Większa skuteczność
W 2008 r. wprowadzono na rynek prawie tyle samo nowych urządzeń elektrycznych i elektronicznych, co w 2007 – podał Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Jednak w ubiegłym roku udało się zebrać dwukrotnie więcej elektrozłomu niż rok wcześniej. Do ponownego użytku trafiło najwięcej sprzętu IT.

W 2008 r. znacząco poprawiła się efektywność zbiórki starego sprzętu. Jeszcze w 2007 r. zgromadzono zaledwie 0,7 kg elektrozłomu na mieszkańca, podczas gdy w 2008 r. już 1,5 kg. W minionym roku do użytkowników końcowych trafiło 56 tys. ton nowych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Blisko połowę stanowiły wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego, sprzęt IT zaś – 13 proc. W 2008 r. producentom i importerom udało się zgromadzić w sumie 5,6 tys. ton sprzętu nadającego się do wyrzucenia, podczas gdy rok wcześniej tylko 2,7 tys. ton. W ubiegłym roku największą część masy zebranych urządzeń (ponad 30 proc.) stanowiły wielkogabarytowe urządzenia użytku domowego, a także sprzęt teleinformatyczny (ponad 26 proc.). W 2007 r. proporcje te kształtowały się nieco odmiennie – to sprzęt teleinformatyczny stanowił największą część masy zgromadzonego elektrozłomu (ponad 32 proc.). W 2008 r. stary sprzęt pochodził głównie z gospodarstw domowych (blisko 65 proc.), w 2007 odwrotnie: od użytkowników indywidualnych pochodziło tylko 35 proc. nienadających się do użytku urządzeń, reszta zaś trafiła do recyklingu z innych źródeł, np. z przedsiębiorstw.
AGD I IT
W 2008 r. przedsiębiorcy osiągnęli średnio około 10 proc. wymaganego poziomu zbiórki, podczas gdy w 2007 dwukrotnie mniej. Natomiast najbliżej celu opisanego w ustawie o zużytym sprzęcie, czyli wyznaczonego poziomu zbiórki i recyklingu, znaleźli się w 2008 r. dostawcy artykułów oświetleniowych. Zdołali uzyskać wynik równy prawie 33 proc. wyznaczonego celu. Dostawcy produktów teleinformatycznych również osiągnęli niezłe efekty – zgromadzili 20 proc. wymaganej ilości sprzętu (13 proc. w 2007 r.). Nieskutecznie natomiast prowadzą zbiórkę importerzy i producenci zabawek oraz sprzętu rekreacyjnego i sportowego (3 proc. zakładanego poziomu zbiórki).
Poprawiły się również wyniki pokazujące, jaką część zebranego sprzętu poddano recyklingowi. W 2008 r. przetworzono prawie 5 tys. ton elektrozłomu, rok wcześniej – dwukrotnie mniej. Okazuje się, że najwięcej oddano do ponownego użytku sprzętu teleinformatycznego (ponad 60 proc. masy wszystkich urządzeń tego rodzaju).

Lepszy monitoring
Według GIOŚ w 2008 r. wynik obrazujący masę zebranego zużytego sprzętu jest dwa razy lepszy niż rok wcześniej, ponieważ wzrosła liczba podmiotów zarejestrowanych jako zbierający (6,4 tys. w 2007 r., ponad 7,2 tys. w 2008) oraz dlatego, że poprawiła się jakość raportów na temat zebranego sprzętu przekazywanych inspektoratowi. Poza tym – jak wskazują autorzy opracowania GIOŚ – od 2009 r. obowiązują już minimalne poziomy zbiórki i odzysku, co zmusiło przedsiębiorców do mobilizacji.
Z raportu za 2008 r. wynika, że w rejestrze GIOŚ znajduje się 9,1 tys. firm. 3,1 tys. to wprowadzający sprzęt na rynek (importerzy i producenci), 7,2 tys. – zbierający (m.in. sklepy), 123 – zakłady przetwarzania, 82 – recyklerzy, 7 – organizacje odzysku. W 2008 r. przeprowadzono 280 kontroli w przedsiębiorstwach, które mają obowiązek zbiórki starych urządzeń (w 2007 r. – 220). Do najczęstszych wykroczeń należał brak wpisu do rejestru GIOŚ, niewysyłanie sprawozdań do inspektoratów ochrony środowiska i marszałków województw, brak ewidencji odpadów, łamanie przepisów dotyczących zasad zbierania i magazynowania zużytego sprzętu. W efekcie 165 firm pouczono, ponad 40 zaś ukarano grzywną. Ponadto w 2008 r. GIOŚ wszczął postępowanie wobec 626 podmiotów w związku z tym, że nie wniosły opłaty rocznej związanej z wpisem do rejestru. W efekcie 76 przedsiębiorstw wykreślono, a 550 spraw umorzono.
Organizacje najpopularniejsze
Zdecydowana większość importerów i producentów, którzy według przepisów odpowiadają za zbiórkę oraz recykling i odzysk zużytych urządzeń, powierzyło te czynności organizacjom odzysku, czyli spółkom powołanym tylko do celów wynikających z ustawy o zużytym sprzęcie. Według raportu GIOŚ w 2008 r. najwięcej klientów miała krakowska Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego Biosystem Elektrorecykling (897), najmniej (67) AE Centrum, a także IT Recykling (89). Sporo firm współpracuje z ElektroEko (210), Europejską Platformą Recyklingową (134), Auraeko (401) oraz CCR RWEEE (407).
2008 był trzecim rokiem funkcjonowania systemu zbiórki elektrozłomu (jego początki sięgają połowy 2006 r.). GIOŚ przyznaje, że nadal ma kłopoty ze zmobilizowaniem przedsiębiorców do rejestracji (chodzi m.in. o sklepy, które mają obowiązek przyjąć od konsumentów zużyty sprzęt w przypadku zakupu nowego tego samego rodzaju) i raportowania (od bieżącego roku wystarczy składać raport w połowie i na koniec roku, nie zaś jak poprzednio – kwartalnie i rocznie). Zdaniem urzędników w rejestrze znajduje się mniej firm, niż powinno być. Kłopot jest również z gminami – tylko 300 z 2,5 tys. istniejących w Polsce zarejestrowało się jako zbierający zużyty sprzęt.
Podobne artykuły
Śmieci w cenie
Od stycznia 2009 r. sprzedawcy powinni podawać koszty gospodarowania odpadami (tzw. KGO) w cenie detalicznej produktów AGD i RTV. Producentom i importerom chodziło o to, by system zbiórki i przetwarzania stał się bardziej przejrzysty. Sprzedawcy nie wiedzą, jak się dostosować do nowych przepisów, i obawiają się wydatków z tym związanych.
Poprawili, co mogli
Znowelizowana w grudniu 2008 r. ustawa o zużytym sprzęcie to wypadkowa negocjacji przedsiębiorców z urzędnikami. Przedsiębiorcy są zadowoleni z ich wyniku. Przede wszystkim udało się uniknąć najbardziej kontrowersyjnego zapisu, który w opinii przedstawicieli branży mógł zrujnować system zbiórki i recyklingu.