Wprawdzie Rosja także używa amunicji precyzyjnej, ale w dużym stopniu polega na wykorzystaniu niekierowanego ognia artyleryjskiego. Ta taktyka umożliwiła niszczenie takich miast, jak Mariupol, ale ataki przeprowadzane za pomocą Himarsów są nieporównywalnie skuteczniejsze od masowych salw artyleryjskich ze strony Rosjan. Co istotne, urzędnicy amerykańscy i ukraińscy uważają, że Rosja zużyła już znaczną część swojej precyzyjnej amunicji i będzie miała trudności z ich szybką produkcją.

Historia sięga czasów zimnej wojny

Problemy produkcyjne Rosji z mikroukładami sięgają wczesnych lat zimnej wojny, kiedy konieczność umieszczania w pociskach miniaturowych komputerów naprowadzających skłoniła USA do wynalezienia chipu komputerowego scalającego obwody na pojedynczym kawałku krzemu. Pierwszymi ich użytkownikami były amerykańskie siły powietrzne (międzykontynentalny pocisk balistyczny Minuteman II) i NASA (komputer naprowadzania statku kosmicznego Apollo).

Po drugiej stronie świata na Kremlu, podobnie jak w Pentagonie, zdano sobie sprawę, że chipy zmienią systemy uzbrojenia poprzez poprawę precyzji i komunikacji. Jednak podstawowy problem Rosjan polegał na tym, że zaczęli działać według zasady „kopiuj i wklej”. W czasie zimnej wojny wielokrotnie odkryto, że w sowieckim sprzęcie wojskowym znajdują się repliki chipów Intela lub Texas Instruments. Co ciekawe, pomimo używania systemu metrycznego, Sowieci mieli narzędzia do wytwarzania chipów mierzone w calach, aby ułatwić kopiowanie amerykańskich układów.

Strategia kopiowania okazała się zasadniczo niedopasowana do branży, która rozwijała się z dużą szybkością. Prawo Moore’a, które mówi, że moc obliczeniowa chipów rośnie wykładniczo, oznaczało, że największe wysiłki Sowietów w zakresie replikacji nadal pozostawią ich daleko w tyle. W popularnym sowieckim dowcipie z lat 80. sowiecki urzędnik z dumą oświadczył: „Towarzysze, zbudowaliśmy największy na świecie mikroprocesor!”.

Chipy z przemytu

Nawet dziś w rosyjskich systemach uzbrojenia jest pełno zachodnich chipów. Rosyjska rakieta 9M549 naprowadzana satelitarnie, wystrzeliwana z podobnego do HIMARS-a systemu zwanego Tornado-S, opiera się na przemycanych chipach produkowanych przez amerykańskie firmy, jak Altera i Cypress Semiconductor. Ale Rosja nie ma ich wystarczająco dużo, produkując prawdopodobnie tylko 100–200 sztuk rocznie, bo wymagają chipów i innych komponentów, które muszą być pozyskiwane, często nielegalnie, z zagranicy.

Rosjanie, aby zaopatrywać swoje najbardziej zaawansowane systemy uzbrojenia w chipy z Doliny Krzemowej, często ratowali się przemytem. Zdolność Moskwy do unikania amerykańskiej kontroli może wydawać się imponująca. Jednak wiedza, że jej najbardziej zaawansowane systemy opierają się na przemycanych lub improwizowanych komponentach zniechęciła rosyjską armię do liczenia na rozwiązania złożone i wymagające dużej mocy obliczeniowej.

Jakby nie patrzeć, kradzież amerykańskiej technologii dla rosyjskiej broni mogła kiedyś wydawać się skuteczna, ale pozostawiła w Rosji militarną bazę przemysłową, której zdolność produkcyjna jest śmiertelnie uzależniona od dostępu do zachodnich innowacji.

Artykuł powstał na podstawie tekstu opublikowanego w „The Wall Street Journal”.

Artykuł Chipy na linii frontu pochodzi z serwisu CRN.

Wbrew pozorom nie jest to wcale ani łatwe, ani oczywiste. Inne kraje, zwłaszcza w Azji, przez dziesięciolecia rozdawały rządowe pieniądze i oferowały korzystne regulacje hojnie dopieszczając producentów chipów. Co istotne, w najbliższych latach zamierzają kontynuować tego typu politykę. Według ustaleń dziennika The Wall Street Journal do 2030 roku Chiny planują przeznaczyć na rozwój inwestycji związanych z produkcją półprzewodników 150 mld dol., zaś Korea Południowa w ciągu najbliższych pięciu lat planuje wyasygnować na podobny cel 260 mld dol. Z kolei Japonia chce wydać 6 mld dol., aby do końca dekady podwoić swoje krajowe przychody z produkcji chipów. Unia Europejska z 40 mld dol. wygląda na tle wymienionych krajów dość skromnie.

Tajwański raj elektroniczny

Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat największymi zdolnościami w pozyskiwaniu inwestycji ze strony producentów półprzewodników wykazał się rząd Tajwanu, dzięki któremu zrealizowano około 150 projektów. Władze Tajwanu, które postrzegają półprzewodniki jako koło ratunkowe dla swojej gospodarki i ochrony wojskowej, od dawna zapewniają hojne ulgi podatkowe, a także wsparcie infrastrukturalne i finansowe dla firm z tego segmentu rynku. Koncern TSMC w swoim najnowszym raporcie rocznym przyznaje, że otrzymał ulgi podatkowe o łącznej wartości 2 mld dol. na budowę i rozbudowę dwóch fabryk na Tajwanie.

Obecnie wiele krajów ma ambitne plany, aby stać się większymi niż do tej pory graczami w globalnej produkcji chipów. Jednak tylko garstka producentów-gigantów ma środki finansowe potrzebne na inwestycje o wartości miliardów dolarów, aby w ten sposób skorzystać z zachęt rządowych, które obniżają koszty budowy, a także wspierają badania i rozwój.

– Mamy do czynienia z wyścigiem o dotowanie produkcji półprzewodników. Kraje muszą konkurować ze sobą o względy producentów, których nie jest zbyt wielu, a na dodatek mają stosunkowo ograniczone potrzeby w zakresie budowy kolejnych fabryk i rozwijania zespołów złożonych z wyspecjalizowanych inżynierów – zauważa Peter Hanbury, partner w Bain & Co., firmie zajmującej się doradztwem w zakresie zarządzania.

Przyszłość w jasnych barwach

Niedobory chipów, które wstrząsnęły łańcuchami dostaw, uwypukliły znaczenie tych miniaturowych układów dla światowej gospodarki. Jednak trzeba mieć na uwadze, że branża półprzewodników jest bardzo konserwatywna, jeśli chodzi o inwestycje. Trudno się temu dziwić, bowiem wartość najbardziej zaawansowanych urządzeń biorących udział w procesie produkcyjnym liczy się w dziesiątkach miliardów dolarów, a pojedyncza maszyna kosztuje ponad 150 mln dol.

Analitycy są zgodni, że w nadchodzących latach zapotrzebowanie na chipy wzrośnie, a tym samym ich producenci zwiększą inwestycje. Według International Business Strategies wartość sprzedaży w globalnym segmencie półprzewodników ma sięgnąć 1,35 biliona dol. w 2030 roku (dla porównania w ubiegłym roku było to 553 mld dol.). Z powodu spowolnienia popytu w ciągu najbliższych dwóch lat może wystąpić nadpodaż niektórych rodzajów chipów, ale analitycy spodziewają się, że niedobory ponownie wystąpią w latach 2025–2026.

Analitycy Gartnera prognozują, że Stany Zjednoczone mają szansę przechwycić do końca 2026 r. około 13 proc. globalnych inwestycji kapitałowych w półprzewodniki, a do Azji ma trafić ponad trzy czwarte całkowitych wydatków. Przy czym do rywalizacji zamierzają przystąpić państwa Unii Europejskiej, które na razie pełnią w tym przypadku rolę marudera. Komisja Europejska chce jednak zmniejszyć dystans do światowej czołówki i zapewnić Staremu Kontynentowi ponad dwukrotny wzrost udziału w globalnej produkcji półprzewodników (z 9 proc. obecnie do 20 proc. w 2030 r.).

Artykuł Mocarstwa walczą o producentów chipów pochodzi z serwisu CRN.

Jednak sprawa jest bardziej złożona niż wydaje się to na pierwszy rzut oka. Składają się na nią bowiem takie kwestie, jak: bezpieczeństwo narodowe, dalsze stymulowanie inflacji rządowymi subsydiami, ingerencja rządu w prywatny biznes, łańcuchy dostaw… A lista tego rodzaju spraw jest dłuższa.

Nie jestem ekonomistą, ale wydaje mi się, że wpompowanie w gospodarkę kolejnych miliardów to chyba jednak czynnik proinflacyjny. Osławiony ekonomista Milton Friedman argumentował, że „inflacja jest zawsze i wszędzie zjawiskiem pieniężnym”. A skoro tak, to kolejne miliardy dodane do narodowego długu publicznego, który już teraz wynosi 92 tysiące dolarów na głowę każdego Amerykanina to, jakby na to nie patrzeć, właśnie wspomniane wyżej „zjawisko pieniężne”…

Z drugiej strony, rozdanie kolejnych kilku miliardów w porównaniu z ogromem długu publicznego wydaje się kroplą w morzu, więc może warto to zrobić na rzecz narodowego bezpieczeństwa. Nie jestem ani za, ani przeciw. Raczej głośno myślę, zastanawiając się, czy faktycznie nasza branża produkcji procesorów leży na łopatkach i wymaga pokaźnych nakładów z budżetu?

Intel kilka miesięcy temu sfinalizował wartą 3 miliardy dolarów rozbudowę fabryki w Hillsboro (Oregon), gdzie pracuje nad zmniejszeniem elementów składowych chipów do wielkości pojedynczych atomów. Koncern zainwestował też właśnie 20 miliardów dolarów w odlewnię płytek krzemowych w fabryce w Ohio. To jedne z 20 kolejnych projektów, które są w trakcie realizacji. Przy czym traktuję Intela jako część większej całości, bo zarówno Nvidia, Broadcom, Micron Technology i pozostali producenci również inwestują w swój dalszy rozwój.

Pytanie zatem, czy lepiej stymulować rozwój prywatnego biznesu z pieniędzy podatników, czy też nie wtrącać się w działanie rynku, pozostawiając go samemu sobie? A jeśli subsydiowanie to najlepsza opcja, pozostaje pytanie jaki poziom zaangażowania ze strony rządu jest optymalny i w jakiej formie? Nie znam odpowiedzi na to pytanie, ale mam wrażenie, że nie było to wystarczająco przedyskutowane, chociażby pod kątem niechcianych, a możliwych skutków rządowej ingerencji w działanie rynku.

A praktycznych przykładów nie brakuje. Weźmy choćby koszty edukacji, które wystrzeliły po wprowadzeniu rządowego programu pożyczek studenckich. Wprowadzono go z myślą o tym, żeby ułatwić płacenie czesnego, a zamiast tego wpompował masę gotówki w system edukacji, na co szkoły i uczelnie zareagowały podwyższeniem opłat za naukę. Teraz, po wielu latach od ingerencji rządowej, znacznie trudniej zapłacić za edukację niż przed ingerencją rządu w ten sektor. Nie taka była intencja, ale tak się faktycznie stało.

Czy aby więc na pewno uda się osiągnąć intencjonalne założenia CHIPS Act? Nie wiem, a jednocześnie przypuszczam, że pomysłodawcy tej ustawy też tego nie wiedzą. I to jest nieco przerażające, bo kto wie, jakie mogą być te niechciane, ale faktyczne skutki.

Robert Faletra  

Autor pełni funkcję Executive Chairman w firmie The Channel Company, która jest wydawcą amerykańskiej edycji CRN.

 

  

Artykuł Czy naprawdę potrzebujemy CHIPS Act? pochodzi z serwisu CRN.

Zgodnie z aktualnymi danymi w chwili obecnej w Chinach powstaje 31 wielkich fabryk chipów, które mają uruchomić produkcję przed końcem 2024 roku. Na Tajwanie w tym okresie zbudowanych zostanie 19 fabryk, zaś w Stanach Zjednoczonych 12. Przy czym część z tych amerykańskich zakładów to fabryki firm zagranicznych (na przykład TSMC).

Wymuszona rewizja strategii

Amerykańskie ograniczenia w dostępie Chin do zaawansowanego sprzętu do produkcji chipów sprawiły, że Chiny musiały zrewidować swoją strategię w zakresie chipów. W 2020 r. władze chińskie wprowadziły nowe zachęty dla producentów, które zwiększyły ich zainteresowanie starszymi rozwiązaniami. Wśród tych zachęt znalazło się na przykład zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych na okres do 10 lat.

Chiny skupiły się na chipach 28 nm, układach takich jak mikrokontrolery i układy zasilające, które są szeroko stosowane w samochodach, smartfonach i innych urządzeniach elektronicznych. W ciągu najbliższych 10 lat wartość tego rynku ma wzrosnąć trzykrotnie, osiągając wartość 28,1 mld dolarów.

Analitycy twierdzą, że to mądra strategia: większość chipów, których potrzebują Chiny, to nie wysoko zaawansowane mikroprocesory, a głównie „proste robocze chipy”. Budowanie dużej liczby fabryk produkujących tego typu komponenty elektroniczne zapewni Chinom samowystarczalność w tym zakresie. Do końca 2022 roku Chiny będą zaspokajać własną produkcją około 26 proc. swojego zapotrzebowania krajowego na chipy. Budowanie niezależnych od dostawców i kooperantów zagranicznych łańcuchów produkcyjnych sprawi, że Państwo Środka stanie się najważniejszym dostawcą „prostych” procesorów (tych produkowanych na bazie technologii pomiędzy 14  a 28
nanometrów).

USA na musiku

Największy chiński producent chipów, spółka SMIC, zainwestowała w Szanghaju 8,9 mld dolarów w budowę fabryki chipów 28-nanometrowych. W tym samym mieście firma Wingtech buduje podobny zakład, który będzie produkować chipy samochodowe. Chiny są już teraz najważniejszym klientem producentów sprzętu do produkcji chipów, takich jak Applied Materials, LAM i KLA. Firmy chińskie kupiły w zeszłym roku od tych trzech firm sprzęt o wartości 14,5 mld dolarów.

Zgodnie z założeniami w 2025 roku Pekin planuje przejęcie 40 proc. światowej produkcji chipów 28-nanometrowych (w 2021 r. było to 15 proc.). Oznacza to, że Stany Zjednoczone, które nie mają własnej bazy produkcyjnej, mogą być zmuszone do nabywania komponentów półprzewodnikowych, takich jak mikroprocesory 28 nm, od chińskich producentów.

Leszek Ślazyk  

Autor jest redaktorem naczelnym portalu Chiny24.com.

 

  

Artykuł Chiny liderem produkcji chipów dzięki… sankcjom pochodzi z serwisu CRN.

Co ciekawe, podczas konferencji prasowej w zeszłym tygodniu, prezes Acer, Jason Chen, powiedział dziennikarzom, że jego firma nie cierpi już na niedobór chipów. 

– Dostawcy nawet ostatnio do mnie dzwonili i zachęcali, żeby kupić od nich więcej chipów. Sytuacja się zmienia  – powiedział Jason Chen.

Intel już w kwietniu ostrzegał przed słabnącym popytem i presją makroekonomiczną, na jaką firma jest narażona z powodu COVID-19 i wojny rosyjsko-ukraińskiej. W czerwcu Intel zamroził zatrudnianie w swoim dziale chipów PC, powołując się na niepewność makroekonomiczną. W kwietniu firma ​​całkowicie wycofała się z Rosji. Warto też przypomnieć, że w lutym Pat Gelsinger, dyrektor generalny Intela, powiedział inwestorom, żeby spodziewali się niższych marż, ponieważ firma przeznacza miliardy dolarów na budowę centrów produkcyjnych w Stanach Zjednoczonych i Europie. Ten komunikat spowodował spadek cen akcji.

Drugi gigant półprzewodników, TSMC z Tajwanu, poinformował klientów, że w 2023 roku podniesie ceny o „jednocyfrowy” procent. Z kolei inni dostawcy, tacy jak Shin-Etsu Chemical, Sumco i Showa Denko, zamierzają podnieść ceny przynajmniej o 20 proc.

Artykuł Intel podwyższy ceny. Co zdrożeje? pochodzi z serwisu CRN.

GlobalFoundries z siedzibą w Dolinie Krzemowej oddał kilka lat temu fabrykę chipów pod Dreznem. Ma także zakład produkcyjny w Singapurze.

Przypomnijmy, że europejski akt w sprawie czipów ma rozwiązać problem niedoboru półprzewodników i wzmocnić pozycję Europy w dziedzinie technologii. W ramach programu Chips Act proponowane jest dofinansowanie budowy nowych zakładów wytwarzających chipy. Pierwsza inwestycja już jest realizowana w Austrii niedaleko Innsbrucka. Chips Act przeznacza ponad 43 mld euro na inwestycje publiczne i prywatne oraz określa środki mające na celu przewidywanie przyszłych zakłóceń w łańcuchach dostaw oraz przygotowanie się na nie i szybkie reagowanie wspólnie z państwami członkowskimi i partnerami międzynarodowymi.

Artykuł Nowa fabryka półprzewodników w Europie pochodzi z serwisu CRN.

Zasadniczy problem Rosji polega na tym, że w znacznym stopniu bazuje ona na zagranicznych technologiach przy projektowaniu chipów. Federacja Rosyjska importowała urządzenia półprzewodnikowe o wartości około 440 mln dol., w tym komponenty, takie jak diody i tranzystory oraz elektroniczne układy scalone o wartości około 1,25 mld dol. – wynika z danych ONZ Comtrade. Jak na razie nic nie wskazuje na to, że azjatyccy producenci sprzeciwią się sankcjom. Taiwan Semiconductor Manufacturing Company (TSMC), największy na świecie producent chipów kontraktowych, zobowiązał się do przestrzegania nowych zasad kontroli eksportu. Z kolei Samsung poinformował o zawieszeniu wysyłki do Rosji wszystkich swoich produktów z powodu sytuacji geopolitycznej i monitoruje sytuację na Ukrainie, aby w razie potrzeby podjąć dodatkowe kroki.

Zdaniem branżowych specjalistów rosyjska technologia wytwarzania chipów jest opóźniona o 15 lat w stosunku do lidera rynku, jakim jest TSMC. Mikron Group, jeden z czołowych producentów chipów w Rosji, chwali się, że jest jedyną lokalną firmą zdolną do masowej produkcji półprzewodników z 65-nanometrowymi obwodami – technologii wprowadzonej do masowej produkcji około 2006 r. Tymczasem część z kluczowych chipów projektowanych przez Rosję produkuje TSMC i niewykluczone, że proces ten zostanie zatrzymany, choć trudno ustalić, czy sankcje dotyczą również tego konkretnego rodzaju układów. Przedstawiciele TSMC oraz Mikron Group odmówili dziennikarzom The Wall Street Journal komentarza na ten temat.

Sankcje prędzej czy później zabolą  

Zdaniem międzynarodowych analityków, choć sankcje technologiczne wchodzą w życie natychmiast, to ich skutki w strategicznych branżach Rosjanie odczują dopiero po upływie miesięcy, a nawet lat. Jednym z takich obszarów jest sprzedaż broni, której Rosja jest drugim co do wielkości eksporterem na świecie (po Stanach Zjednoczonych). Według Departamentu Obrony USA półprzewodniki używane w przemyśle zbrojeniowym opracowuje się przy wykorzystaniu specjalistycznych materiałów i projektów obwodów pozwalających wytrzymać promieniowanie przy jednoczesnym zachowaniu wydajności. Ale produkcja najnowocześniejszych pocisków, radarów czy systemów obrony przeciwlotniczej to nie jedyny problem, z jakim będą musieli zmierzyć się Rosjanie. Już od pewnego czasu jednym z priorytetów Władimira Putina jest modernizacja i dywersyfikacja gospodarki, co wiąże się z rozwojem sztucznej inteligencji, usług internetowych, 5G i robotyki. Jednak eksperci są zgodni co do tego, że rosyjskie ambicje nie mogą być zrealizowane bez dostępu do zaawansowanych chipów. Rosjanie z pewną nadzieją spoglądają w stronę Chin, aczkolwiek potencjalna pomoc z Państwa Środka nie rozwiąże ich bolączek związanych z niedostępnością złożonych układów elektronicznych. Zdaniem Jamesa Lewisa, starszego wiceprezesa Center for Strategic and International Studies, wprawdzie część chińskich producentów może zastąpić dostawców kondensatorów i tranzystorów, jednak nie posiadają oni zdolności w zakresie masowej produkcji najnowocześniejszych chipów. Z kolei Tom Rafferty ma wątpliwości co do tego, czy chińskie firmy w ogóle wesprą swojego sojusznika. Większość z nich obawia się eskalacji napięć z USA, tym bardziej, że ZTE czy Huawei przekonały się, że amerykańskie sankcje potrafią poważnie uprzykrzyć życie.

Artykuł Szlaban na chipy dla Rosji: to może zaboleć pochodzi z serwisu CRN.