– Giełdy już dawno przestały być firmami, które żyją z obrotu instrumentami finansowymi. W przypadku London Stock Exchange czy Deutsche Börse obroty akcjami na rynku kasowym to około 10 proc. biznesu, podczas gdy w naszym przypadku wciąż 20–30 proc. przychodów. Niemniej rozwijamy różne projekty cyfrowe, na przykład GPW Private Market, a więc giełdę do handlu i deponowania papierów wartościowych na bazie technologii rozproszonego rejestru – mówi Marek Dietl, prezes GPW.

Co ciekawe, usługa Private Market może być wykorzystywana przez firmy do motywowania pracowników, na przykład poprzez wewnętrzną giełdę akcji. Pracownicy mogliby w ten sposób sprzedawać i kupować akcje firmy, aby jako udziałowcy korzystać na jej rozwoju nawet, gdy nie jest to spółka giełdowa.

Polski sektor finansowy jest jednym z najlepiej rozwiniętych pod względem technologicznym na świecie. Jak wyraził się podczas konferencji Chris Skinner, autor książki „Cyfrowi ludzie. Nasza czwarta rewolucja”, Polacy to „first digital nation”. Zdecydowanie wyprzedzamy pod tym względem Wielką Brytanię, Francję i Niemcy, co w sektorze finansowym w pełni potwierdza chociażby krajowa sieć blockchain – wspólny projekt Krajowej Izby Rozliczeniowej i PKO BP, określany mianem „piaskownicy blockchain” (od mechanizmu sandbox). Za jej pomocą banki i firmy technologiczne mogą tworzyć innowacyjne, bardzo bezpieczne i stabilne rozwiązania. Inwencji bankom w Polsce nie może zabraknąć między innymi ze względu na rosnącą konkurencję ze strony FinTechów, jak też potrzebę bezpiecznego i zgodnego z regulacjami przejścia do modelu chmurowego.

Digitalizacja znacząco przyspiesza także w innych sektorach. W przypadku przemysłu, jak wynika z danych IDC, w transformację cyfrową zamierza inwestować 49 proc. producentów, a z powodu pandemii aż 40 proc. przyspieszyło ten proces. Według specjalistów fabrykanci (ale także bankowcy czy retailerzy) powinni traktować innowacyjne technologie jako sposób na optymalizację dobrze opracowanych procesów, a nie „sztukę dla sztuki”.

 – Nie można cyfryzować bałaganu, bo będziemy mieli… scyfryzowany bałagan. Dlatego istotna jest optymalizacja procesów i ich rozumienie przez zarząd i załogę – mówi Tomasz Haiduk, prezes Instytutu Industry 4.0.

Dodatkowo, na co zwraca uwagę Jarosław Gracel, dyrektor Industry 4.0 Transformation w Astorze, o ile trzecia rewolucja przemysłowa dotyczyła efektywności wytwarzania, bo klienci chcieli otrzymywać towary jak najszybciej i jak najtaniej, to rewolucja czwarta ma na celu odpowiedź na zmianę oczekiwań, bo teraz klienci nadal chcą, żeby było szybko, ale niekoniecznie najtaniej, natomiast produkt powinien być spersonalizowany pod ich potrzeby. Celem Industry 4.0 jest zatem zwinność, a jej uzyskanie umożliwiają jedynie najnowsze, zaawansowane narzędzia analityczne, które jednak należy dobierać w bardzo przemyślany sposób i nie kierować się jedynie „technologiczną modą”.

– Zdarza się, że klient chce AI, bo dużo mówi się o tym, że „AI is the new electricity” czy „AI is the new UI”. Jednak nierzadko lepsze są inne, zwykle zresztą tańsze metody. Zwłaszcza, że AI czy uczenie maszynowe nic nie da, jeśli przetwarzane dane są zaszumione, niepełne, niekompletne i dlatego to najpierw z nimi trzeba zrobić porządek – zwraca uwagę dr Karol Przystalski, CTO w Codete.

Co ważne, cyfrowe tsunami tak naprawdę dopiero się rozpędza, o czym świadczą także projekty z sektora public, jak technologia blockchain w systemie awaryjnego otwierania domofonów na potrzeby służb ratunkowych, o czym mówił Maciej Bułkowski z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Warmińsko-Mazurskiego. Z kolei Maria Libura z Zakładu Dydaktyki i Symulacji Medycznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie podkreśliła, że gdybyśmy mieli lepiej scyfryzowany Sanepid, nasza sytuacja epidemiologiczna byłaby lepsza…

Zobacz całą konferencję IDC Directions 2021.

Artykuł IDC Directions 2021: w oku Tech Tsunami pochodzi z serwisu CRN.

Co przy tym ważne, manualne metody zwiększania wydajności produkcji, kontroli jakości i zapewnienia bezpieczeństwa odchodzą w przeszłość. Kończy się podział na świat informatyki i automatyki przemysłowej, a zaczyna era digitalizacji, w której kluczową wartością są dane. Jak wynika z globalnego badania IDC na temat wpływu COVID-19 na sektor przemysłowy, jednym z najważniejszych priorytetów dla firm produkcyjnych w tym roku będzie, oprócz uzyskania odporności operacyjnej (46 proc. wskazań), pozyskiwanie danych umożliwiających wgląd w działalność biznesową, produkty i ekosystemy (41 proc.). Jednak, aby wydobyć pożądaną wartość z danych, których – jak wiadomo – przybywa wykładniczo, trzeba usprawnić cały proces ich pozyskiwania i odpowiednio nim zarządzać. Jednym z kluczowych elementów zmiany będzie z całą pewnością technologia 5G.

Technologie, które zmieniają produkcję

Wnioski, jakie firmy produkcyjne wyciągnęły z lockdownu, to zapewnienie zdolności do szybkiego przystosowywania się do zmian, co nie byłoby możliwe bez zaangażowania technologii. Jednym z przykładów są zakłady należące do 3M, które w związku z pandemią doświadczyły niespodziewanych wahań popytu – zmniejszenia sprzedaży tradycyjnej, za to zwiększenia transakcji w internecie – i musiały na to odpowiednio zareagować. Koniecznością okazało się przyspieszenie wielu działań. W tym celu zastosowano między innymi technikę wirtualnej rzeczywistości do szkolenia pracowników i partnerów biznesowych, a jednocześnie rzeczywistości rozszerzonej do wykonywania prac konserwacyjnych. W sumie specjalistom 3M udało się zwiększyć moce produkcyjne o 15 proc.

Również w fabryce Mercedesa w Jaworze wykorzystano technologię AV/RV. W tym przypadku posłużyła do stworzenia cyfrowego bliźniaka (digital twins) linii produkcyjnej. Według badania IDC „Product and Service Innovation Survey” aż 70 proc. respondentów uważa tworzenie digital twins za ważną inicjatywę strategiczną. Dzięki cyfrowym bliźniakom do 2023 r. 65 proc. producentów na świecie osiągnie 10 proc. oszczędności na kosztach operacyjnych. Warto dodać, że przy montażu trudnych i wymagających precyzji części w Jaworze współdziałają z ludźmi tzw. coboty, czyli roboty współpracujące.

Z kolei wdrożenia w obszarze IIoT poprawiają produkcję w Grupie Żywiec. Czujniki podłączone do maszyn razem z danymi transakcyjnymi generowanymi przez pracowników pozwoliły na uzyskanie danych do dalszych procesów, a także do predictive maintenance, co daje możliwości oceniania stanu maszyn, urządzeń i stworzenia modeli umożliwiających przewidywanie wystąpienia awarii.

Ekosystemy jako nowy model biznesowy

Przyszłość przemysłu to nieustanny przepływ informacji i współpraca z innymi podmiotami na rynku – podwykonawcami, kooperantami, dostawcami i klientami – w ramach ekosystemów. Ekosystem, według definicji przedstawionej przez Andrzeja Soldatego, prezesa zarządu Platformy Przemysłu Przyszłości, to samoorganizacja, której celem jest wspólne tworzenie i użytkowanie zasobów, prowadząca do powstania zespołu koopetycji. Koopetycja to z jednej strony współpraca, a z drugiej – konkurowanie (w zależności od sytuacji) oraz wspólna adaptacja do zmian otoczenia. Kluczową rolę we współpracy pomiędzy uczestnikami ekosystemu odgrywa forma cyfrowa.

Partnerami w ekosystemach są firmy z bardzo różnych sektorów. Analitycy IDC szacują, że w 2025 r. nawet do 20 proc. przychodów przedsiębiorstw będzie pochodzić z nowych, wcześniej niezagospodarowanych obszarów. Wygenerują je usługi cyfrowe stworzone przez wcześniej niepołączone branże, a co piąty partner biznesowy będzie reprezentować sektor, z którym dana firma nigdy wcześniej nie współpracowała.

Ekosystemy na straży zrównoważonego rozwoju

Warto zauważyć, że tworzenie cyfrowych ekosystemów ułatwia prowadzenie inicjatyw na rzecz zamkniętego obiegu gospodarki i zrównoważonego rozwoju. Dowodzą tego specjaliści Stena Recycling, którzy przedstawili kompleksowe przykłady zarządzania odpadami u klientów w wielu krajach Europy, również w Polsce. Firma obsługuje wszystkie procesy – od odbioru śmieci po ich utylizację – wykorzystując nowe technologie, w tym IoT i urządzenia zdalnie transportujące. Zastosowanie zaawansowanych technologii w zakładzie przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Stena Recycling we Wschowie tworzy bardzo konkretną wartość, umożliwiając pozyskanie w ciągu roku 70 kg złota z odpadów.

Wróćmy jeszcze na chwilę do sposobu działania Mercedes Benz Polska, który ma kilkadziesiąt tysięcy kooperantów. Koncern ten z powodzeniem wykorzystuje technologię blockchain do śledzenia całego łańcucha dostaw. Co istotne, śledzony jest nie tylko ślad węglowy, ale również sposób podejścia do praw człowieka, praw pracownika i – generalnie – etyki w biznesie. W tym kontekście kierownictwo zakładu produkcyjnego w Jaworze zapowiada, że w ciągu pięciu najbliższych lat ograniczy zużycie wody i energii o 40 proc., a za 20 lat, jako pierwsza fabryka Mercedesa na świecie (!), chce stać się zamkniętym ekosystemem zeroemisyjnym, zasilanym energią odnawialną. Jawor wyróżnia się także w innej kategorii, jaką jest struktura zatrudnienia. W fabrykach Mercedesa pracuje średnio 25 proc. kobiet i 75 proc. mężczyzn, a w Jaworze 40 proc. kobiet i 60 proc. mężczyzn. Zmiana przekroju zatrudnienia pod względem płci, przełamująca stereotypy wykluczenia cyfrowego wśród kobiet, była możliwa dzięki automatyzacji i technologiom ICT w produkcji.

Cyfryzacja to nie wszystko

W mojej ocenie cyfryzacja nie jest oczywiście etapem końcowym. Przemysł czeka jeszcze wyzwanie przemiany w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym i zwiększenia inwestycji w obszarze zrównoważonego rozwoju. Mowa o gospodarce, która nie tylko będzie wykorzystywać jeszcze intensywniej narzędzia cyfrowe, ale również będzie wymagała daleko idącej współpracy pomiędzy produkcją, logistyką, kanałami sprzedaży i wreszcie klientem. I to współpracy cyfrowej, opartej na swobodnym przepływie danych. Dzisiaj już blisko 40 proc. organizacji przemysłowych zdaje sobie sprawę, że ich modele biznesowe będą musiały zostać rozszerzone o nowe ekosystemy cyfrowe, a ich łańcuchy dostaw ulegną dywersyfikacji, aby zapobiegać przyszłym zagrożeniom.

Bezpieczeństwo produkcji: mariaż OT i IT Zapewnienie bezpieczeństwa cyfrowego w branży przemysłowej jest problemem złożonym, ponieważ wymaga zabezpieczenia obszarów IT i OT, przy jednoczesnym zapewnieniu współpracy pomiędzy nimi, z uwagi na konieczność zbierania danych zarówno z produkcji, jak i z systemów transakcyjnych funkcjonujących w przedsiębiorstwie. Świat automatyki przemysłowej musi więc z jednej strony otworzyć się na IT, a z drugiej zadbać o odseparowanie sieci przemysłowej od sieci firmowej, ze względu na zachowanie bezpieczeństwa. Według Grzegorza Bojara, CIO z Polskich Sieci Elektroenergetycznych, wydzielenie i mocne odseparowanie stref, na wzór rozwiązań w sektorze bankowym i finansowym, mimo zwiększenia liczby urządzeń, polityk bezpieczeństwa oraz pracy ludzkiej jest jedyną metodą na zabezpieczenie systemów automatycznych.

Ewa Lis-Jeżak  

jest regionalnym dyrektorem IDC na Polskę i kraje bałtyckie. W latach 2002 – 2014 pełniła funkcje menedżerskie między innymi w firmach Hewlett-Packard i Symantec.

  

Artykuł Rzecz o cobotach, IoT, VR i cyfrowym bliźniaku pochodzi z serwisu CRN.

Analitycy rynku już kilka lat wcześniej ukuli termin Future of Work. Według rozlicznych prognoz zjawiska, które zostały nim objęte, miały postępować na przestrzeni od 2 do 5 lat. Koncepcja ta obejmuje trzy zagadnienia: elastyczności miejsc pracy, innowacji i szybkiego wdrażania nowych technologii. I trzeba podkreślić, że gros z nich wydarzyło się w marcu 2020 r. Czego dotyczy FoW? Oczywiście jest bezpośrednią konsekwencją rewolucji cyfrowej i intensywnego wdrażania nowych narzędzi informatycznych. Jednak w zderzeniu z człowiekiem owocuje wielorakimi konsekwencjami w obszarze kultury pracy, zarządzania, a na koniec indywidualnej przemiany każdego z nas. Jak zatem te zmiany będą postępowały?

Siła i odziaływanie cyfrowej transformacji są już dzisiaj bezsporne, ale aby odnieść sukces w cyfrowej ekonomii trzeba zmienić sposób pracy. Firmy muszą stać się zwinne, a pracownicy muszą czuć się zaangażowani. Przestarzałe praktyki powinny zostać zastąpione takimi, które przynoszą operacyjną efektywność i generują wartość. Tworzenie wartości biznesowej jest zależne od kilku czynników: reengineeringu procesów biznesowych, automatyzacji i digitalizacji, współpracy z asystentami sztucznej inteligencji (AI), demokratyzacji danych i analityki biznesowej. A zatem bez technologii ani rusz. Co ważne – ponieważ trudno szukać najlepszych praktyk, to musimy pogodzić się z trybem ciągłego eksperymentu. Zaryzykuję jednak stwierdzenie, że lepiej działać i popełniać błędy, niż czekać. Bo dzisiaj przede wszystkim trzeba być pierwszym.

Przywództwo i strategiczne myślenie w nowej odsłonie

Te zmiany implikują też szereg zmian w całej organizacji. Zmienia się model przywództwa, ponieważ zdalność wymaga oddelegowania decyzyjności. Przywództwo w czasach pandemii nabrało innego wymiaru – firmy musiały wprowadzić sztaby kryzysowe, szacować ryzyko mając niespójne informacje i pozwolić pracownikom na większą decyzyjność. Coraz częstszym postulatem jest dzisiaj konieczność zaufania pracownikom i pozwolenie im na samodzielne podejmowanie decyzji. Do tego warto umiejętnie wykorzystać zdolność adaptacji i wykorzystywania nowoczesnych środków komunikacji, zaufanie do managerów i budowę relacji, na tyle skuteczną by zaufanie zastąpiło kontrolę. Także organizacje przyszłości będą charakteryzowały się silnym przywództwem, ale też kulturą sprzyjającą innowacjom oraz dbałością o pracownika.

Poszukiwanie talentów i wewnętrzna równowaga

Czeka nas także duża transformacja w obszarze HR. Rośnie zapotrzebowanie na nowe umiejętności – co zmusza do poszukiwania talentów. W pierwszej kolejności będą się z tym wyzwaniem mierzyć specjaliści IT, co wynika z tzw. technology talent gap, czyli luki w umiejętnościach. Do 2022 r. luka ta w IT będzie ważnym elementem wpływającym na zmniejszenie dochodów firm, a to właśnie dostępność do konkretnych umiejętności IT stanie się dla firmy źródłem przewagi konkurencyjnej, a także jednym z kluczowych celów strategicznych organizacji w przyszłości. Można dziś pracować ze specjalistami wykorzystując innowacyjne modele, ponieważ bariery geograficzne zniknęły. W sferze zarządzania można stworzyć przestrzeń wirtualną, aby wymieniać się pomysłami, prowadzić sprzedaż, ale także dostarczyć pracownikom korzyści związanych z miękkim HR – których źródłem mogą być szkolenia, coaching, a nawet zdalna yoga.

Automatyzacja i technologie ułatwiające pracę

Robotyzacja i automatyzacja są nieuniknione i są jedną z najważniejszych kompetencji wymaganych w dzisiejszym biznesie. Robotyzację należy traktować jako inicjatywę strategiczną i transformację modelu organizacyjnego. Jednak, o ile jeszcze niedawno były one wdrażane głównie z uwagi na koszty, tak obecnie są kluczowe dla utrzymania ciągłości biznesu. Według danych IDC, polskie firmy już wdrażają (lub wdrożą w ciągu roku) takie technologie jak: automatyzacja IT, chatboty, roboty i drony, a blisko połowa badanych uważa, że automatyzacja pozwala pracownikom uwolnić się od powtarzalnych i prostych zadań i skupić na tych niosących większą wartość. Otwiera też drzwi do szkoleń i zmiany zakresu obowiązków. Wpływ tych rozwiązań na polskich pracowników będzie istotny i pozwoli im wykonywać zadania o wyższej wartości. Będzie też wymagało dodatkowego przeszkolenia lub przekwalifikowania, a wielu pracowników zostanie przeniesionych do pełnienia innych zadań.

Co nie będzie łatwe, zwłaszcza że wyjątkowo istotnym elementem obecnych zmian jest kondycja psychiczna pracowników, która ma oczywiście wpływ na efektywność i zaangażowanie. Na dobrostan pracowników negatywny wpływ mają trzy czynniki: bezrobocie, problemy zdrowotne, brak bliskich relacji. Według badań Instytutu Humanites i pracuj.pl aż 63 proc. Polaków twierdzi, że pracuje w niewspierających lub toksycznych kulturach organizacyjnych. Na szczęście praca zdalna stwarza dla wielu osób nową możliwość łączenia wielu sfer życia, co sprawia, że pracownik ma poczucie sensu. Jednocześnie jednak wymaga od przełożonych znacznie większej empatii i wzmożonej komunikacji, pozwalającej na zdalne diagnozowanie potencjalnych problemów, czy wspieranie i motywację.

Nowe pytania (jeszcze) bez odpowiedzi

Zmiany, których doświadczamy w ostatnich miesiącach, dotyczą wszystkich sfer naszego życia. Zmieniliśmy nasz sposób funkcjonowania – zredukowaliśmy czas utracony na dojazdy do biur, często wynoszący łącznie od kilku do kilkudziesięciu godzin w miesiącu, tym samym zredukowaliśmy czas na społeczną interakcję – w tramwajach czy w biurowych kantynach. Nauczyliśmy się korzystać z narzędzi do współpracy, a wiek przestał być barierą dostępu. Online robimy dzisiaj zakupy, rozmawiamy z lekarzem, a dzieci opanowują szkolny materiał. Konsekwencje? Ogromne tempo cyfryzacji całego społeczeństwa, ale też pole dla nowych uzależnień. Dla wielu jest to szansa spędzenie znacznie więcej czasu z rodziną, choć dla osób samotnych ta izolacja może pogłębiać depresję i stany lękowe.

W przyszłości szansę na sukces mają przede wszystkim ci, którzy szybko i zwinnie będą w stanie adaptować nowe technologie, uczyć się zupełnie nowych zadań i kompetencji. W przypadku organizacji szanse mają te, które będą w stanie współpracować i tworzyć nowe ekosystemy – często poza swoim naturalnym otoczeniem.

Jednak coraz bardziej dociera do nas, że ten gwałtowny rozwój technologii ma swoje ważkie konsekwencje. Przez lata obserwowaliśmy jej rozwój, ale dopiero od niedawna zastanawiamy się nad tym, jak bardzo zmieni nas samych, nasze społeczeństwo. Jak odnajdziemy się w tym świecie pracy zdalnej, pracy, w której wspiera nas technologia lub uzupełnia, albo na koniec – w jakieś części – zastępuje? Czy jesteśmy w stanie doskonalić się całe życie i ścigać kompetencyjnie? Czy obecnie trwająca pandemia – zamykając nas w domach, zmieni nasze społeczeństwo bezpowrotnie? Nie znamy odpowiedzi, ale na pewno musimy być czujni i gotowi na zmianę.

Artykuł został pierwotnie opublikowany podczas konferencji Open Eyes Economy Summit.

Ewa Lis-Jeżak   

Regionalny dyrektor IDC na Polskę i kraje bałtyckie. W latach 2002 – 2014 pełniła funkcje menedżerskie między innymi w firmach Hewlett-Packard i Symantec.

  

Artykuł Jak wygląda przyszłość pracy? pochodzi z serwisu CRN.