wnieść cenny wkład w system bezpieczeństwa.

Zdaniem specjalisty 

Radosław Rafiński, Channel Manager CEE, Barracuda Networks  

Firmy już od kilku lat migrują swoje systemy informatyczne do chmury. Tym samym tracą rację bytu te rozwiązania do tworzenia kopii zapasowych, które działają lokalnie. Ich wykorzystywanie do zabezpieczania danych w chmurze jest bardzo nieefektywne, zarówno ze względów technicznych, jak i finansowych. Dobre rozwiązanie powinno funkcjonować blisko systemów klienta, aby backup działał możliwie szybko i nie obciążał firmowych łączy, czyniąc je wąskim gardłem. Dlatego optymalnym rozwiązaniem do backupu danych przetwarzanych w chmurze jest rozwiązanie również działające w chmurze, takie jak Cloud-to-Cloud Backup.

  

Przemysław Mazurkiewicz, EMEA CEE Presales Director, Commvault  

Przedsiębiorstwa powinny cały czas analizować swoje potrzeby w zakresie ochrony danych. Warto obserwować nie tylko trendy opisywane przez analityków, ale również reagować na zagrożenia, a szczególnie ransomware. Solidny i sprawdzony system do ochrony danych stanowi ostatnią linię obrony przed atakiem hakerskim – jest ubezpieczeniem od zdarzeń, które mogą doprowadzić do upadku firmy. Hybrydowy model pracy stwarza też konieczność ochrony wykorzystywanych w tym trybie laptopów czy innych rodzajów urządzeń końcowych, na których, według analityków IDC, do końca 2023 roku znajdzie się 60 proc. wszystkich danych na świecie. Spójny system łączący backup i odzyskiwanie danych dla środowisk lokalnych, chmury publicznej i urządzeń końcowych staje się jedną z najistotniejszych potrzeb zgłaszanych przez klientów biznesowych.

  

Paweł Chruściak, Data Protection Solutions Sales Representative Large Institutions and Public, Dell EMC  

Wzrost świadomości na temat bezpieczeństwa danych w przypadku modelu SaaS stymulowany jest często doniesieniami prasowymi o awariach skutkujących utratą danych. Zdarzenia tego typu najlepiej działają na wyobraźnię użytkownika. Wzrost popularności SaaS wymusza zwiększenie świadomości dotyczącej możliwych zagrożeń w przypadku potencjalnych klientów. Odpowiednie zabezpieczenie danych w przypadku SaaS powoduje wzrost kosztów usługi, co raczej nie zachęca oferentów do skupiania się na tym elemencie. W efekcie takie podejście może być akceptowane przez użytkownika w przypadku danych niekrytycznych bądź powodem do zmiany usługodawcy.