Analitycy TrendForce podsumowali rok 2021 na rynku modułów DRAM. Przychody z tych produktów wzrosły o 7 proc. r/r w 2021 r., do 18,1 mld dol.

Pięć największych marek odpowiadało w sumie za 90 proc. całkowitej sprzedaży w ub.r., a pierwsza dziesiątka za 97 proc. „Trudno zanegować trend bogacenia się bogatych” – stwierdza TrendForce.

Na rynku modułów DRAM dominuje Kingston z udziałem blisko 80 proc. Jako jeden z atutów producenta analitycy wymieniają wysoce spersonalizowany model produkcji. Natomiast druga w rankingu Adata najbardziej zwiększyła obroty w 2021 r. (+18,5 proc.), która wykorzystała silny popyt na pamięci ze strony klientów domowych.

Co do 2022 r., to według nowej prognozy TrendForce spodziewa się spadku cen konsumenckich produktów DRAM zarówno w III kw. br. (o 13-18 proc.), jak i w IV kw. br. (o kolejne 3 – 8 proc.).

Artykuł „Bogaci bogacą się”. Największe marki na rynku modułów DRAM pochodzi z serwisu CRN.

Większość rozwiązań oferowanych obecnie na rynku pamięci masowych wymaga przepustowości gwarantującej jak najszybszy transfer danych. Ma ona zapewniać wydajną wymianę informacji z chmurą, a także prowadzenie zaawansowanych analiz i przetwarzanie danych przez algorytmy sztucznej inteligencji.

Nowy pułap przepustowości i pojemności

Przez wiele lat prędkość transmisji danych w nośnikach SSD była ograniczana przez interfejs SATA, a przepustowość dochodziła maksymalnie do 715 MB/s. Sytuacja zmieniła się wraz z pojawieniem się magistrali PCI Express, która uwolniła cały potencjał dysków półprzewodnikowych. Aktualnie SSD korzystające z czwartej generacji interfejsu PCI Express osiągają niemal dziesięciokrotnie wyższą przepustowość niż nośniki z interfejsem SATA.

Mimo pojawienia się znacznie szybszych dysków SSD, modele z interfejsem SATA wciąż funkcjonują na rynku, gdyż nadal świetnie sprawdzają się w przypadku ekonomicznych rozwiązań klasy podstawowej. Natomiast nośniki współpracujące z magistralą PCI Express znajdują zastosowanie przede wszystkim w przedsiębiorstwach, które operują na dużych plikach lub przesyłają duże ilości danych.

– W ostatnich latach nastąpił znaczący spadek cen dysków SSD, dzięki czemu istotnie zmniejszyła się różnica w cenie nośników SATA i PCIe. Dzisiaj jest ona na tyle mała, że kupowanie dysku SATA jest praktycznie nieopłacalne. Najlepszym wyborem są modele z interfejsem PCIe, blisko czterokrotnie szybsze od starszych urządzeń – komentuje Michał Orłowski, Regional Sales Manager marki ADATA.

Wspomniany spadek cen spowodował także, że na rynku zaczęły pojawiać się dyski SSD o coraz większej pojemności. Standardem stają się już dyski 2 TB, a wszystko wskazuje na to, że ta wartość z roku na rok będzie wzrastać. Sięganie po nośniki 128 GB jest już nieopłacalne, ponieważ w niewiele wyższej cenie możemy otrzymać dwukrotnie lub nawet czterokrotnie pojemniejsze modele.

Nie tylko do laptopów i komputerów

Dyski SSD dobrze służą także jako pamięć zewnętrzna, nie tylko z uwagi na większą niż w przypadku modeli HDD odporność na wstrząsy i wibracje, ale również ze względu na dużo większą pojemność przy zachowaniu niewielkich rozmiarów. Jest to możliwe dzięki wykorzystaniu kości 3D NAND, zapewniających warstwowe układanie komórek pamięci, co daje większą gęstość zapisu danych bez utraty szybkości transferu.

– Kości 3D TLC NAND zrewolucjonizowały rynek pamięci flash, ponieważ to głównie dzięki nim spadły ceny dysków SSD. Coraz powszechniejsze stają się również nośniki wyposażone w kości 3D QLC NAND, które mogą pomieścić jeszcze więcej danych. Wszystko wskazuje, że to jeszcze nie koniec rozwoju tej technologii, bo już słyszymy o pracach nad pamięciami PLC – zauważa Michał Orłowski.

Jednak większa pojemność i szybkość transferu to niejedyne zalety zewnętrznych nośników SSD. ADATA dokłada wszelkich starań, aby przenoszone na nośnikach dane były jak najlepiej zabezpieczone. Oprócz wspomnianej odporności na wstrząsy i wibracje, zewnętrzne dyski półprzewodnikowe zapewniają sprzętowe szyfrowanie kluczem AES 256-bit, które zapobiega niepowołanemu dostępowi do wrażliwych danych.

Artykuł Dyski SSD gotowe na AI i Big Data pochodzi z serwisu CRN.

Powerbanki do zadań specjalnych

Najważniejszym parametrem każdego banku energii jest pojemność jego ogniw, która przekłada się bezpośrednio na określoną liczbę ładowań innych urządzeń. Modele o pojemności od 5 do 10 tys. mAh wystarczają na 2–3 pełne ładowania typowego smartfona. Powerbanki z ogniwami o pojemności od 10 do 17 tys. mAh umożliwiają przeprowadzenie już 4–5 ładowań, a modele o pojemności 20 tys. mAh lub większej zapewniają aż 6–8 ładowań.

Oprócz pojemności klienci zwracają uwagę przede wszystkim na dodatkowe funkcje powerbanków. Z myślą o tym ADATA przygotowała model D8000L, wyposażony w mocny panel z diod LED, D16750 z wodoszczelną obudową, A10050QC z obsługą techniki szybkiego ładowania Quick Charge 3.0 oraz P12500D z ciekłokrystalicznym wyświetlaczem, pokazującym procentowy poziom naładowania. Każdy użytkownik znajdzie wśród powerbanków ADATA model odpowiedni do swoich potrzeb.

Kluczową kwestią jest też bezpieczeństwo. Dlatego wszystkie powerbanki marki ADATA spełniają surowe normy bezpieczeństwa IEC oraz są wyposażane w markowe ogniwa. Gwarantuje to, że są zabezpieczone przed przeładowaniem, całkowitym rozładowaniem, przegrzaniem, zwarciem, przepięciami i zbyt dużym prądem ładowania. Co więcej, ich obudowy zostały wykonane w większości z niepalnych materiałów.

Szybkie reagowanie na potrzeby rynku

ADATA stale analizuje rynek akcesoriów mobilnych i natychmiast reaguje na potrzeby użytkowników. W odpowiedzi na szybko zużywające się fabryczne przewody do ładowania smartfonów i tabletów producent wprowadził do swojej oferty wzmacniane kable z materiałowym oplotem i aluminiowymi wtykami, dostępne w wielu kolorach i wersjach ze złączami micro USB, USB typu C oraz Lightning.

Drony, rejestratory samochodowe i kamery sportowe wytworzyły zapotrzebowanie na szybkie i pojemne karty pamięci, umożliwiające rejestrowanie materiałów w najwyższej jakości. Posiadacze tych urządzeń znajdą w ofercie ADATA karty pamięci o pojemnościach od 4 do 256 GB, które zapewniają zapis nagrań w rozdzielczości 8K z pełną prędkością. Co więcej, są one odporne na wpływ wody, pyłów, upadków oraz mogą działać w szerokim zakresie temperatur.

Podobnie było w sytuacji, gdy na rynku upowszechniły się ultrabooki wyposażone wyłącznie w jedno złącze USB typu C. ADATA zaprezentowała wtedy kompletną ofertę kabli, adapterów i przejściówek, umożliwiających rozszerzenie funkcjonalności tych urządzeń. Najnowszym trendem, na który reaguje ADATA, jest upowszechnianie się technologii bezprzewodowego ładowania w smartfonach. Dlatego w najbliższym czasie na rynek trafi ładowarka indukcyjna CW0050, zgodna ze standardem Qi.

Artykuł Akcesoria mobilne: dynamiczny rozwój kategorii pochodzi z serwisu CRN.

Na wybór pamięci flash, zamiast HDD, ma wpływ wiele czynników, spośród których oczywiście najważniejsze są: ich wydajność, coraz większa niezawodność, bardzo mały pobór energii, a także wyjątkowo szybko rosnące pojemności dysków. Już teraz bez problemu dostać można nośniki do zastosowania w serwerach i macierzach dyskowych o pojemności 15 TB, a jeszcze w 2018 r. ma być ona podwojona. Wielu producentów mówi już o pojemności 60 TB, a Nimbus Data pokazał nośnik mieszczący 100 TB danych (urządzenie jest dostępne w znacznie pojemniejszej obudowie – 3,5 cala, podczas gdy pozostałe nośniki znajdują się w obudowach 2,5-calowych). 

Na tym tle postęp w rozwoju zwykłych dysków mechanicznych wygląda bardzo słabo. Obecny rekord pojemności jednego nośnika, wynoszący 14 TB, został już pobity przez SSD. Naturalnie cały czas trwają prace nad jej powiększeniem, ale przyrost nie będzie tu dwukrotny, jak ma to miejsce w przypadku pamięci flash – nowsze modele będą sukcesywnie powiększane o 2 TB i ok. 2020 r. należy spodziewać się dysków HDD o pojemności 20 TB.

– Nawet najwolniejszy dysk SSD jest 10 razy szybszy od HDD. W branży nie zadaje się więc już pytania, czy SSD wyprze dyski HDD, tylko kiedy to się stanie. Oczywiście dyski HDD pozostaną z nami przez długi czas w rozwiązaniach backupowych czy w dużych systemach pamięci masowych, gdzie głównym kryterium wyboru jest koszt przechowywania danych. Natomiast za 2–3 lata trudno będzie znaleźć komputer bez dysku SSD – mówi Michał Bocheński, Business Development Manager w polskim oddziale Kingstona.

Tani, tańszy, najtańszy…

Argument przemawiający za korzystaniem z mechanicznych dysków twardych właściwie pozostał tylko jeden: kilkukrotnie niższa cena za jednostkę pojemności. To ma jednak znaczenie głównie dla osób i firm przetwarzających oraz przechowujących duże ilości danych. W tradycyjnym pececie na system operacyjny, aplikacje i podstawowe dane nie potrzeba więcej niż 200 GB pojemności (bez multimediów, ale te, ze względu na sekwencyjny charakter ich odczytu, nie wymagają nośnika o tak krótkim czasie dostępu, jaki oferuje pamięć flash). Dlatego bardzo szybko rośnie zainteresowanie notebookami hybrydowymi, w których jako podstawowy dysk wykorzystuje się moduł SSD z interfejsem M.2. Użytkownik, jeśli ma taką potrzebę, może dołożyć znacznie bardziej pojemny dysk mechaniczny.
Korzystną sytuacją, z punktu widzenia użytkowników, był znaczny spadek cen pamięci flash w pierwszym kwartale br. 

– Spowodował on, że sprzedawcy zaczęli wręcz ponosić spore straty, bo mieli zalegający towar pochodzący z IV kw. ub.r. Problemy mieli nawet ci, którzy pilnowali się, aby utrzymywać dwu-, trzytygodniową rotację zapasu. Można powiedzieć, że przez moment mieliśmy do czynienia z pewną destabilizacją. Obecnie spadek cen nieco wyhamował, chociaż w tej kwestii prognozowanie nawet najbliższej przyszłości jest bardzo trudne, a wręcz niemożliwe – mówi Michał Orłowski, Regional Sales Manager w Adata Technology.

Firma analityczna TrendForce podaje, że wraz z ogromnym spadkiem cen nośników flash przeznaczonych do samodzielnego montażu przez klientów ich dostawcy w ostatnim kwartale obniżyli ceny także dla producentów komputerów osobistych – w przypadku dysków SSD SATA o 3–5 proc., a dla modułów SSD z interfejsem M.2 o 4–6 proc. Zdaniem analityków wspomniany trend może doprowadzić do tego, że w najbliższym czasie sprzedaż notebooków z wbudowaną pamięcią flash wzrośnie nawet o 50 proc. Statystycznie nośniki te najczęściej będą miały pojemność 256 GB, natomiast zainteresowanie dwukrotnie większymi modelami ma się pojawić w 2019 lub 2020 r.

Niewielka jest jednak detaliczna sprzedaż pamięci z interfejsem M.2. Obecnie do klientów docierają one najczęściej już zainstalowane w laptopach. Pierwsza duża fala ich wymiany na bardziej pojemne nastąpi prawdopodobnie za około dwa lata. Szybko rośnie za to liczba nowych sposobów ich zastosowania. QNAP i Synology umożliwiają instalację tych nośników jako pamięci podręcznej cache w swoich serwerach NAS. Moduły M.2 stały się już standardem w mikroserwerach stosowanych np. we wdrożeniach rozwiązań Internetu rzeczy. Ich popularność z pewnością będzie rosła ze względu na miniaturowe wymiary, mały pobór prądu i większą odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne niż w przypadku HDD.

Wyścig na bity w komórce

Jeszcze dwa lata temu wiele mówiono o ówczesnej nowości rynkowej – kościach pamięci 3D NAND, które umożliwiają zapisanie trzech lub więcej bitów w jednej komórce pamięci, przyczyniając się do znacznego wzrostu pojemności całego dysku. Dziś nośniki z pamięciami Triple-Level Cell (TLC) są na ostatniej prostej, jeśli chodzi o proces wyparcia tych z układami Multi-Level Cell (MLC) i Single-Level Cell (SLC). 

– Trójwymiarowa technologia ma sporo przewag: zapewnia większą pojemność dzięki zwiększeniu gęstości upakowania danych, ma dłuższą żywotność, a także zmniejsza zużycie energii – mówi Toni Hsu, Account Manager na Europę Północną i Środkową w firmie Transcend. – Szacujemy, że w 2018 r. pamięci 3D NAND będą stanowić 70 proc. dostaw nośników flash, a ich ceny pozostaną stabilne lub będą spadać. Kolejnym etapem rozwoju technologii będzie wprowadzenie w przyszłości do naszej oferty dysków SSD z kośćmi typu QLC NAND, przechowującymi w jednej komórce pamięci 4 bity danych.
Na popularność technologii 3D NAND będzie wpływać przede wszystkim popyt na nośniki o coraz większej pojemności. Z szacunków IDC wynika, że do 2020 r. wygenerowanych zostanie 40 ZB nowych danych. Do ich przechowania potrzebne byłoby 40 mld dysków o pojemności 1 TB, a wiadomo, że takiej ich liczby firmy nie będą w stanie wyprodukować.

W momencie wprowadzania na rynek kości w technologii 3D NAND można było spotkać się z negatywnymi opiniami na temat ich trwałości. Każda z komórek pamięci jest w stanie przetrwać tylko ok. 1 tys. cykli zapisu, co w porównaniu z ponad 10 tys. w przypadku pamięci MLC wydawało się bardzo małą wartością. Problem rozwiązano dzięki udoskonalonym algorytmom zaszytym w kontrolerach dysków, dbającym, aby częstotliwość zapisu w poszczególnych komórkach była odpowiednio rozłożona, a ponadto w samych dyskach jest też wiele komórek nadmiarowych, które zastępują te już zużyte.

W efekcie, jak podkreślają wszyscy producenci, na razie w ogóle nie występują problemy z trwałością nośników z zainstalowanymi kośćmi 3D NAND. Dla użytkowników nie ma też właściwie znaczenia, z jakiego rodzaju nośnika korzystają, a więc parametr opisujący technologię produkcji kości pamięci praktycznie stał się nieistotny i nie ma sensu używać go jako argumentu sprzedażowego.

NVMe – czarny koń pamięci SSD

Od początku produkcji urządzeń SSD z interfejsem dysków SATA/SAS było wiadomo, że to tylko etap przejściowy. Interfejsy te cechuje bowiem wiele ograniczeń w zakresie transferu danych, a wśród nich najbardziej znaczącym jest limit prędkości. Dlatego już dekadę temu rozpoczęto prace zarówno nad nowym protokołem transmisji danych, jak też interfejsem urządzeń. Dzięki temu powstał protokół NVMe (Non-Volatile  Memory Express) oraz interfejs M.2, który umożliwia podłączenie pamięci flash bezpośrednio do magistrali PCIe.

Jednym z podstawowych ograniczeń dysków twardych jest to, że w danym momencie są w stanie przetwarzać tylko jedno żądanie (głowica dysku nie może znajdować się w dwóch miejscach w tym samym czasie), a więc transfer danych ma charakter sekwencyjny. Dlatego też interfejsy stosowane w dyskach w ogóle nie przewidują możliwości równoległego przesyłania większej ilości danych, z czym nie ma żadnego problemu w przypadku pamięci flash. Tam w jednym cyklu teoretycznie możliwe jest wykonanie nawet 64 tys. żądań odczytu, do czego jeszcze dziś nie są gotowe same procesory, magistrale komputerów ani aplikacje – więc mamy duży zapas.

W środowiskach firmowych, gdzie serwery i pamięci masowe będą wyposażone w nośniki NVMe, wąskim gardłem natychmiast okaże się infrastruktura sieciowa. Dlatego już dwa lata temu zaprezentowano pierwszą wersję protokołu sieciowego NVMf (NVM Express over Fabrics), który będzie w pełni zgodny z protokołem NVMe i w żaden sposób nie będzie ograniczał wydajności tych nośników. Obecnie sterowniki większości nowych kart sieciowych są już zgodne z NVMf, więc gdy te nośniki zaczną zyskiwać należną im popularność, nie powinno być kłopotów z ich implementacją.

NVMe w macierzach all-flash

Protokół NVMe przyniesie ogromną korzyść w przypadku macierzy dyskowych. Eliminacja interfejsów i podłączenie nośników bezpośrednio do magistrali kontrolera macierzowego umożliwi uzyskanie wydajności za ułamek ceny, którą teraz trzeba zapłacić za duże urządzenie z setkami dysków. Ale zanim do tego dojdzie, upłynie jeszcze trochę czasu.

Nośniki bazujące na protokole NVMe bardzo dobrze przyjmują się obecnie jako moduły pamięci masowej w rozwiązaniach z zakresu infrastruktury hiperkonwergentnej oraz jako dyski w zainstalowanych tam serwerach. Powoli trafiają też do macierzy dyskowych, ale na razie traktowane są tam raczej w charakterze ciekawostki. Większość producentów zapowiada, że wraz z nową wersją kontrolerów pojawi się także możliwość instalowania dysków NVMe. W ogromnej większości firm ich adaptację utrudniać będzie posiadana infrastruktura sieciowa oraz wykorzystywane w niej protokoły (CIFS i NFS dla serwerów NAS oraz FC i iSCSI w sieciach SAN). Realnych korzyści z dysków NVMe oraz protokołu NVMf należy spodziewać się w ciągu kilku najbliższych lat.

Stosowanie dysków NVMe w infrastrukturze serwerowej nie do końca ma w tej chwili sens także ze względu na architekturę aplikacji. Większość z nich nie jest gotowa na otrzymywanie tak dużej ilości danych w tak krótkim czasie. Wykorzystane w oprogramowaniu algorytmy są „świadome”, że dane będą spływały umiarkowanie powoli ze zwykłych dysków twardych, więc one też nie muszą się spieszyć. Dlatego, aby uzyskać pełną korzyść z nowych wersji, warto sprawdzić, czy do tej swego rodzaju rewolucji gotowe jest też oprogramowanie.

Odzyskiwanie i niszczenie danych

Szybki wzrost popularności nośników bazujących na pamięci flash oznacza zupełnie nowe wyzwania dla ekspertów zajmujących się zawodowo odzyskiwaniem danych oraz – jeśli zachodzi taka potrzeba – ich bezpowrotnym niszczeniem. Przedstawiciele laboratoriów odzyskiwania danych od początku podkreślali, że analiza uszkodzonych nośników flash jest znacznie trudniejsza niż w przypadku mechanicznych dysków z powodu różnorodności algorytmów zapisu danych stosowanych przez producentów. Adam Kostecki, dyrektor ds. sprzedaży w Kroll Ontrack, twierdzi jednak, że w tej kwestii nastąpił pewien postęp.

– Dzięki wieloletniemu doświadczeniu w odzyskiwaniu danych z pamięci flash proces stał się łatwiejszy. Opracowaliśmy narzędzia do kontrolerów obecnych na rynku i jedynie w przypadkach, gdy mamy do czynienia z nowymi kontrolerami, proces odzyskiwania danych wymaga uprzedniego przygotowania dodatkowych narzędzi – wyjaśnia specjalista z katowickiej firmy. 

Według Adama Kosteckiego obecnie jedna piąta dysków trafiających do laboratorium Kroll Ontrack to SSD, a udział tych nośników oczywiście rośnie. Skuteczność odzyskiwania danych jest aktualnie na podobnym poziomie jak w HDD. 

Wiele krwi napsuły użytkownikom pierwsze modele dysków SSD, których trwałość pozostawiała wiele do życzenia. Producenci zarzekali się, że są to choroby wieku dziecięcego i wraz z kolejnymi modelami trwałość będzie rosła. Eksperci pozostają jednak sceptyczni. 

– Wprawdzie wiek nośnika może mieć znaczenie dla jego potencjalnej awaryjności, ale do naszego laboratorium trafiają nawet najnowsze modele dysków SSD i innych nośników flash – podkreśla Adam Kostecki.

Nadchodzące rozporządzenie RODO wymusza na firmach szczególną dbałość o dane osobowe oraz minimalizowanie ryzyka ich wycieku. Dlatego wkrótce zdecydowanie wzrośnie zainteresowanie usługami trwałego usuwania danych – także z nośników flash, których pierwsze generacje trafiają już do utylizacji. O ile w przypadku dysków twardych wystarczy kilkakrotnie nadpisać wybrane sektory losowymi danymi, aby praktycznie uniemożliwić lub uczynić nieopłacalnym odzyskanie informacji, o tyle w przypadku pamięci flash taka operacja nie ma sensu. Z poziomu systemu operacyjnego nie ma możliwości wybrania konkretnej fizycznej komórki do nadpisania. Za jej wybór odpowiada firmware nośnika, dbając o to, aby nie została ona zapisywana zbyt często, co może wpłynąć na jej trwałość.
Alternatywą okazuje się fizyczne zniszczenie nośnika w specjalnej niszczarce (demagnetyzer, stosowany wobec dysków twardych, zupełnie nie sprawdzi się w przypadku pamięci flash) albo rozebranie dysku i przewiercenie wszystkich kości pamięci. Jakiś czas temu producenci obiecywali stworzenie mechanizmu, który umożliwiałby nieodwracalne wyczyszczenie wszystkich komórek pamięci, ale bez niszczenia całego urządzenia, co np. pozwoliłoby na oddanie go lub odsprzedaż. Operacja ta miałaby być inicjowana za pomocą  specjalnego oprogramowania, a wykonywana przez firmware dysku. Niestety, do dziś nie ma nośników wyposażonych w taką funkcję.

Artykuł SSD na fali pochodzi z serwisu CRN.

W Europie firmy współpracują od 2015 r. Obecnie dystrybucja została poszerzona na polski rynek. Dzięki temu partnerzy handlowi lokalnego oddziału Tech Daty mają łatwy dostęp do produktów Adaty.

Adata Technology ma centralę na Tajwanie. Firma działa od 2001 r.

Artykuł Tech Data: nowa marka w ofercie pochodzi z serwisu CRN.

Wydajność przede wszystkim

W segmencie biznesowym wewnętrzne dyski SSD są przeznaczone głównie do zastosowań wymagających bardzo wysokiej wydajności oraz dużej dostępności. Wynika to z niższej awaryjności i mniejszego poboru energii niż w przypadku dysków HDD. Napędy półprzewodnikowe nie nagrzewają się, zatem nie wymagają chłodzenia. Są też bardziej odporne na uszkodzenia mechaniczne oraz znacznie szybsze od modeli talerzowych. SSD jest obecnie standardem w nowych laptopach i komputerach stacjonarnych. Warto także zauważyć szybko rosnący trend polegający na wymianie dysków HDD na SSD, co zapewnia podniesienie wydajności komputerów bez ponoszenia wysokich kosztów. Sztandarowym produktem z tej kategorii jest dysk ADATA SU800 – półprzewodnikowy nośnik wyposażony w trwałe kości pamięci 3D NAND, szybki kontroler oraz złącze SATA III. Jest dostępny w wersjach o pojemności od 128 GB do 1 TB, dlatego można go wykorzystać w różnych konfiguracjach i zastosowaniach.

Transport i magazynowanie danych

Zewnętrzne nośniki danych służą głównie do przechowywania kopii bezpieczeństwa, przenoszenia dużych ilości informacji oraz do stosowania w serwerach plików. Podobnie jak w przypadku wewnętrznych nośników, przenośne dyski muszą oferować wysoką wydajność, jednak ważniejszą kwestią jest odporność na uszkodzenia mechaniczne. Szeroka oferta dostępnych na rynku modeli nie ułatwia użytkownikowi wyboru nośnika odpowiadającego jego potrzebom. Do magazynowania dużej ilości danych idealnie nadaje się talerzowy dysk ADATA HC660, który ma wysoką wydajność i zapewnia optymalny stosunek ceny do pojemności. Z kolei dla osób szukających najwyższej wydajności właściwym wyborem będzie półprzewodnikowy nośnik ADATA SE730 z portem USB typu C, który jest także odporny na upadki oraz działanie wody i kurzu.

Energia poza biurem

Powerbanki stały się w ostatnich latach bardzo popularnymi akcesoriami, wykorzystywanymi przez właścicieli smartfonów i tabletów. Są one szczególnie użyteczne podczas spotkań, konferencji, szkoleń – dzięki nim można podładować telefon lub tablet oraz wygodnie pracować podczas podróży służbowych. Szczególną uwagę warto zwrócić na dwa najnowsze powerbanki firmy ADATA: modele X7000 oraz A10050QC. Pierwszy z nich, najsmuklejszy w swojej klasie, jest wyposażony w wydajne ogniwa litowo-polimerowe o pojemności 7000 mAh. Drugi zapewnia szybkie ładowanie, dzięki czemu doładuje kompatybilne urządzenie od zera do 80 proc. w zaledwie 30 minut. Oba wystarczą do kilkukrotnego naładowania smartfona w awaryjnej sytuacji.

Akcesoria mobilne

Bezpieczne przenoszenie dużej ilości danych pomiędzy różnymi urządzeniami jest wyzwaniem. Nie zawsze można skorzystać z poczty elektronicznej, a w przypadku poufnych danych – także z chmury. Najrozsądniejsze wydaje się wykorzystanie przenośnych dysków lub pamięci flash, ale gdy w grę wchodzi przenoszenie danych pomiędzy laptopem a smartfonem z systemem Android lub tabletem z iOS-em, można napotkać pewne trudności. ADATA w swojej ofercie ma produkty stanowiące rozwiązanie tego problemu. Są to hybrydowe pendrive’y ze złączami USB 3.1 oraz Lightning i USB typu C – modele AI920 oraz UC350, które są przeznaczone do urządzeń mobilnych.

Artykuł ADATA: niezbędnik biznesmena pochodzi z serwisu CRN.

Michał Orłowski Dane dotyczące wielkości rynku są bardzo trudne do ustalenia choćby z tego powodu, że liczba napędów, które zostały sprowadzone jest większa niż tych, które realnie trafiły do polskich klientów. Po prostu część urządzeń została wyeksportowana, bo dyski SSD należą do grupy produktów związanych z tzw. karuzelami VAT, jednak określenie skali tego zjawiska jest niemożliwe. Szacuję, że na krajowy rynek trafiło co najmniej 900 tys., a może nawet milion SSD, z czego logo Adata widnieje na ok. 250 tys. urządzeń z ogólnej liczby 280 tys. naszych dysków sprowadzonych do Polski.

CRN Czyli w waszym przypadku ponad 10 proc. stanowił eksport. Skąd pewność, że nie więcej?

Michał Orłowski W przypadku Adata jest to o tyle proste do ustalenia, że mamy tylko dwóch dystrybutorów. Obsługują oni zarówno resellerów, jak i retailerów, w tym takich, którzy nie tylko sprzedają produkty z półki, ale też używają naszych SSD do notebooków. Inni producenci mają bardziej rozbudowaną sieć dystrybutorów i subdystrybutorów, więc dużo trudniej im kontrolować jaka część sprzętu została w kraju.

CRN Jeśli chodzi o wspomniane napędy, które trafiły do sieci detalicznych z przeznaczeniem do upgrade’u komputerów, to jaki odsetek całej waszej sprzedaży one stanowią?

Michał Orłowski Szacuję, że około 20 proc.

CRN Czyli z półek sklepowych klienci kupili ponad 250 tys. SSD Adata. Sporo…

Michał Orłowski Dostarczamy urządzenia dobrej jakości w dobrej cenie.

CRN Wszyscy tak mówią…

Michał Orłowski My nie tylko mówimy, ale po prostu to robimy i stale rozwijamy naszą aktywność w tej dziedzinie.

CRN To wystarczy?

Michał Orłowski Przywiązujemy bardzo dużą wagę do obecności w mediach – także tych społecznościowych. Za ich pośrednictwem staramy się docierać do użytkowników z informacjami na temat naszych produktów i sprawiać, by trafiali do sklepów z już dokonanym wyborem. Dbamy, aby było o nas jak najwięcej w prasie branżowej, wysyłamy napędy do testów i nie dopuszczamy do sytuacji, gdy którejś redakcji brakuje naszych sampli.

CRN Czy na innych rynkach pozycja marki Adata jest równie silna, jak w Polsce?

Michał Orłowski Adata traktuje Polskę bardzo poważnie, jako jeden z najbardziej wyróżniających się krajów. Trudno jednak o drugi rynek, na którym tak bardzo docenia się wspomnianą relację ceny do jakości. Na rynkach bardziej rozwiniętych technologicznie zwykle liczy się bardzo mocny brand, a cena ma znaczenie drugoplanowe. W krajach, które są na początkowych etapach rozwoju, sytuacja jest zwykle odwrotna. W Polsce klienci są coraz lepiej wyedukowani, dzięki czemu największym powodzeniem cieszą się produkty o dobrych parametrach i umiarkowanej cenie. Możemy się pochwalić, że w minionym roku u jednego z dużych retailerów liczba zapytań o produkty Adata wzrosła grubo o ponad 100 proc. W czwartym kwartale 2015 r. hasło „Adata” padło w zapytaniach 60 tysięcy razy, zaś w odpowiednim okresie zeszłego roku już ponad 140 tysięcy.

CRN Wygląda na to, że jesteśmy u progu, a może już nawet za progiem uznania SSD za standardowy nośnik danych w komputerach, zwłaszcza przenośnych.

Michał Orłowski Zgadam się. Zmiana postrzegania dysków SSD wynika z kilku przyczyn. Najważniejszą z nich jest fakt, że nie trzeba już kupować nowego komputera, aby odnieść wrażenie wymiany urządzenia na nowsze, ponieważ wystarczy wymienić dysk. Z takim przekazem staramy się dotrzeć do klientów. Każdy, kto raz spróbował SSD, nie wróci do HDD.

CRN O tym, że wymiana dysku na SSD przynosi bardzo duży wzrost wydajności, mówi się już od kilku lat, co jednak nie doprowadziło do spodziewanej rewolucji.

Michał Orłowski Owszem, jednak teraz sytuacja na rynku jest zupełnie inna. Kilka lat temu dyski SSD były jeszcze bardzo drogie, a komputery taniały. Obecnie, mimo że krótkoterminowo napędy drożeją, to jest ciągle dużo niższy poziom cen niż w przeszłości. Po wymianie napędu okazuje się, że wydłużeniu uległ czas pracy na baterii, sam dysk działa kilka razy szybciej, a komputer pracuje ciszej i mniej się grzeje. To wszystko można mieć za około 300 zł, co w porównaniu z ceną nowego komputera, zapewniającego takie przyrosty parametrów, jest bardzo niskim kosztem. Dlatego obecnie przykładamy tak dużą wagę do poszerzania wiedzy o SSD, do propagowania tego rozwiązania. Sprzedawcy coraz częściej zauważają przypadki, że o notebooka z dyskiem półprzewodnikowym pytają nawet kompletni laicy, którzy przychodzą z kartką, na której mają zapisane jedynie hasło: SSD.

CRN Od kiedy to zjawisko jest zauważalne?

Michał Orłowski Trudno jednoznacznie określić, bo przybiera ono systematycznie na sile, jednak największy wzrost zainteresowania dyskami SSD zauważyliśmy już w zeszłym roku.

CRN Jednak SSD jest obecny zwykle w notebookach wyższej klasy, zaś ciągle pierwszym wyborem są modele w cenie około 1,5 tys. zł, w których znajduje się tradycyjny dysk.

Michał Orłowski Z tym stwierdzeniem nie mogę się zgodzić, ponieważ zauważam podział rynku na dwie części. Pierwszą stanowią urządzenia, o których pan mówi, zaś drugą sprzęty dostarczane przez retailerów, w których fabrycznie montowane HDD są wymieniane na SSD. Część dużych sieci detalicznych zamawia u producentów komputery w wybranych przez siebie konfiguracjach, których elementem jest HDD, a następnie na miejscu dokonują wymiany na SSD. Tak jest przeważnie taniej, niż zamówić komputer od razu z SSD.

CRN Dlaczego?

Michał Orłowski Dysk kupiony osobno jest tańszy, niż zamówiony do komputera w tak zwanym pierwszym montażu. To może brzmieć nieco paradoksalnie, jednak takie są reguły na rynku. Dzieje się tak, bo napęd zainstalowany w komputerze u producenta jest obciążony dodatkowymi kosztami, takimi jak odpowiednie oprogramowanie, wsparcie techniczne, zapewnienie ciągłości dostawy, powtarzalność modelu itd.

CRN Jednak trudno uwierzyć w to, że komputer plus dysk SSD może być tańszy od samego komputera…

Michał Orłowski Jest to zjawisko stosunkowo nowe i, jak wspomniałem, rozwiązanie takie stosują jedynie niektórzy gracze na rynku. Jednak wyraźnie widać, że ci, którzy tak robią, sprzedają zauważalnie więcej i należy się spodziewać, że niedługo wszyscy będą dysponowali wewnętrznym działem przeznaczonym do tego celu. Zespół osób zajmujących się wymianami ma sporo pracy, ponieważ oprócz zamiany dysku, trzeba postawić system operacyjny i sklonować pozostałą zawartość. Tak czy inaczej, sprzedawcy zdecydowanie potrafią liczyć i jeśli decydują się na takie zmiany, to mają to dobrze skalkulowane. Dodatkowo HDD wyjęty z komputera również można sprzedać, czy dołożyć gratisowo do komputera jako dysk zewnętrzny.

CRN Jaka jest obecnie liczba takich wymian?

Michał Orłowski Nie ma szczegółowych badań na ten temat, ale oceniam, że nie więcej niż 30 proc., co oznacza, że jeszcze daleko do nasycenia rynku. Dodatkowo trzeba powiedzieć, że w biurach i domach funkcjonuje kilka milionów maszyn, które mogą być przedmiotem upgrade’u z HDD na SSD. Dlatego w najbliższych latach należy się spodziewać systematycznego wzrostu popytu na dyski flash.

CRN Wspomniał pan, że dyski drożeją. Zanim zaczęły się podwyżki, modele SSD o pojemności 120 GB kosztowały 170 zł, nawet 150 zł. W tej chwili jest to wydatek rzędu 220 zł, a nawet 250 zł. Jak długo ten proces może jeszcze potrwać?

Michał Orłowski Każdy, kto jest związany z branżą IT, wie, że nie sposób odpowiedzieć na to pytanie. Sytuację można porównać do równania z kilkoma niewiadomymi w dynamicznym układzie, gdy zmiana jednego parametru może mieć wpływ na resztę. Oczywiście dwa kluczowe parametry to podaż i popyt. Popyt globalny rośnie bardzo szybko, natomiast zmiana technologiczna sprawiła, że podaż jest na w miarę stałym poziomie. Spodziewam się, że ceny będą dalej rosły lub utrzymają się na obecnym poziomie jeszcze co najmniej do połowy roku. Nie zdziwię się jednak ani wtedy, gdy w drugiej części roku kości NAND będą szybko tanieć, ani jeśli będą dalej drożeć. Sytuacja cenowa powinna być bardziej unormowana i przewidywalna – o ile takich słów można w ogóle użyć w stosunku do segmentu pamięci – gdy wszyscy dostawcy będą dysponowali liniami do produkcji kości 3D.

CRN Jednak mimo tego, że ceny rosną, rośnie także sprzedaż. Może klienci – paradoksalnie – właśnie teraz kupują chętniej, gdy wiedzą, że za pół roku nie będzie taniej. W przeszłości, gdy ceny spadały, być może niejeden klient wstrzymywał się i czekał na dalsze obniżki…

Michał Orłowski Nie spotkałem się z taką opinią, ale może rzeczywiście coś w tym jest, bo popyt stale rośnie mimo rosnących cen.

CRN Teoretycznie to wymarzona sytuacja dla producentów. A w praktyce?

Michał Orłowski To nie producenci zacierają ręce przy wysokich cenach. W Europie Zachodniej są dystrybutorzy, którzy zaopatrzyli się w towar jeszcze przed podwyżkami i ciągle dysponują dużymi zapasami. Wbrew pozorom jest to dla nas bardzo trudna sytuacja. Niepewność związana z przewidywaniem poziomu cen bardzo utrudnia biznes i prowadzenie polityki magazynowej. Dla mnie największym problemem są właśnie zapasy magazynowe dystrybutorów. Moim celem nie jest proste wypchnięcie towaru do partnerów, bo to ja będę musiał to sprzedać.

CRN A nie dystrybutor?

Michał Orłowski To nie tajemnica, że w ostatnich czasach zmienił się model sprzedaży. Teraz nie tylko sprzedają dystrybutorzy, ale klientów aktywnie poszukują także producenci. Gdy większa partia towaru jedzie do dystrybutora, to w dużej części wiem, gdzie zostanie sprzedana i każdy z tych dysków ma już swojego klienta, zarówno wśród największych retailerów, jak wśród resellerów.

CRN Rozumiem, że producent może zadbać o kontrakt z siecią detaliczną i wtedy rola dystrybutora jest mniejsza. Ale w jaki sposób dbacie o to, aby kupowali pojedynczy, niezależni resellerzy?

Michał Orłowski Staramy się o stałą obecność w mediach, ale nie ograniczamy się jednak tylko do tych typowo komputerowych. W moim przekonaniu siła przekazu mediów jest bardzo duża, a efekty potwierdzają to przekonanie. Staramy się także wyszukiwać niezagospodarowane nisze i dla przykładu stworzyliśmy poradnik dla użytkowników konsol i im również pokazujemy, jak wymienić dysk. Teraz edukujemy klientów, pokazując, jakie korzyści płyną z zastosowania technologii 3D. Takie poradniki powstają zarówno przy udziale  mediów, jak i dużych retailerów, którzy wysyłają mailingi do swoich klientów. To wpływa pozytywnie na cały rynek, bardzo zwiększając zainteresowanie zwykłych użytkowników, którzy dzięki temu trafiają do resellerów.

CRN O jakich zaletach kości 3D mówimy?

Michał Orłowski Przede wszystkim chodzi o trwałość. Do tej pory klienci odnosili się dość nieufnie do rozwiązań typu TLC. Istniało nieuzasadnione przekonanie o wysokiej awaryjności, ale przede wszystkim trwałości dużo niższej, w porównaniu do typowych kości MLC. W przypadku technologii 3D trwałość, określana liczbą cykli zapisu, jest podobna zarówno dla układów TLC, jak i MLC. Chciałbym jednak zwrócić uwagę, że powszechne informacje dotyczące słabości rozwiązań TLC nie znajdują odniesienia w rzeczywistości. Jednym z dysków, które cieszyły się u nas bardzo dużą popularnością był model SP550 zbudowany na kościach TLC. Sprzedaliśmy bardzo dużo tych napędów, zaś z raportów RMA wynika, że awaryjność wynosi w tym przypadku znacznie poniżej jednego procenta.

CRN Jaką cześć oferty Adata stanowią dyski SSD?

Michał Orłowski W chwili obecnej około 60 procent.

CRN A reszta?

Michał Orłowski W dużej części to zewnętrzne dyski bazujące na 2,5-calowych HDD o pojemnościach 1 TB i większe. Mamy także w ofercie pamięci RAM oraz karty pamięci i pendrive’y. Obecnie skupiamy się na zwiększeniu aktywności w zakresie sprzedaży pamięci operacyjnych, szczególnie modeli przeznaczonych dla graczy. Ponadto coraz większą część biznesu stanowią akcesoria, m.in. powerbanki.

CRN Tym ostatnim wróżono wielką przyszłość, ale nie doczekały się one spodziewanego popytu.

Michał Orłowski To zależy na jakim rynku. Na przykład w Czechach powerbanki cieszą się dużym powodzeniem – 20 tys. sztuk miesięcznie w kraju liczącym 10 mln ludzi to jest bardzo dobry wynik. Co ciekawe, obserwujemy dwa różne modele używania tego produktu. W Czechach każdy ma powerbank przy sobie na co dzień, zaś w Polsce użytkownicy zabierają je ze sobą głównie na dłuższe wyjazdy. U nas rzeczywiście popularność powerbanków była mniejsza od oczekiwanej, ale dużo się zmieniło po sukcesie gry Pokemon. Oczywiście nie oczekuję, że nagle wszyscy postanowią mieć przy sobie powerbank, ale na pewno będziemy mieli w ofercie atrakcyjne produkty tego typu dopasowane do specyfiki polskiego rynku czyli odporne na zalanie wodą i wstrząsy.

CRN A jakich wzrostów oczekujecie w przypadku RAM?

Michał Orłowski Bardzo dużych, przy czym trudno mówić o liczbach, jeśli odnosić się do zeszłego roku, gdy udział naszych produktów był minimalny. Z tego względu Adata postanowiła zatrudnić w tym roku dodatkową osobę, która wspomoże ekspansję marki w tym segmencie rynku.

CRN Chciałbym zapytać o wasz kanał dystrybucyjny? Pozostaniecie przy dwóch partnerach?

Michał Orłowski Miarą naszego sukcesu w Polsce jest także to, że o dystrybucję produktów Adata ubiega się obecnie kilku dystrybutorów.

CRN Czyli?

Michał Orłowski Nie mogę tego oficjalnie powiedzieć, ale rozmowy z jednym z nich są zaawansowane. Czy przyniosą one efekty i jakie – na ten moment jest za wcześnie, by wyrokować.

CRN Czy w najbliższym czasie możemy się spodziewać kolejnych nowości produktowych z logo Adata?

Michał Orłowski Z pewnością. Nasza oferta w macierzystym kraju, czyli na Tajwanie, jest bardzo szeroka. Dużo inwestujemy także w nowe biznesy takie jak biotechnologia czy silniki elektryczne do aut. Być może z czasem część tych produktów trafi do Polski, ale w najbliższej przyszłości chcemy się skupić stałym wzmacnianiu pozycji w segmencie SSD oraz wzrostach we wcześniej wspomnianych grupach produktowych.

Artykuł Czas na upgrade pochodzi z serwisu CRN.

Sugerowana cena wersji o pojemności 500 GB – 55,99 euro (233 zł po kursie 4,17 zł za 1 euro), a wersji 1 TB – 74,99 euro (313 zł).

Artykuł Adata: wytrzymały dysk pochodzi z serwisu CRN.

Sugerowane ceny detaliczne brutto: S596 Turbo 32 GB – 295 zł, S596 Turbo 64 GB – 449 zł, S596 Turbo 128 GB – 839 zł, S599 64 GB – 469 zł, S599 128G – 869 zł. Gwarancja: 3 lata.

Artykuł AB: dyski SSD Adaty pochodzi z serwisu CRN.

Artykuł Pamięci z Tajwanu w AB pochodzi z serwisu CRN.