Miniony rok był bardzo udany dla Samsung Semiconductor, działu odpowiedzialnego za produkcję chipów, mikroprocesorów, pamięci flash, matryc światłoczułych, a także LED-ów. W 2021 roku koreański producent powrócił na fotel globalnego lidera w segmencie półprzewodników. Warto dodać, że stało się to po trzech latach dominacji Intela.

Koreańska firma istnieje już 53 lata, a pierwsze kroki w biznesie stawiała handlując suszonymi rybami i alkoholem. Długą historią może pochwalić się dział Samsung Semiconductor, który powstał w 1974 roku, a w 1992 Samsung został światowym liderem pamięci DRAM. Swojego rodzaju fenomenem jest dominacja Samsunga w segmencie półprzewodnikowych kości pamięci, gdzie dzierży nieprzerwanie prymat od 2003 roku.

– W 2010 roku pojawił się w sprzedaży pierwszy dysk konsumencki SSD SATA – Samsung 470. To przyczyniło się do zmian na rynku, gdyż okazało się, że dane można zapisywać szybciej i bezpieczniej niż do tej pory. Poza tym otworzyły się zupełnie nowe możliwości w zakresie prostej modernizacji komputerów – mówi Maciej Kamiński, dyrektor Samsung Memory w Polsce i regionie CEE.

Krokiem milowym w rozwoju nośników flash było pojawienie się dysków NVMe. Samsung zaprezentował pierwszy konsumencki model NVMe 950 Pro w 2015 roku. NVMe jest nie tylko zdecydowanie mniejszy od SSD SATA, co wiąże się między innymi z mniejszym zużyciem energii, ale również bardziej wydajny. Pamięć SSD NVMe PCIe 4.0 może osiągać przepustowość do 7500 MB na sekundę, podczas gdy SSD SATA do 500 MB na sekundę (dane mogą się różnić w zależności od modelu). Specjaliści Samsunga podkreślają, że choć baza sprzedaży NVMe rośnie, to w Polsce większą popularnością cieszą się dyski Flash SATA, które jednak w skali globalnej tracą na znaczeniu. Menedżer duże nadzieje pokłada w zastosowaniu pamięci w obszarach, w których jak na razie przegrywają rywalizację z HDD. Jednym z przykładów jest segment dysków zewnętrznych.

– Samsung opracował półprzewodnikowy szybki i szyfrowany dysk zewnętrzny. Ten produkt znacznie zwiększa bezpieczeństwo danych. Oczywiście można wykonywać backup na dyskach twardych, ale istnieje duże ryzyko, że osoby niepowołane uzyskają dostęp do poufnych informacji. W przypadku użycia naszego nośnika SSD staje się to niemożliwe – podkreśla Maciej Kamiński.

Samsung na zielono

Korea Południowa jest krajem o małej powierzchni i gęstej zabudowie, co sprawia, że musi sięgać po rozwiązania, które pozwalają mieszkańcom żyć w zgodzie z otoczeniem i naturą. Oczywiście to dotyczy również biznesu i takich firm jak Samsung. Koreański koncern zapowiedział, że wszystkie powstające obecnie fabryki komponentów elektronicznych mają być do 2025 roku neutralne klimatycznie.

– Nie możemy być wiarygodnym producentem, nie dbając o ekologię. Dążymy do tego, aby każdy produkt był jak najbardziej energooszczędny, a jego produkcja jak najmniej oddziaływała na środowisko naturalne. To możliwe dzięki innowacjom, które ciągle wdrażamy w obszarze produkcji i projektowania półprzewodników – tłumaczy Maciej Kamiński.

Samsung jako pierwszy producent półprzewodników uzyskał certyfikat Carbon Trust, przyznawany przez niezależną firmę ekspercką o tej samej nazwie. Producent, aby go otrzymać, musi spełniać rygorystyczne normy w zakresie ilości dwutlenku węgla emitowanego podczas wytwarzania surowców pomocniczych, transportu produktu, wykorzystanej energii elektrycznej, wody i gazu.

W czasie Samsung Memory Summit polski oddział poinformował o rozpoczęciu współpracy z Martyną Zastawną – założycielką firmy WoshWosh. Wspólna długofalowa kampania pod nazwą Ekotechnologiczni ma przybliżyć konsumentom temat zrównoważonego i odpowiedzialnego podejścia do technologii. Martyna Zastawna jest propagatorką zrównoważonego rozwoju i jedną z najbardziej wpływowych kobiet w Polsce według magazynu Forbes. Swoją przygodę z biznesem rozpoczęła od… brudnych butów.

– Któregoś dnia wyciągnęłam z szafy przybrudzone buty i zaczęłam szukać firm zajmujących się czyszczeniem i renowacją obuwia. Okazało się, że takowe w ogóle nie istnieją. Zdecydowałam, że sama zacznę świadczyć takie usługi – wyjaśnia Martyna Zastawna.

Pomimo różnych perturbacji firma WoshWosh osiągnęła rynkowy sukces, o czym świadczy chociażby liczba ponad 20 punktów usługowych oraz ćwierć miliona odświeżonych butów.

– Chcemy wspólnie z Samsung Memory namawiać konsumentów, aby inwestowali w dyski zewnętrzne, stanowiące bardzo dobrą alternatywę dla chmury publicznej, która zostawia gigantyczny ślad węglowy. Poza tym zamierzamy zachęcać użytkowników, aby zbyt szybko nie pozbywali się komputerów, lecz je odnawiali, chociażby poprzez wymianę dysku – tłumaczy Zastawna.

Zdaniem uczestnika

Patrycja Gawarecka, dyrektor sprzedaży i marketingu, AB  

Konferencja Samsung Memory Summit była świetną okazją, aby w gronie partnerskim porozmawiać o przyszłości tego segmentu i dowiedzieć się, jak będzie się rozwijał w najbliższych latach. Cała branża technologiczna bardzo dynamicznie rośnie i cieszę się, że Samsung, jako lider, wyznacza trendy i konsekwentnie dąży do ich realizacji. Gratuluję zespołowi Samsung Memory organizacji wydarzenia, świetnych wyników i dziękuję za profesjonalną i owocną współpracę oraz okazane zaufanie.

  

Patrycja Marchlewska, Department Manager, Reseller Account Management, Komsa  

Podczas Samsung Memory Summit mogliśmy wysłuchać wielu inspirujących wystąpień. Stały się one zresztą pretekstem do nie mniej ciekawych rozmów kuluarowych. Tym bardziej, że tematyka technologii przechowywania i bezpieczeństwa danych, szczególnie w czasach pracy zdalnej i hybrydowej, a także gospodarki cyrkularnej wpisują się w filozofię działania całej Grupy Komsa. Dla nas, jako dystrybutora rozwiązań ICT, są to aspekty, które bierzemy mocno pod uwagę podczas tworzenia i rozwoju portfolio produktowego.

  

Artykuł Samsung Memory Summit: przyszłość pod znakiem flash pochodzi z serwisu CRN.

Wiele izraelskich startupów posiada, oprócz biur w Tel Awiwie, również oddziały w San Francisco, Palo Alto, San Jose czy Sunnyvale. Na uwagę zasługuje również fakt, że w ubiegłym roku co dziesiąty jednorożec (to jest startup wyceniany na co najmniej miliard dolarów) pochodził właśnie z Izraela. Jak się łatwo domyślić w tej grupie przeważają firmy z branży cybernetycznej. Ale część izraelskich startupów pracuje też nad innymi projektami, w tym również związanymi z przetwarzaniem i przechowywaniem danych. Być może nie wszyscy o tym pamiętają, ale korzenie systemów XtremIO czy Storwize, które odegrały niepoślednią rolę na rynku macierzy dyskowych, wywodzą się właśnie z Izraela. Z kolei w ostatnim czasie nieźle radzi sobie na tym polu tamtejszy Infinidat. Niewykluczone, że w nieodległej przyszłości do firmy założonej przez Moshe Yanaia dołączą kolejni, obiecujący producenci z Tel Awiwu.

Alternatywa dla NAS

Izrael jest jednym z nielicznych państw, które potrafiło bardzo szybko uporać się z pandemią. Niemniej nie ma co ukrywać, że COVID-19 pomógł niektórym firmom z Silicon Wadi rozwinąć skrzydła. Klasycznym przykładem jest CTERA, która już jakiś czas temu wypowiedziała wojnę urządzeniom NAS i serwerom plików. Producent zachęca przedsiębiorców, żeby zastąpić tradycyjne rozwiązania, takie jak chociażby Dell EMC Isilon systemem CTERA Edge Filer.Jego działanie polega na tym, że łączy odizolowane wyspy danych – znajdujące się na brzegu sieci – w jedną przestrzeń nazw. CTERA Edge Filer może być oferowany jako urządzenie fizyczne lub instancja wirtualna. Użytkownicy mają dostęp do systemu plików CIFS/NFS oraz katalogów domowych. Natomiast wszystkie zmiany zachodzące w dokumentach są automatycznie synchronizowane z centrum danych klienta. Tym samym działy IT nie muszą się martwić o procesy związane z tworzeniem kopii zapasowych lub odtwarzaniem danych po awarii.

CTERA Edge Filer obsługuje buforowanie, co umożliwia rozproszonym oddziałom archiwizowanie danych w repozytorium pamięci w chmurze prywatnej lub globalnym systemie plików, dostępnym z dowolnego miejsca. CTERA zwraca uwagę, że jej rozwiązanie, w przeciwieństwie do popularnych macierzy NAS Dell EMC czy NetApp, umożliwia współpracę punktów końcowych, geodystrybucję danych oraz możliwość pracy w tysiącach ośrodków.

– Jak do tej pory CTERA wdrożyła około 50 tysięcy tych systemów. Ale nie ukrywam, iż zainteresowanie naszym produktem znacznie wzrosło w czasie pandemii. Powstanie zdalnych oddziałów i przeniesienie pracy z biur do domów potwierdziło słuszność naszego podejścia, w którym newralgiczną rolę spełnia brzeg sieci – mówi Liran Eshel, CEO i założyciel CTERA.

Izraelska firma zwietrzyła okazję, która wytworzyła się w wyniku rekordowej popularności pracy zdalnej i w marcu wprowadziła do sprzedaży kompaktowe urządzenie CTERA HC100 Edge z 1 TB wbudowanej pamięci podręcznej NVMe. To propozycja adresowana przede wszystkim do gospodarstw domowych oraz małych firm. Pojedyncza przystawka o wielkości zbliżonej do smartfona obsłuży maksymalnie 20 użytkowników. Administrator może zdalnie zarządzać tysiącami tych urządzeń.

Warto zauważyć, że w ostatnich miesiącach CTERA nie tylko pozyskała nowych klientów czy rozszerzyła portfolio, ale również nawiązała współpracę z HPE oraz IBM-em. W tym pierwszym przypadku rozwiązanie izraelskiego producenta jest oferowane wspólnie z systemami hiperkonwergentnymi HPE SimpliVity oraz Nimble dHCI, natomiast w kooperacji z IBM-em powstał produkt COSFA (Cloud Object Sto-rage File Access). Liran Eshel nie obawia się, że po pandemii zainteresowanie produktami jego firmy spadnie, gdyż użytkownicy będą przetwarzać coraz więcej danych na brzegu sieci. Według Gartnera w 2019 r. stanowiły one zaledwie 1 proc., ale w 2025 będzie to już 30 proc. Analitycy przewidują, że w tym samym czasie wskaźnik dla rdzenia sieci osiągnie poziom 30 proc., dla środowiska chmurowego zaś 40 proc.

ReRAM lepszy niż flash

Pamięci flash cały czas znajdują się na fali wznoszącej, ale eksperci już zaczynają myśleć o ich następcach. Jednym z poważnych kandydatów jest pamięć ReRAM, oferująca przy odczycie czas dostępu zbliżony do DDR4 i także nieporównywalnie większą wytrzymałość aniżeli dyski SSD.

– Tesla niedawno musiała wycofać kilka swoich starszych pojazdów, bowiem ich dyski flash osiągnęły limit zapisu. W przypadku naszej technologii, umożliwiającej milion zapisów na komórkę, taka sytuacja byłoby niemożliwa. Nasze nośniki mają dłuższą żywotność niż samochody – tłumaczy Ishai Naveh, dyrektor techniczny Weebit Nano.

Ten izraelski startup powstał w 2015 r. i od początku pracuje nad rozwojem pamięci ReRAM. Ostatnią przeszkodę udało się pracującym dla niego specjalistom pokonać zaledwie kilka tygodni temu. Weebit Nano wspólnie z francuskim instytutem badawczym CEA-Leti opracował kontroler, który pozwala procesorowi odczytywać i zapisywać dane w jednostce ReRAM. Partnerzy planują we wrześniu zaprezentować funkcjonalny prototyp oparty na procesorze RISC-V i pamięci ReRAM, który może znaleźć zastosowanie w pojazdach, dronach, bądź jako podstawowy komponent do najnowszych modeli dysków SSD planowanych przez Seagate czy Western Digital.

W przypadku układów SoC model biznesowy Weebit Nano będzie polegał na sprzedaży licencji na technologię producentom procesorów. Natomiast pod znakiem zapytania stoi sposób sprzedaży samodzielnych jednostek pamięci masowej. Startup bierze pod uwagę dwie możliwości – własną produkcję nośników bądź sprzedaż licencji producentom dysków SSD. ReRAM przewyższa flash pod kilkoma względami i poza wymienioną wcześniej trwałością zapisu jest to też wyższa energooszczędność oraz trwałość. Jednak istotne znaczenie ma też sam proces produkcyjny, tym bardziej, że na przestrzeni ostatniego roku producenci komputerów oraz branża motoryzacyjna borykają się z niedoborami elementów elektronicznych.

– Produkcja ReRAM jest czterokrotnie tańsza niż pamięci flash. Można je produkować w tym samym czasie, co procesory, a to umożliwia wypalenie całego SoC w kilku prostych krokach – wyjaśnia Ishai Naveh.

Mainframe w drodze do chmury

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że serwery mainframe są rozwiązaniem passé i odchodzą do lamusa. Ale szacuje się, że 80 proc. danych biznesowych przetwarzanych jest właśnie przez te maszyny. W sumie realizują one około 30 miliardów transakcji dziennie. Z serwerów mainframe korzystają wielkie koncerny, a także instytucje finansowe (92 ze 100 największych na świecie banków), agencje rządowe czy służba zdrowia. Działy IT w dużych organizacjach jeszcze do niedawna niezbyt przychylnym okiem patrzyły na dostawców usług chmurowych i przechowywały kopie zapasowe oraz materiały archiwalne w bibliotekach taśmowych lub dyskach VTL. Według Gartnera w ubiegłym roku zaledwie 5 proc. tego typu danych, pochodzących z systemów mainframe, znajdowało się w chmurze publicznej, w roku 2025 zaś ma to być już 30 proc. Niestety, migracja zasobów cyfrowych z urządzeń klasy mainframe do środowiska chmury publicznej oznacza realizację długich i kosztownych operacji związanych z wyodrębnianiem, przekształcaniem i ładowaniem danych. To zadanie stara się ułatwić Model9, startup założony w 2016 r. przez Gila Pelega, specjalistę związanego z serwerami mainframe od dwóch dekad. Firma opracowała oprogramowanie wykorzystujące procesor zIIP, który pozwala użytkownikom zakupić dodatkową moc obliczeniową nie wpływając na wskaźnik MSU (Millions of Service Units). Należy w tym miejscu wyjaśnić, że IBM nie pobiera opłat za oprogramowanie związane z wykorzystaniem mocy obliczeniowej jednostki zIIP, co znacznie obniża koszty operacji. Oprogramowanie przesyła dane za pośrednictwem łączy TCP do lokalnej pamięci obiektowej (MinIO oraz lub chmury publicznej), zaś przekazywanie danych można zaplanować z żądaną częstotliwością – na przykład co 30 minut – w celu analizy aktualnych zasobów przez aplikacje BI. Model9 stworzył też usługę transformacji danych w AWS, aby konwertować kopie zapasowe danych mainframe z ich natywnego formatu do plików CSV lub JSON, które mogą być następnie używane przez Amazon Athena, Aurora, RedShift, Snowflake, Databricks i Splunk. Gil Peleg podkreśla, że jest to strategiczny kierunek dla jego startupu. Będziemy się przyglądać jego rozwojowi, podobnie jak pozostałym wspomnianym w artykule firmom.

Artykuł Pamięci masowe z Silicon Wadi pochodzi z serwisu CRN.

Sprzedaż układów scalonych do pamięci w przyszłym roku przekroczy rekord ustanowiony w 2018 r. (163,3 mld dol.), osiągając wartość przeszło 180 mld dol. – prognozuje IC Insights. Większe wydatki spowoduje przyspieszenie cyfryzacji w czasie pandemii, jak i spodziewane ożywienie gospodarcze.

Sprzedaż IC do pamięci DRAM (56 proc. udziału w rynku) będzie wyższa niż flash (43 proc.) w 2021 r.

Pozostały 1 proc. wartości rynku to m.in. pamięci EEPROM, EPROM, ROM o in., choć nie jest to tak bardzo niszowy segment – ilościowo ma 18 proc. Dane obejmują w sumie 33 kategorie produktów.

Silne odbicie w czasach Covid-19

Zaktualizowana prognoza pokazuje, że po gwałtownym spadku w 2019 r. sprzedaż układów scalonych pamięci odbiła się o 15 proc. podczas stojącego po znakiem pandemii 2020 r.

Oczekuje się, że wyższe ceny DRAM podniosą w 2021 r. przychody z układów scalonych pamięci o 23 proc. do 155,2 mld dol.

Średnia cena sprzedaży DRAM skoczyła o 8 proc. I kw. 2021 r. Prawie wszyscy wiodący dostawcy stwierdzili, że spodziewają się silniejszego popytu w II kw. 2021 r.

Kolejny szczyt w 2023 r.

Przewiduje się, że ożywienie na rynku będzie kontynuowane do 2022 r., a rynek pamięci osiągnie kolejny cykliczny szczyt w 2023 r., kiedy przychody mają wzrosnąć do prawie 220 mld dol., po raz pierwszy przebijając poziom 200 mld dol. Potem powinien nastąpić okres schłodzenia rynku.

W sumie w latach 2020 – 2025 sprzedaż na rynku pamięci będzie rosła średnio o 10,6 proc. co roku – uważa IC Insights.

Artykuł Sprzedaż pamięci osiągnie rekord w 2022 r. pochodzi z serwisu CRN.

Wciąż jednak dyskusyjne jest stosowanie nośników SSD do przechowywania plików i ich backupu, szczególnie w typowym środowisku biurowym. W takim przypadku wzrost wydajności nie zrekompensuje znacznie wyższej ceny zarówno urządzenia, jak i znajdujących się w nim nośników. Macierze all-flash zupełnie nie sprawdzają się też w rozwiązaniach do monitoringu wideo, gdyż zapis w nich ma charakter ciągły i do tego jest wykonywany w trybie sekwencyjnym, a odczyt jest wyjątkowo rzadki. Jeszcze przez pewien czas zdecydowanie tańsza będzie zwykła macierz lub serwer NAS.

Pamięci flash niezmiennie charakteryzują się podstawową wadą, która w stosunkowo niewielkim stopniu dotyczy twardych dysków. Chodzi oczywiście o komórki pamięci, które podczas każdej operacji zapisu tracą elektroniczne właściwości. To sprawia, że w pewnym momencie nie są w stanie przechowywać danych. Ich trwałość określana jest w cyklach zapisu i kasowania. Dlatego dostawcy montują w dyskach SSD specjalne kontrolery, wyposażone w oprogramowanie, które dba o równomierne rozłożenie zapisu danych na całym nośniku, dzięki czemu minimalizowane jest prawdopodobieństwo częstego wykorzystania tych samych komórek pamięci. To szczególnie ważne ze względu na fakt, że kości produkowane w nowszych technologiach są wprawdzie coraz bardziej pojemne i tańsze, ale mniej trwałe – szczegóły w tabelce poniżej. Dlatego jakość zastosowanego w dysku SSD kontrolera i jego oprogramowania zaczęła być ważniejsza niż jakość samych komórek pamięci.

NVMe na fali

Interfejsy SATA i SAS, stosowane w dyskach SSD, wprowadzają ograniczenia związane z transferem danych, wśród których najbardziej znaczący jest limit jego prędkości. Dlatego już ponad dziesięć lat temu rozpoczęto prace zarówno nad nowym protokołem transmisji danych, jak i nowym interfejsem urządzeń. Dzięki temu powstał protokół NVMe (Non-Volatile Memory Express) oraz interfejsy M.2 i U.2, które umożliwiły podłączenie pamięci flash bezpośrednio do magistrali PCIe.
Protokół NVMe rozwiązuje problem powodowany przez jedno z podstawowych ograniczeń twardych dysków. Otóż w danym momencie przetwarzają one tylko jedno żądanie, bo głowica dysku nie może znajdować się w dwóch miejscach w tym samym czasie. Siłą rzeczy transfer danych ma w tym przypadku charakter sekwencyjny. Dlatego twórcy interfejsów stosowanych w dyskach w ogóle nie przewidzieli możliwości równoległego przesyłania większej ilości danych, z czym nie ma problemu w przypadku dysków SSD – w jednym cyklu teoretycznie zapewniają wykonanie nawet 64 tys. żądań odczytu.

Pojawienie się nośników NVMe ujawniło kolejne wąskie gardło, którym jest infrastruktura sieciowa. Dlatego konieczne było zaprojektowanie i wdrożenie protokołu sieciowego, który będzie w pełni zgodny z protokołem NVMe i w żaden sposób nie ograniczy wydajności tych nośników. Nazwano go NVMe-oF (NVM Express over Fabrics) i obecnie sterowniki większości nowych kart sieciowych są już z nim zgodne. Tym samym wdrożenie go w serwerach nie powinno stanowić problemu, choć nie są jeszcze na to gotowi wszyscy producenci macierzy dyskowych, także tych, w których wykorzystywane są nośniki NVMe. Zastosowanie tego typu nośników przynosi ogromną korzyść przede wszystkim w przypadku macierzy dyskowych. Eliminacja interfejsów i podłączenie nośników bezpośrednio do magistrali kontrolera macierzowego pozwoliłyby użytkownikowi na uzyskanie bardzo krótkiego czasu dostępu do danych za ułamek ceny, którą obecnie musi zapłacić za dużą macierz z setkami dysków.

Większość znanych producentów pamięci masowych wprowadziło już nośniki NVMe do swoich macierzy. Nie mają ich jedynie urządznia firm HPE i Fujitsu (obie umożliwiają wykorzystanie ich tylko jako cache SSD), ale zapowiedziano ich premierę na przyszły rok.

– Na razie dyski NVMe bardzo dobrze sprawdzają się jako moduły pamięci masowej w rozwiązaniach infrastruktury hiperkonwergentnej oraz dyskiw zainstalowanych tam serwerach. Jednak pełnej popularyzacji dysków NVMe oraz protokołu NVMe-oF należy się spodziewać dopiero w perspektywie kilku najbliższych lat, gdy rozwiązanie to nabierze oczekiwanej w branży IT dojrzałości – mówi Jerzy Skiba, konsultant ds. pamięci masowych w Veracompie.

Stosowanie dysków NVMe w infrastrukturze serwerowej ma obecnie ograniczony sens także ze względu na architekturę aplikacji. Większość z nich nie jest gotowa na otrzymywanie tak dużej ilości danych w tak krótkim czasie. Zostały zaprojektowane ze „świadomością”, że dane będą spływały dość wolno ze zwykłych twardych dysków. To kolejna przyczyna, z powodu której nośniki NVMe mogą osiągnąć popularność dopiero za jakiś czas.

Dane na lata

Coraz więcej regulacji prawnych wymusza na firmach konieczność długoterminowego archiwizowania cyfrowych danych – czasem nawet przez kilkadziesiąt lat. Stwarza to wiele wyzwań natury technicznej oraz proceduralnej. Trudno bowiem dziś przewidzieć, z jakiego typu nośników będziemy korzystać za dziesięć lat i czy w ogóle będziemy w stanie „zrozumieć” zgromadzone dane.
Obecnie za najbardziej ekonomiczny, a jednocześnie zgodny z wymogami prawnymi nośnik najczęściej uznawane są taśmy. Od wielu lat wróży się im naturalną śmierć, ale coraz większa liczba ekspertów i analityków branży IT zauważa, że prawdopodobnie prędzej będziemy świadkami zmierzchu twardych dysków. Taśmy mają bowiem wiele zalet i tylko jedną wadę. Do tych pierwszych zaliczyć należy z pewnością fakt, że jest to nośnik wymienny, niezintegrowany z urządzeniem przeznaczonym do jego odczytu, dzięki czemu można go wywieźć z centrum danych i zdeponować w bezpiecznym miejscu, chociażby w bankowym schowku. Tym samym posiadanie bardzo dużej ilości archiwalnych danych w żaden sposób nie wpływa na wysokość rachunku za energię.

Co więcej, chociaż taśmy uważane są przez wielu za przestarzałe rozwiązanie, cały czas technologia zapisu danych na tym magnetycznym nośniku jest rozwijana. Obecnie na jednym kartridżu w standardzie LTO-8 można zapisać 12 TB „surowych” danych (przed kompresją), ale firmy zaangażowane w rozwój standardu LTO Ultrium (HPE, IBM i Quantum) zapowiedziały już jego kolejne cztery wersje. W każdej z nich pojemność jednej taśmy ma być podwajana – LTO-9 zmieści 24 TB, a dostępny w przyszłości LTO-12 aż 192 TB.

Kolejną zaletą taśm jest bezpieczeństwo zgromadzonych danych. Każdy nośnik jest dostępny w wersji WORM (Write Once, Read Many) – po włożeniu go do napędu taśmowego blokowana jest możliwość skasowania wybranych danych lub całej taśmy. Gwarantuje to ich niezmienność, wymaganą przez wiele przepisów. Każde oprogramowanie do backupu ma także funkcję szyfrowania kopiowanych informacji, więc ewentualna kradzież nośnika nie pociąga za sobą żadnych konsekwencji.

Wadą taśm jest natomiast to, że trzeba nimi w umiejętny sposób zarządzać. Konieczne jest stosowanie oprogramowania indeksującego gromadzone dane, bo bez niego znalezienie właściwego nośnika, szczególnie gdy archiwum jest pokaźnych rozmiarów, graniczy z cudem. Również czas dostępu do danych jest dłuższy niż w twardych dyskach (trzeba znaleźć taśmę, załadować ją do napędu, przewinąć i odczytać dane), ale w przypadku danych z archiwów, do których sięga się nizbyt często, nie stanowi to wielkiego problemu.

Mimo że płyty optyczne coraz rzadziej wykorzystywane są jako nośnik danych przez użytkowników prywatnych i pracowników biur, nadal sprawdzają się w zastosowaniach archiwizacyjnych. Dla przykładu, Panasonic gwarantuje, że na produkowanych przez niego płytach Freeze-Ray można długo przechowywać dane, według przeprowadzonych symulowanych testów nawet przez 100 lat. Zapewniona jest także kompatybilność wsteczna dla odczytu, dzięki której nie ma konieczności systematycznego kopiowania danych na nośniki nowszej generacji.

– Płyty to wciąż ciekawa opcja, jeśli chodzi o długoterminowe przechowywanie danych, np. medycznych. Także my daliśmy użytkownikom możliwość integracji tego typu nośników z naszymi serwerami NAS, aby rozszerzyć ich funkcjonalność – mówi Grzegorz Bielawski, Country Manager polskiego oddziału QNAP.

Niektóry producenci systemów pamięci masowych wybiegają daleko w przód, jeśli chodzi o wizje systemów archiwizacyjnych. Jak wspomnieliśmy, największym problemem związanym z pojemnymi
kośćmi pamięci flash jest ograniczona liczba cykli zapisu. Ale w przypadku archiwów wielokrotny zapis nie jest potrzebny. Dlatego teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, żeby stworzyć bardzo pojemne nośniki SSD, których trwałość wystarczy np. na pięciokrotny zapis danych. Ich cena byłaby zdecydowanie niższa niż oferowanych obecnie dysków flash, a szybkość dostępu do archiwum biłaby wszelkie rekordy.

Nierozwiązana natomiast pozostaje kwestia gwarancji zrozumienia danych w plikach przechowywanych przez dziesiątki lat w cyfrowym archiwum. Oczywiście można założyć, że popularne formaty, w których przechowywana jest grafika czy dokumenty, przetrwają albo powstaną odpowiednie konwertery. Gdy jednak firma z jakiegoś powodu korzysta z własnego formatu danych, konieczne jest zapewnienie jego bardzo szczegółowej dokumentacji, aby w przypadku wycofania danego oprogramowania z użytku możliwe było stworzenie odpowiedniego konwertera.

Z centrum danych do chmury

Już od niemal dekady wzrost ilości generowanych i przechowywanych przez firmy danych nie idzie w parze ze wzrostem środków przeznaczonych na systemy pamięci masowych. Budżety są relatywnie stałe, co powoduje, że przedsiębiorcy muszą szukać sposobów redukcji objętości danych (do najpopularniejszych należą deduplikacja i kompresja) lub innych sposobów ich przechowywania. W tej dziedzinie wiele do zaoferowania mają dostawcy rozwiązań chmurowych. Ostatnie lata wyłoniły niekwestionowanych liderów tego rynku. Jako pierwszy swoje usługi Simple Storage Services (S3) zaczął oferować Amazon Web Services. Później dołączył do niego Microsoft (Azure Storage), a następnie Google z usługą Cloud Storage.

Początkowo jednak usługodawcy nie dysponowali globalną infrastrukturą, która zapewniłaby małe opóźnienia w transmisji danych, a także zgodność z regulacjami prawnymi. W efekcie mogliśmy zaobserwować pojawianie się lokalnych – polskich lub europejskich – usługodawców zapewniających, że oferują usługi pamięci masowych w chmurze. Wierzyli oni, że na powodzenie ich działalności wpłynie projektowane wówczas RODO oraz cały czas aktualizowane ustawodawstwo branży medycznej i finansowej.

Realia rynkowe zweryfikowały jednak ich ofertę i model działalności chmurowej. Naturalnie niemożliwe było osiągnięcie takiego efektu skali jak najwięksi na tym rynku, siłą rzeczy różnice cenowe też były znaczne. Trudno było także określić poziom bezpieczeństwa infrastruktury zapewniany przez rodzimych dostawców. Mocnym argumentem pozostawała zgodność z regulacjami prawnymi, ale wraz z rozszerzaniem działalności globalnych dostawców na kolejne kraje i kontynenty – w tym otwieranie lokalnych centrów danych lub podpisywanie umów partnerskich z działającymi już wcześniej niezależnymi operatorami centrów danych – przestało to mieć kluczowe znaczenie. Prawnicy największych usługodawców chmurowych dokonali wielu ekspertyz, które dowodzą, że korzystanie z ich usług w większości przypadków nie narusza lokalnego prawa. Duże koncerny zaczęły także wygrywać publiczne, lokalne przetargi. Przykładem z polskiego podwórka jest przesyłanie Jednolitych Plików Kontrolnych do Ministerstwa Finansów w usłudze Microsoft Azure. Natomiast dla przedsiębiorców koronnym argumentem – jak w przypadku większości innych decyzji związanych z infrastrukturą IT – stała się cena.

Bloki, pliki i obiekty

Dane w infrastrukturze chmury publicznej – podobnie jak na twardych dyskach serwerów i macierzy dyskowych w lokalnej serwerowni – mogą być przechowywane w blokach, obiektach i plikach. Model blokowy, znany przede wszystkim z sieci Storage Area Network, wykorzystywany jest głównie do udostępniania baz danych i środowisk wirtualnych. Natomiast chmurowe serwery plików służą przede wszystkim do dzielenia się nimi ze współpracownikami lub osobami z zewnątrz (partnerami biznesowymi, klientami itp.).

Jednak najpopularniejszy w chmurze i gwarantujący największą elastyczność stał się model obiektowy. Dzięki dodatkowej warstwie wirtualizacyjnej użytkownika nie obchodzi, w jaki techniczny sposób przechowywana jest dana informacja. Interesuje go jedynie konkretny obiekt – utwór muzyczny, grafika, wideo, repozytorium kopii zapasowych, zreplikowana baza danych itd. Główną zaletą takiej formy składowania danych jest ogromna skalowalność, zarówno pod względem liczby obiektów, jak i ich rozmieszczenia geograficznego (komunikujące się ze sobą serwery mogą znajdować się na różnych kontynentach i replikować między sobą dane, aby zagwarantować użytkownikowi dostęp do nich bez opóźnień).

W większości przypadków za korzystaniem z chmurowych usług przechowywania danych przemawia płatność za rzeczywiście wykorzystane zasoby. Ma to szczególne znaczenie dla mniejszych przedsiębiorstw, w których inwestycja we własne centrum danych (zarówno koszt stworzenia infrastruktury, jak i wyposażenia) stanowi istotną barierę, a w przypadku niepowodzenia biznesu bardzo szybko może sprowadzić firmę na dno. Wspomniany sposób rozliczania jest także preferowany przez partnerów – z reguły otrzymują od operatorów centrów danych comiesięczną prowizję za poleconych klientów lub współpracują z dostawcami usług w modelu white label, w ramach którego sami wykupują abonament i tworzą własne usługi z wykorzystaniem chmurowych zasobów. Tak duża swoboda i elastyczność zapewniają możliwość skupienia się na własnym biznesie i pozostawienie zarządzania infrastrukturą IT profesjonalistom.

Artykuł Flash będzie wszędzie pochodzi z serwisu CRN.

– Przejście na urządzenie wyposażone w pamięć flash nadaje nową jakość dotychczasowym procesom biznesowym realizowanym przy pomocy systemów IT w danym przedsiębiorstwie. Dzięki ich wykorzystaniu szybciej generowane są wszelkie raporty, odpowiedzi na zapytania wysłane do bazy uzyskuje się błyskawicznie, a wydajność działania firmowych systemów wzrasta kilkukrotnie – wymienia Michał Wielgus, Product Manager Huawei w Veracompie.

Przyspieszenie tych procesów umożliwia przedsiębiorstwu oszczędzenie czasu pracowników i zdobycie przewagi nad konkurencją. Ponadto technologia flash zwiększa elastyczność firm, gdyż zapewnia sprawne przetwarzanie danych, które są potrzebne do podjęcia właściwych decyzji biznesowych.

Macierze Huawei wyróżniają się na rynku pamięci masowych dużą wydajnością, co potwierdzają wyniki testów SPC-1. Model Dorado18000 V3, jako pierwszy na świecie, osiągnął w nich 7 mln IOPS. Nie było to jednak żadnym zaskoczeniem, ponieważ urządzenia Huawei, ze względu na innowacyjną konstrukcję, zajmują aż cztery z pięciu pierwszych miejsc w tym uznanym, niezależnym teście wydajnościowym.

Zalety SSD od Huawei: nie tylko szybkość

W ostatnich miesiącach polscy przedsiębiorcy musieli zmierzyć się z rosnącymi cenami prądu. Podwyżki miały negatywny wpływ na koszty bieżącej działalności firm oraz obsługi infrastruktury przechowywania danych. Na szczęście dynamiczny rozwój technologii flash umożliwia redukowanie tych wydatków.

– Dyski SSD zużywają aż do 70 proc. mniej prądu i emitują mniej energii cieplnej niż dyski twarde. Dzięki temu wyraźnie spada pobór mocy potrzebny do schłodzenia serwerowni, w której są wykorzystywane. Natomiast rosnąca pojemność dysków SSD sprawia, że można uzyskać taką samą przestrzeń na dane w macierzy za pomocą dużo mniejszej liczby dysków, co przekłada się na dodatkową oszczędność energii elektrycznej i spadek kosztów operacyjnych – wyjaśnia Michał Wielgus.

Flash „na każdą kieszeń”

Do tej pory część użytkowników nie rezygnowała jednak z tradycyjnych dysków talerzowych, tłumacząc to wysoką ceną rozwiązań SSD. Huawei przygotował dla nich mocny kontrargument i udowadnia, że nowoczesne rozwiązania dyskowe znajdują się w zasięgu przedsiębiorstw z ograniczonym budżetem. Od początku 2019 r. producent prowadzi globalną kampanię marketingową i oferuje w cenie dysków 10k SAS HDD tą samą pojemność na dyskach SSD. Ta wyjątkowa akcja dotyczy modeli OceanStor 2200/2600/5300/5500 V3 i V5 oraz OceanStor 5300F/5500 F V5, a także OceanStor Dorado3000 V3. Promocja trwa do końca czerwca br. lub do wyczerpania zapasów. Nie warto zatem zwlekać z zachęcaniem klientów do przejścia na pamięć flash.

Huawei ma ogromne doświadczenie w dziedzinie macierzy all-flash. Rozwiązaniom chińskiego giganta zaufali nie tylko klienci z sektora telekomunikacyjnego, ale również największe firmy przemysłowe. Doskonałym przykładem jest Grupa Volkswagen, która już w ponad 70 proc. zmigrowała swoje dane na macierze flash.

Eksperci Veracompu, którzy na co dzień mierzą się z wyzwaniami ery Flash Only, chętnie pomogą w doborze najlepszego rozwiązania marki Huawei. Wystarczy skontaktować się z przedstawicielem dystrybutora.

Artykuł Flash Only, czyli zmiana pokoleniowa w centrach danych pochodzi z serwisu CRN.

W pewnym momencie wyglądało wręcz na to, że tradycyjni dostawcy rozwiązań bazujących na klasycznych dyskach mogą poczuć się zagrożeni, choć przez długi czas wydawali się ignorować nowopowstający rynek. Prawdopodobnie było to jednak działanie z premedytacją – czekali cierpliwie, aż nowe podmioty wyedukują klientów w zakresie macierzy all-flash, ponosząc duże koszty na marketing i rozwój produktów, aby później kupić je za korzystną cenę i zintegrować ich urządzenia z własną ofertą. Pierwszego zakupu dokonało EMC (w maju 2012 r. producent nabył izraelskie XtremIO, a potem w 2015 r. firmę DSSD), następnie wspomniany IBM, a potem Cisco, które w 2013 r. przejęło Whiptail (zaprzestało jednak produkcji macierzy all-flash w 2015 r.). Nieco później do „ataku” ruszył NetApp, kupując w 2015 r. SolidFire, a w jego ślady w 2017 r. poszły HPE (przejęło Nimble Storage) oraz Western Digital (zostając właścicielem Tegile Systems).

W międzyczasie niemal wszyscy producenci klasycznych macierzy dyskowych zaprezentowali także ich wersje w wydaniu all-flash – z reguły z nieco usprawnionym kontrolerem, większą pamięcią cache, ale z taką samą podstawową funkcjonalnością. Obecnie nie ma producenta na rynku storage, który nie miałby w ofercie macierzy all-flash. Ale z dawnych startupów na rynku liczą się tylko dwa podmioty, wymienione przez Gartnera w kwadracie liderów: Pure Storage i Kaminario. Analitycy zalecają zwrócenie uwagi także na Tintri (wizjoner) i X-IO Technologies (niszowy gracz). Pozostałe firmy (ze szczególnym wskazaniem na Violin Memory, jednego z pierwszych graczy na rynku all-flash), albo są na granicy bankructwa, albo już nie istnieją.

Sytuację na rynku macierzy all-flash można już zatem uznać za ustabilizowaną i dojrzałą. Przez długi czas spekulowano jeszcze, kto kupi firmę Pure Storage, ale przedstawiciele zarządu tego producenta wielokrotnie podkreślali, że nie dopuszczą do jego przejęcia przez inny podmiot. Pewności siebie dodaje im zresztą najwyższa pozycja w magicznym kwadrancie Gartnera dotyczącym dostawców macierzy all-flash. Poza tym każdy z poważnych graczy na rynku storage ma już kompletną ofertę, więc inwestycja w Pure Storage nie miałoby większego sensu.

Po co klientowi all-flash?

Od strony funkcjonalnej macierze all-flash mogą być wykorzystywane do tych samych zastosowań co systemy dyskowe, ale na razie nie ma to sensu ze względów ekonomicznych. Rozwiązania te zapewniają ogromny wzrost wydajności pracy aplikacji, uzyskany dzięki skróceniu o kilka rzędów wielkości czasu dostępu do danych. Można to zauważyć głównie w przypadku operacji losowego ich odczytu, które są charakterystyczne przede wszystkim dla baz danych, dużych systemów transakcyjnych oraz środowisk wirtualnych serwerów i desktopów. Ma to duże znaczenie, szczególnie w przypadku wirtualnych maszyn. Nawet jeśli wewnątrz nich  ruch ma charakter sekwencyjny, to dla macierzy dyskowej praca kilku takich maszyn wygląda podobnie jak w przypadku losowego odczytu i zapisu (zjawisko to określane jest mianem I/O blender).

Do czego natomiast nie należy stosować macierzy all-flash? Na pewno do przechowywania plików ani ich backupu, szczególnie w typowym środowisku biurowym. W takim przypadku niewielki wzrost wydajności nie zrekompensuje znacznie wyższej ceny samego urządzenia, jak i znajdujących się w nim nośników. Wyjątek mogą stanowić jedynie rozwiązania IoT oraz różnego typu systemy analityczne, w których zapisywane są i odczytywane miliony bardzo małych plików. Wówczas skrócenie czasu dostępu do nich, a to jest główna zaleta nośników flash, może znacznie wpłynąć na ogólną wydajność ich przetwarzania.

Macierze all-flash zupełnie nie sprawdzają się też w rozwiązaniach monitoringu wideo. Zapis w nich ma charakter ciągły, i do tego wykonywany jest w trybie sekwencyjnym, a odczyt jest wyjątkowo rzadki. Zdecydowanie tańsza będzie zwykła macierz lub serwer NAS, a do tego trzeba też pamiętać o zainstalowaniu specjalnych dysków, których mechanika przystosowana została do ciągłego zapisu (zwykłe twarde dyski zostały zaprojektowane z założeniem, że zapis i odczyt będą odbywały się w równych proporcjach).

Jak zadbać o komórki?

Pamięci flash mają jedną podstawową wadę – ich komórki podczas każdej operacji zapisu tracą elektroniczne właściwości, co sprawia, że w pewnym momencie nie będą w stanie przechowywać danych. Ich trwałość określana jest w cyklach zapisu i kasowania. W popularnych obecnie dyskach liczba takich cykli, w ramach których dostawca pamięci gwarantuje trwałość danych, określana jest na poziomie tysiąca. To niewiele, ale w praktyce, dla zwykłych konsumentów, jest to wartość wystarczająca. Problem rodzi się wówczas, gdy dane są zapisywane i kasowane bardzo często. Dlatego w nośnikach SSD znajdują się specjalne kontrolery wyposażone w oprogramowanie, które dba o równomierne rozłożenie zapisu danych na całym nośniku. W ten sposób minimalizowane jest prawdopodobieństwo częstego wykorzystania tych samych komórek pamięci.

Dodatkowy problem stanowi fakt, że w pamięciach flash nie można tak po prostu skasować danych z jednej komórki. Gdy zajdzie taka konieczność trzeba wymazać zawartość całego sektora. Dlatego, gdy zapełniona zostanie pojemność nośnika, a część danych zostanie przeznaczona do skasowania, oprogramowanie kontrolera musi analizować, które sektory można oczyścić w całości, a z których sektorów należy przekopiować część potrzebnych jeszcze danych do innego sektora. Proces ten nazywa się z angielskiego zbieraniem śmieci (garbage collection) i niestety znacząco wpływa na wydajność pamięci flash.

Pierwsze dyski SSD miały małą pojemność oraz wysoką cenę w przeliczeniu na gigabajt, co blokowało wzrost ich popularności. Przez długi czas w nośnikach przeznaczonych do zastosowań korporacyjnych królowały kości wyprodukowane w technologii SLC (Single-Level Cell – jeden bit na komórkę) i MLC (Multi-Level Cell – dwa bity na komórkę). Dopiero od dwóch lat popularność zyskują tańsze kości TLC (Triple-Level Cell), w których jedna komórka jest w stanie przechować trzy bity informacji. Planowane jest też stworzenie kości QLC (Quadriple-Level Cell), ale pierwsze prototypy są wciąż na tyle nietrwałe, że nie nadają się do profesjonalnych zastosowań. Natomiast dzięki zwiększonej w ten sposób gęstości zapisu w macierzach all-flash pojawiają się dziś dyski o pojemności nawet 30 TB.

Wyzwania i paradoksy

Ponieważ nośniki zawierające pamięć flash nadal są dość drogie, producenci zaczęli wyposażać macierze all-flash w mechanizmy umożliwiające zmniejszenie objętości przechowywanych danych – kompresję i deduplikację. Kompresja sprawdza się dobrze w przypadku każdego rodzaju danych, które nie są zaszyfrowane lub skompresowane z natury (jak pliki multimedialne czy zdjęcia), a szczególnie w bazach danych. Deduplikacja natomiast doskonale działa w środowiskach wirtualnych, a przede wszystkim wobec wirtualizacji desktopów. Jednak równoległe korzystanie z obu tych technik nie ma większego sensu, bo ilość odzyskanej przestrzeni będzie wówczas bardzo niewielka. Poza tym, zarówno deduplikacja, jak też kompresja, wpływają negatywnie na wydajność, a więc „zabijają” główną korzyść, dla której firmy inwestują w macierze all-flash.

Dobierając macierz all-flash dla klienta trzeba baczną uwagę zwracać na to, czy podawane przez producenta parametry dotyczące pojemności nie są wyliczone właśnie z zastosowaniem kompresji i/lub deduplikacji (często dostępne na stronach internetowych producentów kalkulatory korzyści dokonują obliczeń z włączonymi tego typu opcjami, co jest oczywistą manipulacją). Siłą rzeczy dane te nie będą wiarygodne, bo współczynniki skuteczności obu tych procesów nie będą znane, póki macierz nie zostanie zasilona właściwymi danymi klienta. Dlatego podczas porównywania urządzeń zawsze należy zwracać uwagę na rzeczywistą, „surową” pojemność (raw capacity).

Ważnym parametrem, który może mieć wpływ na finalną cenę – zarówno zakupu, jak też użytkowania – jest kwestia oprogramowania do zarządzania macierzą. W wielu przypadkach jest ono dołączane do urządzenia gratis i nielimitowane w żaden sposób. Jednak niektórzy dostawcy stosują model znany z klasycznych macierzy dyskowych, gdzie cena udzielonych licencji może być zależna od pojemności nośników czy liczby kontrolerów.

NVMe bierze wszystko

Interfejsy SATA/SAS stosowane w dyskach SSD wprowadzają wiele ograniczeń związanych z transferem danych, a wśród nich najbardziej znaczącym jest limit jego prędkości. Dlatego już dekadę temu rozpoczęto prace zarówno nad nowym protokołem transmisji danych, jak też nowym interfejsem urządzeń. Dzięki temu powstał protokół NVMe (Non-Volatile Memory Express) oraz interfejs M.2 pozwalający na podłączenie pamięci flash bezpośrednio do magistrali PCIe.

Jednym z podstawowych ograniczeń twardych dysków jest to, że w danym momencie są w stanie przetwarzać tylko jedno żądanie (głowica dysku nie jest w stanie znajdować się w dwóch miejscach w tym samym czasie), a więc transfer danych ma charakter sekwencyjny. Dlatego też interfejsy stosowane w dyskach w ogóle nie przewidują możliwości równoległego przesyłania większej ilości danych, z czym w ogóle nie ma problemu w przypadku pamięci flash. Tam w jednym cyklu teoretycznie możliwe jest wykonanie nawet 64 tys. żądań odczytu, do czego jeszcze dziś nie są gotowe same procesory, magistrale komputerów ani aplikacje, teoretycznie wydajność pamięci flash daje nam więc duży zapas.

W firmach, które korzystają z serwerów i pamięci masowych wyposażonych w nośniki NVMe, wąskie gardło często stanowi infrastruktura sieciowa. Dlatego już dwa lata temu zaprezentowano pierwszą wersję protokołu sieciowego NVMe-oF (NVM Express over Fabrics), który będzie w pełni zgodny z protokołem NVMe i w żaden sposób nie będzie ograniczał wydajności tych nośników. Obecnie sterowniki większości nowych kart sieciowych są już zgodne z NVMe-oF, więc gdy te nośniki zaczną zyskiwać należną im popularność, nie powinno być problemów z ich wdrażaniem.

Protokół NVMe przynosi ogromną korzyść w przypadku macierzy dyskowych. Eliminacja interfejsów i podłączenie nośników bezpośrednio do magistrali kontrolera macierzowego pozwoli na uzyskanie dużej wydajności za ułamek ceny, którą obecnie trzeba zapłacić za urządzenie z setkami dysków. Nośniki bazujące na protokole NVMe bardzo dobrze przyjmują się obecnie jako moduły pamięci masowej w rozwiązaniach infrastruktury hiperkonwergentnej oraz dyski w zainstalowanych tam serwerach. Powoli trafiają też do macierzy dyskowych – większość producentów zapowiedziało wprowadzenie modeli z takimi nośnikami na rynek w 2019 r. Natomiast w ogromnej większości firm barierę będzie w tym przypadku stanowiła posiadana infrastruktura sieciowa oraz wykorzystywane w niej protokoły (CIFS i NFS dla serwerów NAS oraz FC i iSCSI w sieciach SAN). Dlatego realnych korzyści z dysków NVMe oraz protokołu NVMe-oF należy zatem spodziewać się dopiero w perspektywie kilku najbliższych lat.

Stosowanie dysków NVMe w infrastrukturze serwerowej ma obecnie ograniczony sens także ze względu na architekturę aplikacji. Większość z nich nie jest gotowa na otrzymywanie tak dużej ilości danych w tak krótkim czasie. Zastosowane w oprogramowaniu algorytmy są „świadome”, że dane będą spływały umiarkowanie powoli ze zwykłych twardych dysków, więc one też nie muszą się spieszyć. Dlatego, aby uzyskać pełną korzyść z nowych rodzajów nośników, klienci powinni sprawdzić czy na tą swego rodzaju rewolucję gotowe jest też ich oprogramowanie.

Artykuł Nowe życie pamięci flash dzięki NVMe pochodzi z serwisu CRN.

Na wybór pamięci flash, zamiast HDD, ma wpływ wiele czynników, spośród których oczywiście najważniejsze są: ich wydajność, coraz większa niezawodność, bardzo mały pobór energii, a także wyjątkowo szybko rosnące pojemności dysków. Już teraz bez problemu dostać można nośniki do zastosowania w serwerach i macierzach dyskowych o pojemności 15 TB, a jeszcze w 2018 r. ma być ona podwojona. Wielu producentów mówi już o pojemności 60 TB, a Nimbus Data pokazał nośnik mieszczący 100 TB danych (urządzenie jest dostępne w znacznie pojemniejszej obudowie – 3,5 cala, podczas gdy pozostałe nośniki znajdują się w obudowach 2,5-calowych). 

Na tym tle postęp w rozwoju zwykłych dysków mechanicznych wygląda bardzo słabo. Obecny rekord pojemności jednego nośnika, wynoszący 14 TB, został już pobity przez SSD. Naturalnie cały czas trwają prace nad jej powiększeniem, ale przyrost nie będzie tu dwukrotny, jak ma to miejsce w przypadku pamięci flash – nowsze modele będą sukcesywnie powiększane o 2 TB i ok. 2020 r. należy spodziewać się dysków HDD o pojemności 20 TB.

– Nawet najwolniejszy dysk SSD jest 10 razy szybszy od HDD. W branży nie zadaje się więc już pytania, czy SSD wyprze dyski HDD, tylko kiedy to się stanie. Oczywiście dyski HDD pozostaną z nami przez długi czas w rozwiązaniach backupowych czy w dużych systemach pamięci masowych, gdzie głównym kryterium wyboru jest koszt przechowywania danych. Natomiast za 2–3 lata trudno będzie znaleźć komputer bez dysku SSD – mówi Michał Bocheński, Business Development Manager w polskim oddziale Kingstona.

Tani, tańszy, najtańszy…

Argument przemawiający za korzystaniem z mechanicznych dysków twardych właściwie pozostał tylko jeden: kilkukrotnie niższa cena za jednostkę pojemności. To ma jednak znaczenie głównie dla osób i firm przetwarzających oraz przechowujących duże ilości danych. W tradycyjnym pececie na system operacyjny, aplikacje i podstawowe dane nie potrzeba więcej niż 200 GB pojemności (bez multimediów, ale te, ze względu na sekwencyjny charakter ich odczytu, nie wymagają nośnika o tak krótkim czasie dostępu, jaki oferuje pamięć flash). Dlatego bardzo szybko rośnie zainteresowanie notebookami hybrydowymi, w których jako podstawowy dysk wykorzystuje się moduł SSD z interfejsem M.2. Użytkownik, jeśli ma taką potrzebę, może dołożyć znacznie bardziej pojemny dysk mechaniczny.
Korzystną sytuacją, z punktu widzenia użytkowników, był znaczny spadek cen pamięci flash w pierwszym kwartale br. 

– Spowodował on, że sprzedawcy zaczęli wręcz ponosić spore straty, bo mieli zalegający towar pochodzący z IV kw. ub.r. Problemy mieli nawet ci, którzy pilnowali się, aby utrzymywać dwu-, trzytygodniową rotację zapasu. Można powiedzieć, że przez moment mieliśmy do czynienia z pewną destabilizacją. Obecnie spadek cen nieco wyhamował, chociaż w tej kwestii prognozowanie nawet najbliższej przyszłości jest bardzo trudne, a wręcz niemożliwe – mówi Michał Orłowski, Regional Sales Manager w Adata Technology.

Firma analityczna TrendForce podaje, że wraz z ogromnym spadkiem cen nośników flash przeznaczonych do samodzielnego montażu przez klientów ich dostawcy w ostatnim kwartale obniżyli ceny także dla producentów komputerów osobistych – w przypadku dysków SSD SATA o 3–5 proc., a dla modułów SSD z interfejsem M.2 o 4–6 proc. Zdaniem analityków wspomniany trend może doprowadzić do tego, że w najbliższym czasie sprzedaż notebooków z wbudowaną pamięcią flash wzrośnie nawet o 50 proc. Statystycznie nośniki te najczęściej będą miały pojemność 256 GB, natomiast zainteresowanie dwukrotnie większymi modelami ma się pojawić w 2019 lub 2020 r.

Niewielka jest jednak detaliczna sprzedaż pamięci z interfejsem M.2. Obecnie do klientów docierają one najczęściej już zainstalowane w laptopach. Pierwsza duża fala ich wymiany na bardziej pojemne nastąpi prawdopodobnie za około dwa lata. Szybko rośnie za to liczba nowych sposobów ich zastosowania. QNAP i Synology umożliwiają instalację tych nośników jako pamięci podręcznej cache w swoich serwerach NAS. Moduły M.2 stały się już standardem w mikroserwerach stosowanych np. we wdrożeniach rozwiązań Internetu rzeczy. Ich popularność z pewnością będzie rosła ze względu na miniaturowe wymiary, mały pobór prądu i większą odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne niż w przypadku HDD.

Wyścig na bity w komórce

Jeszcze dwa lata temu wiele mówiono o ówczesnej nowości rynkowej – kościach pamięci 3D NAND, które umożliwiają zapisanie trzech lub więcej bitów w jednej komórce pamięci, przyczyniając się do znacznego wzrostu pojemności całego dysku. Dziś nośniki z pamięciami Triple-Level Cell (TLC) są na ostatniej prostej, jeśli chodzi o proces wyparcia tych z układami Multi-Level Cell (MLC) i Single-Level Cell (SLC). 

– Trójwymiarowa technologia ma sporo przewag: zapewnia większą pojemność dzięki zwiększeniu gęstości upakowania danych, ma dłuższą żywotność, a także zmniejsza zużycie energii – mówi Toni Hsu, Account Manager na Europę Północną i Środkową w firmie Transcend. – Szacujemy, że w 2018 r. pamięci 3D NAND będą stanowić 70 proc. dostaw nośników flash, a ich ceny pozostaną stabilne lub będą spadać. Kolejnym etapem rozwoju technologii będzie wprowadzenie w przyszłości do naszej oferty dysków SSD z kośćmi typu QLC NAND, przechowującymi w jednej komórce pamięci 4 bity danych.
Na popularność technologii 3D NAND będzie wpływać przede wszystkim popyt na nośniki o coraz większej pojemności. Z szacunków IDC wynika, że do 2020 r. wygenerowanych zostanie 40 ZB nowych danych. Do ich przechowania potrzebne byłoby 40 mld dysków o pojemności 1 TB, a wiadomo, że takiej ich liczby firmy nie będą w stanie wyprodukować.

W momencie wprowadzania na rynek kości w technologii 3D NAND można było spotkać się z negatywnymi opiniami na temat ich trwałości. Każda z komórek pamięci jest w stanie przetrwać tylko ok. 1 tys. cykli zapisu, co w porównaniu z ponad 10 tys. w przypadku pamięci MLC wydawało się bardzo małą wartością. Problem rozwiązano dzięki udoskonalonym algorytmom zaszytym w kontrolerach dysków, dbającym, aby częstotliwość zapisu w poszczególnych komórkach była odpowiednio rozłożona, a ponadto w samych dyskach jest też wiele komórek nadmiarowych, które zastępują te już zużyte.

W efekcie, jak podkreślają wszyscy producenci, na razie w ogóle nie występują problemy z trwałością nośników z zainstalowanymi kośćmi 3D NAND. Dla użytkowników nie ma też właściwie znaczenia, z jakiego rodzaju nośnika korzystają, a więc parametr opisujący technologię produkcji kości pamięci praktycznie stał się nieistotny i nie ma sensu używać go jako argumentu sprzedażowego.

NVMe – czarny koń pamięci SSD

Od początku produkcji urządzeń SSD z interfejsem dysków SATA/SAS było wiadomo, że to tylko etap przejściowy. Interfejsy te cechuje bowiem wiele ograniczeń w zakresie transferu danych, a wśród nich najbardziej znaczącym jest limit prędkości. Dlatego już dekadę temu rozpoczęto prace zarówno nad nowym protokołem transmisji danych, jak też interfejsem urządzeń. Dzięki temu powstał protokół NVMe (Non-Volatile  Memory Express) oraz interfejs M.2, który umożliwia podłączenie pamięci flash bezpośrednio do magistrali PCIe.

Jednym z podstawowych ograniczeń dysków twardych jest to, że w danym momencie są w stanie przetwarzać tylko jedno żądanie (głowica dysku nie może znajdować się w dwóch miejscach w tym samym czasie), a więc transfer danych ma charakter sekwencyjny. Dlatego też interfejsy stosowane w dyskach w ogóle nie przewidują możliwości równoległego przesyłania większej ilości danych, z czym nie ma żadnego problemu w przypadku pamięci flash. Tam w jednym cyklu teoretycznie możliwe jest wykonanie nawet 64 tys. żądań odczytu, do czego jeszcze dziś nie są gotowe same procesory, magistrale komputerów ani aplikacje – więc mamy duży zapas.

W środowiskach firmowych, gdzie serwery i pamięci masowe będą wyposażone w nośniki NVMe, wąskim gardłem natychmiast okaże się infrastruktura sieciowa. Dlatego już dwa lata temu zaprezentowano pierwszą wersję protokołu sieciowego NVMf (NVM Express over Fabrics), który będzie w pełni zgodny z protokołem NVMe i w żaden sposób nie będzie ograniczał wydajności tych nośników. Obecnie sterowniki większości nowych kart sieciowych są już zgodne z NVMf, więc gdy te nośniki zaczną zyskiwać należną im popularność, nie powinno być kłopotów z ich implementacją.

NVMe w macierzach all-flash

Protokół NVMe przyniesie ogromną korzyść w przypadku macierzy dyskowych. Eliminacja interfejsów i podłączenie nośników bezpośrednio do magistrali kontrolera macierzowego umożliwi uzyskanie wydajności za ułamek ceny, którą teraz trzeba zapłacić za duże urządzenie z setkami dysków. Ale zanim do tego dojdzie, upłynie jeszcze trochę czasu.

Nośniki bazujące na protokole NVMe bardzo dobrze przyjmują się obecnie jako moduły pamięci masowej w rozwiązaniach z zakresu infrastruktury hiperkonwergentnej oraz jako dyski w zainstalowanych tam serwerach. Powoli trafiają też do macierzy dyskowych, ale na razie traktowane są tam raczej w charakterze ciekawostki. Większość producentów zapowiada, że wraz z nową wersją kontrolerów pojawi się także możliwość instalowania dysków NVMe. W ogromnej większości firm ich adaptację utrudniać będzie posiadana infrastruktura sieciowa oraz wykorzystywane w niej protokoły (CIFS i NFS dla serwerów NAS oraz FC i iSCSI w sieciach SAN). Realnych korzyści z dysków NVMe oraz protokołu NVMf należy spodziewać się w ciągu kilku najbliższych lat.

Stosowanie dysków NVMe w infrastrukturze serwerowej nie do końca ma w tej chwili sens także ze względu na architekturę aplikacji. Większość z nich nie jest gotowa na otrzymywanie tak dużej ilości danych w tak krótkim czasie. Wykorzystane w oprogramowaniu algorytmy są „świadome”, że dane będą spływały umiarkowanie powoli ze zwykłych dysków twardych, więc one też nie muszą się spieszyć. Dlatego, aby uzyskać pełną korzyść z nowych wersji, warto sprawdzić, czy do tej swego rodzaju rewolucji gotowe jest też oprogramowanie.

Odzyskiwanie i niszczenie danych

Szybki wzrost popularności nośników bazujących na pamięci flash oznacza zupełnie nowe wyzwania dla ekspertów zajmujących się zawodowo odzyskiwaniem danych oraz – jeśli zachodzi taka potrzeba – ich bezpowrotnym niszczeniem. Przedstawiciele laboratoriów odzyskiwania danych od początku podkreślali, że analiza uszkodzonych nośników flash jest znacznie trudniejsza niż w przypadku mechanicznych dysków z powodu różnorodności algorytmów zapisu danych stosowanych przez producentów. Adam Kostecki, dyrektor ds. sprzedaży w Kroll Ontrack, twierdzi jednak, że w tej kwestii nastąpił pewien postęp.

– Dzięki wieloletniemu doświadczeniu w odzyskiwaniu danych z pamięci flash proces stał się łatwiejszy. Opracowaliśmy narzędzia do kontrolerów obecnych na rynku i jedynie w przypadkach, gdy mamy do czynienia z nowymi kontrolerami, proces odzyskiwania danych wymaga uprzedniego przygotowania dodatkowych narzędzi – wyjaśnia specjalista z katowickiej firmy. 

Według Adama Kosteckiego obecnie jedna piąta dysków trafiających do laboratorium Kroll Ontrack to SSD, a udział tych nośników oczywiście rośnie. Skuteczność odzyskiwania danych jest aktualnie na podobnym poziomie jak w HDD. 

Wiele krwi napsuły użytkownikom pierwsze modele dysków SSD, których trwałość pozostawiała wiele do życzenia. Producenci zarzekali się, że są to choroby wieku dziecięcego i wraz z kolejnymi modelami trwałość będzie rosła. Eksperci pozostają jednak sceptyczni. 

– Wprawdzie wiek nośnika może mieć znaczenie dla jego potencjalnej awaryjności, ale do naszego laboratorium trafiają nawet najnowsze modele dysków SSD i innych nośników flash – podkreśla Adam Kostecki.

Nadchodzące rozporządzenie RODO wymusza na firmach szczególną dbałość o dane osobowe oraz minimalizowanie ryzyka ich wycieku. Dlatego wkrótce zdecydowanie wzrośnie zainteresowanie usługami trwałego usuwania danych – także z nośników flash, których pierwsze generacje trafiają już do utylizacji. O ile w przypadku dysków twardych wystarczy kilkakrotnie nadpisać wybrane sektory losowymi danymi, aby praktycznie uniemożliwić lub uczynić nieopłacalnym odzyskanie informacji, o tyle w przypadku pamięci flash taka operacja nie ma sensu. Z poziomu systemu operacyjnego nie ma możliwości wybrania konkretnej fizycznej komórki do nadpisania. Za jej wybór odpowiada firmware nośnika, dbając o to, aby nie została ona zapisywana zbyt często, co może wpłynąć na jej trwałość.
Alternatywą okazuje się fizyczne zniszczenie nośnika w specjalnej niszczarce (demagnetyzer, stosowany wobec dysków twardych, zupełnie nie sprawdzi się w przypadku pamięci flash) albo rozebranie dysku i przewiercenie wszystkich kości pamięci. Jakiś czas temu producenci obiecywali stworzenie mechanizmu, który umożliwiałby nieodwracalne wyczyszczenie wszystkich komórek pamięci, ale bez niszczenia całego urządzenia, co np. pozwoliłoby na oddanie go lub odsprzedaż. Operacja ta miałaby być inicjowana za pomocą  specjalnego oprogramowania, a wykonywana przez firmware dysku. Niestety, do dziś nie ma nośników wyposażonych w taką funkcję.

Artykuł SSD na fali pochodzi z serwisu CRN.

Artykuł Toshiba podała cenę za dział pamięci pochodzi z serwisu CRN.

Artykuł Huawei planuje produkcję własnych GPU pochodzi z serwisu CRN.

Obecnie moduły DDR3 o pojemności 4 GB kosztują niewiele
więcej niż podczas fali spadków, która miała miejsce wiosną 2012 r., czyli
poniżej 70 zł. Dla porównania: wiosną 2010 r. za 2 GB DDR3
trzeba było zapłacić około 170 zł (ceny netto dla resellerów). A było
to przecież w czasach, gdy dolar kosztował raptem 3 zł… To mniej
więcej tak, jakby dziś 4 GB kosztowały ponad 400 zł.

Czy pamięci przestaną
tanieć?

– Wygląda na
to, że w perspektywie kolejnych 2–3 kwartałów ceny pamięci osiągną tak
niski poziom, iż niektórym producentom kości, takim jak Samsung, Hynix, Micron,
trudno będzie pokryć koszty. Z pewnością ograniczą produkcję, by wymusić
wzrost cen – mówi Paweł
Śmigielski, dyrektor ds. rozwoju Kingston Technology w regionie Europy
Środkowo-Wschodniej.

Rozważania związane z sytuacją na rynku pamięci
i dotyczące ich cen oraz przewidywanie, co przyniesie przyszłość,
z jednej strony przypominają wróżenie z fusów, z drugiej jednak
– gdy spojrzy się na publikacje na ten temat z przeszłości
– trudno nie pokusić się o refleksję, że wszystko już było.

„(…) jest jednak wielce
prawdopodobne, że pamięci DDR3 zachowają popularność dłużej niż jakikolwiek
rodzaj RAM do tej pory. Dlaczego? Producenci część swoich zysków zwykle
inwestują w nowe technologie. Ale w ciągu ostatnich kilku lat zysków
raczej nie było, w związku z tym nie było inwestycji, w wyniku
których na rynku pojawiłaby się pamięć kolejnej generacji. Produkcja pamięci
jest już wprawdzie dochodowa, niemniej dostawcy liczą zyski od niedawna. Kiedy
więc można się spodziewać nowinek konstrukcyjnych, skoro sam proces zwiększenia
produkcji wymaga miesięcy?” – tak pisaliśmy wiosną 2010 r. Dziś, pięć
i pół roku później, różnica jest tylko taka, że mamy już na rynku moduły
kolejnej generacji.

DDR3 rządzi

W zeszłym roku na rynku pojawiły się dawno zapowiadane
moduły RAM kolejnej generacji – DDR4. Chociaż popyt jest wciąż minimalny,
producenci są pełni optymizmu.

– W pierwszej połowie roku moduły
DDR4 stanowiły zaledwie 1 proc. wszystkich sprzedanych pamięci.
Spodziewamy się, że pod koniec roku może nastąpić wzrost nawet do 5 proc.
– mówi Wiesław Wilk, prezes Wilk Elektronik.

Niewiele więcej nowych modułów sprzedaje Kingston, zaś
prognozy dotyczące końcówki roku są takie same jak w przypadku Wilk
Elektronik. Amerykański dostawca przewiduje, że popyt na nowe moduły będzie rósł
szybko za sprawą intelowskiej platformy Skylake, która niedawno pojawiła się na
rynku wraz z procesorami iCore szóstej już generacji.

– Pamięci DDR4 wciąż stanowią mały
ułamek naszej sprzedaży. Obecnie ich udział nie przekracza 2 proc. Sądzimy
jednak, że do końca roku udział pamięci DDR4 w sprzedaży sięgnie
5 proc. – twierdzi Paweł Śmigielski.

Jego zdaniem warto zwrócić uwagę na to, że tylko
w samym trzecim kwartale sprzedano dwukrotnie więcej DDR4 niż
w pierwszej połowie roku. Możemy więc mieć do czynienia z przełomem,
który właśnie dokonuje się za sprawą platformy Skylake. Dzięki niej technologia
DDR4 i związane z nią produkty nabierają zupełnie innego znaczenia.

Przytoczona wypowiedź
bardzo dobrze obrazuje mechanizm działania rynku pamięci. O popycie nie
decyduje świadomość klientów odnośnie do możliwości produktów, ale ich ceny
i premiery nowych platform. W pierwszym półroczu 2015 na rynku
praktycznie nie było płyt głównych z bankami DDR4. Można je znaleźć
dopiero na płytach dla procesorów Skylake, co brzmi optymistycznie. Z tym
że trzeba pamiętać, iż nowa architektura może współpracować zarówno
z DDR4, jak i DDR3 (pisaliśmy o tym w artykule dotyczącym
rynku płyt głównych). Ostatecznie więc o popycie zadecydują ceny produktów.

Na co jest popyt?

Lista najpopularniejszych modeli pamięci przeznaczonych do
montażu w typowym PC, a także wielkość ich sprzedaży nie zmienia się
już od dawna.

– Najwięcej sprzedajemy modułów
DDR3 PC 12?800,
taktowanych częstotliwością 1600 MHz – mówi Wiesław Wilk. –
Za to od dwóch lat obserwujemy bardzo duży wzrost popytu na pamięci dla graczy.
Sprzedaż takich modułów wzrosła w 2014 r. o 200 proc.
w porównaniu z 2013 r. Identyczną tendencję obserwujemy,
zestawiając pierwsze półrocze 2014 r. i 2015 r.

Również Kingston Technology, a w zasadzie
wydzielona w niej marka Hyper X, notuje systematyczne wzrosty.

– Wróciła moda na dobrego, mocnego
peceta do gier, a obowiązkowym elementem konfiguracji takiej maszyny jest
16, a nawet 32 GB szybkiej pamięci RAM – tłumaczy
Paweł Śmigielski.

Klienci indywidualni wybierają konfigurację komputerów z
pamięciami większymi niż panujący od wielu lat standard.

– Zestawy o pojemności 8 GB i większej
stanowią prawie 70 proc. sprzedaży – mówi Maciej Piekarski, Product Manager w dziale Retail and
Technology GfK Polonia.

Sytuacja na rynku pamięci operacyjnych jest zatem czytelna.
Do zastosowań codziennych stosuje się DDR3 1600 MHz, zaś entuzjaści
komputerowej rozrywki wybierają modele DDR3 taktowane najczęściej zegarem
2133 GHz.

Kiedy DDR4 będą
standardem? Zdaniem ekspertów stanie się tak najwcześniej w drugiej
połowie 2017 r., czyli wtedy, gdy DDR3 będą świętowały 10-lecie istnienia.
Nawiasem mówiąc, to jedyny przypadek w historii peceta, gdy jeden produkt
pełnił rolę standardu przez całe osiem lat. Trudno orzec, czy kiedykolwiek
czemukolwiek uda się pobić ten rekord.

Flash – rynek jednego formatu

Generalnie na rynku wciąż
przybywa grup produktowych. Kiedyś były desktopy i notebooki, dziś typy
komputerów trudno zliczyć na palcach obu rąk. Kiedyś były monitory CRT 15- lub
17-calowe, dziś mamy LCD o formatach 4:3, 16:9, 21:9, wklęsłe i OLED.
Natomiast w przypadku pamięci flash sytuacja jest odwrotna. Kiedyś klienci
mieli do wyboru moduły MMC (Multi Media Card) stosowane przez Sony, xD w urządzeniach
Olympusa, Memory Stick, CF (Compact Flash) używane przez profesjonalistów,
a także SD. Teraz na rynku zostały właściwie tylko karty SD
w odmianach: SD, SDHC i SDXC oraz formatach micro albo full size. Do
dziś wprawdzie można kupić karty CF, dla których kiedyś nie było alternatywy,
jeśli chodzi o transfer zapisu i odczytu, ale współczesne modele SD
dorównują im pod każdym względem. Są tańsze i – co najważniejsze
– można je stosować także w lustrzankach, zarezerwowanych kiedyś dla
kart CF.

Zapotrzebowanie na karty SDHC i SDCX w formacie
mini rośnie od kilku lat w szybkim tempie.

– W latach 2012–2013 tempo wzrostu
wyniosło około 20 proc. rok do roku. Jednak w roku 2014 nastąpił gwałtowny
skok sprzedaży, dzięki któremu podwoiliśmy wynik z roku poprzedniego
w ujęciu ilościowym – twierdzi Paweł Śmigielski.

Karty takie są stosowane przede wszystkim w aparatach
cyfrowych, tabletach i – co chyba najważniejsze
– w smartfonach. Lista urządzeń wciąż się wydłuża: kamery sportowe
czy kamery do dronów wymagają szybkich kart o dużej pojemności
– dokładnie takich jak SDHC. Ale to nie koniec.

– Nie bez znaczenia jest również
duży wzrost popularności urządzeń działających na rynku motoryzacyjnym,
a więc odbiorników nawigacji satelitarnej GPS czy pokładowych
rejestratorów wideo – dodaje przedstawiciel Kingstona.

Skutkiem rozpowszechniania się kamer zapisujących obraz
w formacie 4K jest zwiększanie się zarówno standardowych pojemności, jak
i prędkości transferów. Dzisiejsze moduły miniSDHC pozwalają na zapis
z prędkością 80, a odczyt – 90 MB/s. To wartości do niedawna
zarezerwowane wyłącznie dla dysków twardych. Producenci pracują nad dalszym
zwiększaniem prędkości transferu, która przy zastosowaniu szyny UHS II może
sięgnąć aż 300 MB/s. Klienci coraz częściej wybierają modele o bardzo
dużych pojemnościach, jak 64 czy 128 GB, bo te kuszą atrakcyjnymi cenami.

Jedynym zjawiskiem, które
może w przyszłości zredukować popyt na karty pamięci, jest integracja
dużej pamięci w smartfonach i pozbawienie ich złącza
umożliwiającego podłączenie karty zewnętrznej. Takie rozwiązanie stosował od
zawsze Apple, a od pewnego czasu także – w przypadku niektórych
modeli – Samsung.

Artykuł Flash w górę, RAM w dół pochodzi z serwisu CRN.