Uregulowanie należności z faktury w mechanizmie podzielonej płatności nie jest jednak możliwe wtedy, gdy przedsiębiorca posiada tylko prywatne konto osobiste (i przez nie rozlicza transakcje), a nie rachunek utworzony do celów działalności gospodarczej. Na takim "zwykłym" ROR bank nie może bowiem utworzyć subkonta VAT. W rezultacie, jeżeli nabywca zdecyduje się na uregulowanie należności z takim kontrahentem w formie MPP, bank odrzuci przelew i odeśle środki nadawcy.

Nie to jest jednak problemem – wyjaśnia Maciej Dybaś, ekspert Crido Taxand, na blogu Podatki w Biznesie.

"Jeśli przelew został wysłany „w mechanizmie split payment”, a więc przy użyciu specjalnego komunikatu przelewu, wraca do odbiorcy… w ten sam sposób, dzieląc się na dwie składowe, z których jedna trafia na rachunek rozliczeniowy, a druga na rachunek VAT (art. 62c ust. 11 ustawy Prawo bankowe). Jeżeli płatność podatku nastąpiła z konta VAT przedsiębiorcy, operacja pozostanie neutralna. Jeśli jednak przedsiębiorca zapłacił za fakturę ze standardowego rachunku, zwrot części środków nastąpi na rachunek VAT, do którego przedsiębiorca nie ma pełnego dostępu." – informuje specjalista od podatków.

"W efekcie całej transakcji nie tylko nie zostaje uregulowane zobowiązanie wobec sprzedawcy, ale też nabywca sam pozbawia się możliwości korzystania z części środków, które do tej pory znajdowały się w jego dyspozycji. To z kolei może mieć bardzo negatywne skutki dla płynności finansowej przedsiębiorców, która zapewne i tak będzie w wielu przypadkach nadwątlona przez samo wprowadzenie w życie mechanizmu podzielonej płatności. Nawet jeżeli skala zjawiska nie jest olbrzymia, małe firmy mogą w istotny sposób odczuć jego wpływ na płynność finansową" – komentuje ekspert.

Według niego problem mogłaby rozwiązać powszechna baza danych prezentująca wszystkie rachunki prowadzone przez banki dla celów działalności gospodarczej podatników. Ministerstwo Finansów twierdzi, że pracuje nad jej stworzeniem.

Ekspert zaleca więc przedsiębiorcom ostrożność w korzystaniu z MPP bez uprzedniej weryfikacji, czy konto, na które dokonują płatności rzeczywiście posiada utworzony rachunek VAT.

Artykuł VAT: jak nie „zesplitować” samego siebie pochodzi z serwisu CRN.

Stosowanie MPP polega na dzieleniu zapłaty za fakturę na kwotę netto i VAT, który wpływa na odrębne subkonto, a przedsiębiorca ma do niego ograniczony dostęp. Środki może przelać na rachunek VAT kontrahenta lub do urzędu skarbowego – w celu uregulowania podatku od towarów i usług. Jak działa MPP, piszemy tutaj. Na wykorzystanie pieniędzy z rachunku VAT na inne cele trzeba zwrócić się o zgodę do naczelnika urzędu skarbowego, który ma 60 dni na decyzję w tej sprawie. Przedsiębiorcy obawiają się więc ograniczenia płynności finansowej.

O stosowaniu MPP zgodnie z ustawą decyduje nabywca towaru lub usługi, więc, aby uniknąć otrzymywania części zapłaty na rachunek VAT, niektórzy przedsiębiorcy wprowadzają np. zastrzeżenia umowne lub oświadczenia, wykluczające regulowanie wobec nich należności z pomocą split payment.

Jakie są skutki prawne takich działań? Sprzedawca w praktyce nie może zmusić nabywcy do rezygnacji z MPP.

„Z punktu widzenia prawa podatkowego – to oświadczenie nie ma żadnego znaczenia dla prawidłowości rozliczeń VAT. Ustawodawca pozostawił nabywcy swobodę wyboru formy zapłaty podatku na rzecz sprzedawcy, tym samym dokonanie zapłaty części należności z tytułu zakupu na konto VAT (w wysokości kwoty VAT), nawet pomimo sprzeciwu kontrahenta, będzie działaniem dopuszczalnym i prawidłowym.” – wyjaśnia Jarosław Szadkowski, doradca podatkowy na blogu Podatki w Biznesie.

Natomiast z punktu widzenia prawa cywilnego dokonanie częściowej płatności na konto VAT pomimo sprzeciwu kontrahenta zdaniem eksperta może rodzić wątpliwości.

„Przede wszystkim – mechanizm podzielonej płatności jest fakultatywną formą zapłaty. Można więc argumentować, że uregulowanie należności w kwocie brutto na konto rozliczeniowe świadczeniodawcy stanowi domniemaną, podstawową formę zapłaty, której może spodziewać się świadczeniodawca. Tym samym każda inna forma uregulowania ceny, jako forma „nadzwyczajna” (podobnie jak np. płatność w naturze), może wymagać (choćby dorozumianej) zgody świadczeniodawcy. Argumentem wspierającym tę tezę jest ograniczona możliwość dysponowania należnościami otrzymanymi w mechanizmie podzielonej płatności.” – twierdzi doradca Crido Taxand.

Podkreśla, że dla niektórych przedsiębiorców, np. niewielkich, zamrożenie kwoty VAT może być uznawane za niekorzystne ze względu np. na istotne ograniczenie płynności finansowej.

„Jeżeli świadczeniobiorca, pomimo sprzeciwu świadczeniodawcy, uregulowałby płatność za pomocą split payment, a świadczeniodawca byłby w stanie wykazać niekorzystne skutki takiego działania (np. konieczność posiłkowania się finansowaniem zewnętrznym) – potencjalnie możnaby argumentować, że taka forma wykonania świadczenia przyczyniła się do powstania szkody po stronie świadczeniodawcy.” – wyjaśnia specjalista Crido Taxand.

Tym samym stosowanie MPP przez nabywcę do wszystkich transakcji, mimo wyraźnego sprzeciwu sprzedawcy, może narażać go na ryzyko odpowiedzialności cywilnej z tytułu nienależytego wykonania świadczenia.

Jarosław Szadkowski zaznacza jednak, że kwestia nie jest jednoznaczna, zwłaszcza że na razie nie wiadomo, jak w przypadku tego typu powództw reagować będą sądy. Jego zdaniem powództwa związane z omówionym problemem z pewnością będą się pojawiać.

„W przypadku wyrażenia przez kontrahenta sprzeciwu co do stosowania wobec niego zapłaty w mechanizmie podzielonej płatności – warto rozważyć, czy z ostrożności się do niego nie zastosować.” – radzi więc ekspert.

Są też sygnały o innych sposobach, które mają uchronić sprzedawców od zapłaty z pomocą podzielonej płatności i blokadą VAT. Niektóre firmy wysyłają do kontrahentów pisma, w których stwierdzają, że w razie uregulowania należności metodą MPP uznają, że nie otrzymali części należności od nabywcy – informuje Dziennik Gazeta Prawna. Jednak zdaniem ekspertów cytowanych przez DGP takie wezwania do niczego nie zobowiązują nabywcy. Sprzedawca nawet wyrażając sprzeciw wobec MPP (czy raczej śląc pogróżki kupującemu) nie będzie mógł pozwać go z powodu nieuregulowania należności, gdy mimo protestów wybierze on split payment.

Artykuł Firmy uciekają przed split payment pochodzi z serwisu CRN.

Od 1 lipca br. do standardowego rachunku banki otworzą każdemu przedsiębiorcy osobne konto VAT. Jeżeli kontrahent zdecyduje się na zapłatę przelewem z wykorzystaniem MPP, część wynagrodzenia odpowiadająca kwocie VAT trafi na konto VAT. Przedsiębiorca będzie miał ograniczony dostęp do zgromadzonych na nim środków. Może je przelać na rachunek VAT kontrahenta lub do urzędu skarbowego – w celu uregulowania VAT. Każde inne uwolnienie środków z tego rachunku będzie możliwe wyłącznie za zgodą organu podatkowego, po upływie czasu potrzebnego na ewentualną weryfikację zasadności zwrotu.

Wprowadzenie MPP oznacza więc problem dla firm związany z zapewnieniem środków finansowych na bieżącą działalność.

Jak działa mechanizm podzielonej płatności VAT?
 

Źródło: Raport Crido Taxand „Podzielona płatność VAT – jak modelować płynność finansową w firmie”
 

„Jeśli zacznie brakować gotówki na koncie bieżącym, a na rachunku VAT powstanie nadwyżka, podatnik będzie musiał wystąpić do urzędu skarbowego o „uwolnienie” środków z konta VAT. Jednak składanie takich wniosków powinno iść w parze ze stałą gotowością do kontroli podatkowej. Stąd niezwykle istotne jest wcześniejsze przygotowanie się do nowych warunków” – twierdzi Roman Namysłowski, partner zarządzający, szef zespołu VAT w Crido Taxand.

Słabi jeszcze słabsi

Pomimo tego, że MPP jest dobrowolne, w ocenie Crido Taxand w szybkim tempie może dotknąć wiele firm, ponieważ przedsiębiorcy, którym zablokowano VAT, będą zmuszeni do korzystania z nowego mechanizmu, aby zwiększyć swoją płynność finansową.

Jak pokazują analizy, problem płynności dotknie zwłaszcza przedsiębiorców o słabej pozycji negocjacyjnej. Podmioty, które otrzymają dużą część płatności z wykorzystaniem MPP, a jednocześnie zostaną przekonane przez swoich dostawców do tradycyjnych przelewów, muszą przygotować się na składanie cyklicznych wniosków do urzędu skarbowego o „uwolnienie” pieniędzy na rachunek standardowy. Według firmy doradczej w takiej sytuacji mogą znaleźć m.in. dostawcy podmiotów prawa publicznego, np. szpitali czy spółek skarbu państwa.

Wejście w życie nowych przepisów oznacza nowe zadania nie tylko dla księgowości, lecz także dla działów zakupów czy prawnych, które będą zaangażowane w ustalanie warunków współpracy i płatności z dostawcami i odbiorcami.

„W przygotowanie firmy do MPP powinni włączyć się członkowie zarządu, kontrolerzy finansowi, prawnicy, a także osoby ustalające warunki handlowe z dostawcami i nabywcami. Warto też wcześniej przeprowadzić symulacje wpływu MPP na biznes. Tylko takie kompleksowe podejście do tematu pozwoli odpowiednio ograniczyć ewentualne negatywne skutki wejścia MPP w życie” – radzi Roman Namysłowski.

Artykuł Split payment: trudny test dla firm pochodzi z serwisu CRN.

Co nowe propozycje Brukseli oznaczają dla polskich firm?

Wyjaśnia Agnieszka Wnuk, Senior Manager w Crido Taxand

UE zaproponowała 2 rozwiązania: tymczasowe i docelowe.

Rozwiązanie tymczasowe zakłada nałożenie na największe podmioty świadczące niektóre usługi cyfrowe podatku obrotowego w wysokości 3 proc. od przychodów brutto. Przy czym opodatkowaniu podlegałyby tylko usługi związane z reklamą, pośrednictwem (sharing economy) i sprzedażą danych, jeżeli podatnik osiąga skonsolidowane przychody brutto w wysokości co najmniej 750 mln euro, z czego co najmniej 50 mln euro na terytorium UE. Nowy podatek nie powinien więc bezpośrednio objąć polskich przedsiębiorców prowadzących działalność cyfrową (z uwagi na wysokość progów).
 
Model docelowy miałby się opierać na wirtualnym zakładzie zagranicznym, który powstawałby w wyniku znaczącej działalności cyfrowej na terytorium danego państwa. Znacząca działalność cyfrowa miałaby miejsce w przypadku spełnienia co najmniej jednego z warunków: osiągania przychodów z działalności cyfrowej (rozumianej szeroko) w wysokości co najmniej 7 mln euro, posiadanie co najmniej 100 tys. użytkowników w danym państwie lub co najmniej 3 tys. umów handlowych. Powstanie wirtualnego zakładu zagranicznego oznaczałoby konieczność opodatkowania się w danym państwie członkowskim od dochodu osiągniętego w tym państwie. Państwa członkowskie miałyby obowiązek implementowania zasad do prawa wewnętrznego i stosowania do w relacjach pomiędzy państwami w UE. Jednocześnie UE rekomenduje odpowiednią zmianę umów dwustronnych o unikaniu podwójnego opodatkowania z państwami trzecimi. Rozwiązanie ma zacząć obowiązywać od 2020 r.

Artykuł Opodatkowanie „firm cyfrowych” coraz bliżej pochodzi z serwisu CRN.

„Do tej pory państwa, z których pochodzą konsumenci towarów i usług oferowanych przez firmy cyfrowe, nie były uprawnione do pobrania podatku do zysków osiąganych na ich terytorium.” – wyjaśnia Agnieszka Wnuk, senior manager w firmie doradczej Crido Taxand.

Np. obecnie polski przedsiębiorca, który dostarcza usługi dostępne online np. klientom we Francji czy Holandii, rozlicza się z podatków w Polsce (w miejscu rezydencji podatkowej) – jeżeli nie ma oddziału firmy np. we Francji czy Holandii. Bruksela chce to zmienić i doprowadzić do tego, by zyski z usług cyfrowych sprzedawanych w danym kraju były rozliczane z lokalnym fiskusem – niezależnie od tego, gdzie ma siedzibę firma dostarczająca te usługi.

Przepisy mają być przede wszystkim wymierzone w gigantów technologicznych, takich jak Facebook czy Amazon, ale mogą dotyczyć wszystkich przedsiębiorców oferujących transgraniczne usługi cyfrowe w krajach UE – czyli zarówno polskie firmy, jak również zagraniczne podmioty, dostarczające usługi cyfrowe na polski rynek (z zysków ze sprzedaży takich usług na naszym terytorium będą rozliczać się z polskim fiskusem).

Kształt nowych przepisów nie jeszcze sprecyzowany, nie ma też definicji usług cyfrowych na potrzeby wspomnianych regulacji (więc na razie nie jest pewne, kto zapłaci nowy podatek, jakie będą stawki itd.).

„Prawdopodobne jest jednak, że obejmie on szeroką grupę przedsiębiorców, m.in. dostawców usług w chmurze, czy dystrybutorów operujących z e-sklepów.” – sygnalizuje ekspert Crido Taxand.

Do końca marca Komisja Europejska ma przedstawić propozycję nowych przepisów, które umożliwią opodatkowanie przedsiębiorstw cyfrowych w krajach ich końcowych klientów.

Przepisy dotyczące opodatkowania usług cyfrowych prawdopodobnie będą gotowe w br., warto więc trzymać rękę na pulsie.

Artykuł Nowe opodatkowanie obejmie polskie firmy pochodzi z serwisu CRN.

Sprawa MGM dotyczy transakcji z 2012 r. z siedmioma klientami, którzy zostali uznani za nierzetelnych przez skarbówkę. Zakwestionowano prawo spółki do zastosowania stawki 0% VAT z tytułu wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów (WDT) – wyjaśnia Joanna Marczuk, konsultant w firmie doradczej Crido Taxand.

Spółka nie zgodziła się z tym rozstrzygnięciem. Sprawa trafiła do WSA. Skarbówka twierdziła, że spółka nie dochowała należytej staranności. Sąd jednak miał wątpliwości w tej kwestii. Okazała się ona kluczowa dla wydanego wyroku.

Jak zauważa ekspert, zgodnie z utrwalonym orzecznictwem TSUE organ podatkowy może odmówić podatnikowi prawa do odliczenia (zastosowania stawki 0% VAT) wyłącznie wtedy, gdy „wykaże na podstawie obiektywnych dowodów, że adresat faktury wiedział lub powinien był wiedzieć, iż transakcja powołana w celu uzasadnienia prawa do odliczenia stanowiła oszustwo”.

„Jeżeli jednak podatnik nie zdawał sobie sprawy z nieuczciwości kontrahenta, należy zbadać, czy na moment dokonania transakcji podjął on wszelkie środki zapobiegawcze, jakich można by od niego w sposób rozsądny oczekiwać. Jeżeli odpowiedź na to pytanie jest twierdząca, podatnik może domniemywać legalności transakcji bez ryzyka zakwestionowania prawa do zastosowania stawki 0%.” – podkreśla Joanna Marczuk.

„W sprawach, w których na szali leży prawo podatnika do odliczenia lub zastosowania stawki 0% VAT, obowiązek wykazania braku należytej staranności ciąży na organach podatkowych.” – komentuje ekspert.
Jednak fiskus nie przedstawił dowodów na poparcie swojej tezy. Co więcej, jak wskazał sąd, spółka już w 2012 r. stosowała rozbudowany system weryfikacji kontrahentów. Pierwsze oficjalne informacje na temat zagrożenia branży elektronicznej wyłudzeniami VAT pojawiły się dopiero w 2014 r. w raporcie przygotowanym dla związku branżowego ZIPSEE „Cyfrowa Polska”.  

Zdaniem sądu przy braku jednoznacznych dowodów niedochowania staranności wątpliwości powinny zostać rozstrzygnięte na korzyść podatnika.

Warto przypomnieć, że w grudniu ub.r. NSA wydał wyrok w sprawie Action. Sprawa dotyczyła decyzji UKS dotyczącej VAT. Wartość przedmiotu sporu to ponad 6,7 mln zł.

Z uzasadnienia wyroku NSA również wynika, że skarbówka nie może wydawać decyzji nie pokazując uzasadniających ją dowodów – tylko z powodu samego podejrzenia nadużycia nie może odmawiać prawa firmy do odliczenia VAT.

KOMENTARZ

Michał Borowski, doradca podatkowy, partner w Crido Taxand

Wygrana sprawa sądowa dotycząca VAT zaczyna się już od pierwszego kontaktu z administracją skarbową

„Z pewnym zaskoczeniem odczytałem oświadczenie Izby Administracji Skarbowej w odniesieniu do przywołanego wyroku. Od administracji podatkowej wyższego szczebla oczekiwałbym raczej refleksji nad orzeczeniem sądu, niż jego kontestowania bez poznania pisemnego uzasadnienia orzeczenia.

Sąd orzekł, że w tej sprawie organy podatkowe nie miały racji wydając wobec podatnika decyzję wymiarową w VAT. Zwrócił również organom podatkowym uwagę, że ewentualne wątpliwości powinny rozstrzygać na korzyść podatnika, a nie odwrotnie oraz że nie mając dowodów nie powinny dopuszczać się domysłów, czy przypuszczeń bez oparcia w materiale dowodowym. Warto jednak podkreślić, że wygrana sprawa sądowa to efekt ogromnej pracy procesowej i pozaprocesowej na etapie postępowania przed organami podatkowymi obu instancji. Bez tych działań sukces w sądzie nie byłby możliwy.

Sprawa ta powinna być nauką dla innych przedsiębiorców, którzy znajdują się w podobnej sytuacji. Wielu podatników nie przykłada dostatecznej uwagi do początkowych etapów sprawy, a wówczas wygrana w sądzie może być niemożliwa. Należy pamiętać, że sąd administracyjny nie prowadzi już postępowania dowodowego, lecz ocenia i analizuje te dokumenty, fakty i informacje które przedstawił organ podatkowy i podatnik w toku sprawy. Dlatego właściwe ułożenie argumentów, dokumentów, faktów i ich skoordynowanie z innymi działaniami w toku postępowania przed organami podatkowymi daje szansę na wygraną w sądzie.

Na tych etapach sprawy nie można być biernym uczestnikiem odpowiadającym wyłącznie na wezwania i zapytania urzędników skarbowych, należy działać tak, by być o krok przed organami podatkowymi, identyfikować i rozumieć ich wątpliwości i podejmować działania zmierzające do ich wyjaśniania – może to przyczynić się do szybszego zakończenia sprawy, a w przypadku braku chęci ich uwzględnienia przez urzędników stanowi mocną podstawę skargi do sądu.

W praktyce, z mojej perspektywy jako pełnomocnika prowadzącego zarówno komentowaną jak i inne sprawy tego rodzaju, kluczowe są trzy elementy.

Po pierwsze należy bardzo intensywnie działać w sferze dowodowej na etapie postępowania przed organami podatkowymi. Dla uczestników rynku elektroniki (czy każdego innego) pewne jego mechanizmy, zasady, realia czy okoliczności transakcji są oczywiste – dla urzędnika skarbowego (który najczęściej nie ma żadnej praktyki biznesowej) już nie. To kluczowy aspekt każdej sprawy – jeżeli nie podejmiemy inicjatywy wyjaśnienia wszelkich okoliczności biznesu urzędnikowi, budowana w dalszych etapach argumentacja może być dla urzędnika niezrozumiała i co gorsza podejrzana, a stąd już bardzo blisko do negatywnego rozstrzygnięcia zarówno organu podatkowego jak i sądu administracyjnego.

Druga kwestia na którą należy zwracać uwagę to emocje po obu stronach sprawy. Rolą pełnomocnika jest te emocje tonować, gdyż nie służą one rzetelnemu ocenianiu faktów oraz dyskusji z organem podatkowym w duchu obiektywnego rozpatrzenia sprawy. Zarządzenie tym elementem pozwoli na obiektywne uwzględnienie argumentów i dokumentacji przedstawionej w toku sprawy – w przeciwnym razie wszystkie przedstawione dokumenty organ skwituje uznaniem, że nie zasługują one na uwzględnienie.

Kwestia trzecia – należy pamiętać, że sprawa podatkowa ma dużo szersze przełożenie na biznes, niż tylko przyszłe stwierdzenie bądź nie zaległości podatkowej. Widać to wyraźnie nie tylko w branży elektronicznej, gdzie problemy podatkowe w obszarze VAT przedsiębiorców przekładają się na ich cały biznes, w tym na ich postrzeganie przez kontrahentów, banki, czy ubezpieczycieli, a coraz częściej na kwestie odpowiedzialności karnej, czy karnej-skarbowej.

Dlatego należy wyprzedzeniem przygotować kompleksową strategię procesową, którą następnie realizuje się wspólnie z zarządem i właścicielami. Urzędnicy niższych szczebli często tej perspektywy biznesowej nie mają, co powoduje, że w ich ocenie rutynowe działania (np. blokada rachunku bankowego) mogą niepotrzebnie pogłębić kłopoty przedsiębiorcy. Znając możliwe dalsze działania aparatu skarbowego można z wyprzedzeniem planować i realizować kompleksową obronę przedsiębiorcy i jego biznesu tak, by istniała możliwość jego powrotu do normalnego działania – chodzi tu o działania zarówno natury prawnej, jak i np. medialnej. Strategia każdej sprawy będzie jednak inna biorąc pod uwagę jej okoliczności, ważne jednak by pełnomocnik procesowy miał możliwość kompleksowego działania – wówczas jego efektywność będzie największa.

Z drugiej strony w mojej praktyce znam przypadki podobnych spraw, w których już na etapie postępowania podatkowego organ I instancji potrafił przyznać rację podatnikowi i zakończyć sprawę wskazując, że podatnik dochował należytej staranności kupieckiej i nie poniesie negatywnych konsekwencji VAT. Warto o tym pamiętać, gdyż nieodpowiednie działania lub ich brak w pierwszych fazach sprawy mogą przełożyć się na brak możliwości zatrzymania negatywnego dla podatnika rozwoju wydarzeń. Z drugiej strony zawsze zakładam, że po stronie administracji podatkowej są urzędnicy gotowi do rzetelnej rozmowy na temat argumentów i faktów – myślę, że nie jest w niczyim interesie bezpodstawne niszczenie przedsiębiorców, a też wspólnie zgadzamy się, że nieuczciwe podmioty należy identyfikować i eliminować."

Artykuł MGM: brak staranności należy udowodnić pochodzi z serwisu CRN.