Nowelizacja k.s.h. z 23 października 2008 r. obniża progi kapitałowe spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnych oraz znosi obowiązek przekształcania spółek cywilnych w jawne. Nowe regulacje precyzują kwestie związane z wypłatami dywidendy w spółkach, skracają okres przewidziany na zwrot dopłat wspólnikom, a także łagodzą wymogi dotyczące formy umowy spółki partnerskiej.

Zmienione przepisy w znowelizowanym k.s.h. dotyczą również ograniczenia odpowiedzialności wspólników w razie wniesienia firmy do spółki jawnej przez jednoosobowego przedsiębiorcę oraz obniżenia wysokości kary nakładanej na członków zarządów spółek handlowych w przypadku niedopełnienia przez nich obowiązków informacyjnych.

Zmiany w k.s.h. od początku (od chwili przekazania ich projektu do konsultacji społecznych) były popierane m.in. przez Konfederację Pracodawców Polskich i Krajową Izbę Gospodarczą. Zdaniem ekspertów nowelizacja ułatwi przedsiębiorcom prowadzenie działalności gospodarczej i da im więcej swobody.

5 tys. zamiast 50 tys.

Osobom zakładającym spółkę kapitałową (z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjną) wystarczy – w przypadku spółki z o.o. – już 5 tys. zł. Przed nowelizacją k.s.h. musiały legitymować się kapitałem zakładowym w wysokości 50 tys. zł. Natomiast progi kapitałowe spółek akcyjnych zostały zmniejszone z 500 tys. do 100 tys. zł. Zmiana dotyczy i spółek nowych, i już istniejących.

Według ekspertów KIG zmniejszenie o połowę wymaganego kapitału zakładowego spółek z ograniczoną odpowiedzialnością sprawi, że firmy wchodzące na rynek będą w stanie skorzystać z tej formy działalności gospodarczej w o wiele większym stopniu niż wcześniej.

Zdaniem Lidii Szczesnej-Jędrych, radcy prawnego w Kancelarii Prawnej LSJ, właściciele i udziałowcy już istniejących spółek powinni przeanalizować sytuację firmy i zastanowić się nad korzyściami płynącymi z ewentualnego zmniejszenia kapitału.

– Procedura obniżenia kapitału zakładowego trwa długo i pociąga za sobą duże koszty – twierdzi Lidia Szczesna-Jędrych. – Im jest on wyższy, tym bardziej spółka jest postrzegana jako wiarygodna i dobrze prosperująca. Jeśli jednak przedsiębiorstwo ponosi straty i szuka w związku z tym środków na kapitał rezerwowy czy zapasowy, aby na przykład zwiększyć dywidendy, możliwość obniżenia kapitału może okazać się cenna.

W opinii ekspertów KPP zmniejszenie kapitału zakładowego nie zagraża bezpieczeństwu obrotu gospodarczego, ponieważ utrzymanie płynności finansowej, która ma decydujące znaczenie dla wierzycieli, nie zależy od wzrostu wartości kapitału zakładowego spółki.

Dla CRN Polska mówi Lidia Szczesna-Jędrych, radca
prawny w Kancelarii Prawnej LSJ.
NIEWYPŁACONA DYWIDENDA
NIE MUSI BYĆ OPODATKOWANA

W mojej ocenie jedną z istotnych zmian jest sprecyzowanie
przez nowelę k.s.h. dnia wypłaty dywidendy.
Dywidendę wypłaca się bowiem zgodnie z nowelą
w dniu, który wskazuje uchwała wspólników. Gdy
uchwała wspólników na ten temat milczy, dzień
wypłaty ustala zarząd lub rada nadzorcza, jeśli mowa
o spółce akcyjnej. Nowelizacja w tym zakresie wyeliminuje daleko
idące konsekwencje podatkowe w przypadku opóźnień w wypłacie
dywidendy. Dotychczas organy podatkowe niewypłaconą dywidendę
uznawały za nieodpłatne świadczenie wspólników na rzecz spółki. To
powodowało konieczność opodatkowania podatkiem dochodowym
niewypłaconej dywidendy jako nieodpłatnego świadczenia.

Jawna? Wcale nie

Nowelizacja kodeksu znosi obowiązek przekształcania spółki cywilnej w jawną w przypadku przekroczenia określonego limitu przychodów. Do tej pory wspólnicy spółki cywilnej musieli przekształcić ją w jawną, jeżeli w ciągu dwóch lat roczny przychód przekraczał limit powodujący konieczność prowadzenia pełnej księgowości, czyli 800 tys. euro. W myśl nowych przepisów spółka cywilna nadal może zostać przekształcona w jawną, nie jest to już jednak obowiązkowe.

– Przedsiębiorcy powinni mieć jak największą swobodnę podejmowania decyzji w odniesieniu do prowadzonej przez siebie działalności – uważa Piotr Rogowiecki, ekspert Konfederacji Pracodawców Polskich.

Z kolei w przypadku spółki partnerskiej ustawodawca zrezygnował z obowiązku zawierania umowy spółki w formie aktu notarialnego.

– Ułatwienia dla przedsiębiorców wynikają ze zmiany dotyczącej wymogów co do formy umowy spółki partnerskiej – mówi Lidia Szczesna-Jędrych. – Zniesiony obowiązek spisywania umów spółek partnerskich w formie aktu notarialnego został zastąpiony wymogiem formy pisemnej pod rygorem nieważności.

Spółce partnerskiej (tak jak jawnej) obecnie wystarczy forma pisemna. Dzięki temu przyszli wspólnicy takich spółek będą mieli do załatwienia mniej formalności i unikną opłat notarialnych.

NOWE ZMIANY K.S.H. – UCHWALONE
W GRUDNIU 2008 R., WCHODZĄ W ŻYCIE
W SIERPNIU 2009 R.

– akcjonariusze spółek akcyjnych, którzy mają co najmniej
połowę głosów w spółce lub reprezentują co najmniej połowę
kapitału zakładowego, będą mogli zwoływać nadzwyczajne
walne zgromadzenie

– akcjonariusze będą mogli zażądać zwołania nadzwyczajnego
walnego zgromadzenia drogą elektroniczną

– każdy akcjonariusz będzie mógł zgłaszać projekty uchwał
dotyczących spraw wprowadzonych do porządku obrad
podczas walnego zgromadzenia

– każdy akcjonariusz (spółki akcyjnej i publicznej) będzie mógł
uczestniczyć w walnym zgromadzeniu za pomocą środków
komunikacji elektronicznej

– akcjonariusz spółki publicznej będzie mógł oddać głos na
walnym zgromadzeniu drogą korespondencyjną

– akcjonariusz spółki publicznej będzie mógł udzielać
pełnomocnictwa w postaci elektronicznej

Trochę odetchną

W myśl nowych przepisów w uchwałach zgromadzenia wspólników trzeba określać termin wypłaty dywidendy, dotychczas ta kwestia była niesprecyzowana. Jeżeli zgromadzenie wspólników tego nie zrobi, w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością datę wypłaty dywidendy wyznaczy zarząd, a w akcyjnych – rada nadzorcza.

Zdaniem ekspertów KIG wejście w życie tego przepisu może ograniczyć wątpliwości interpretacyjne dotyczące ewentualnych obowiązków podatkowych. Według sądów i organów podatkowych opóźnienie wypłaty dywidendy oznacza uzyskanie przez spółki przychodów, które podlegać powinny opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Okres przewidziany na zwrot dopłat z tytułu straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym spółki został skrócony do miesiąca. Dotychczas przedsiębiorcy mogli je zwracać wspólnikom dopiero po trzech miesiącach.

Nowelizacja złagodziła też przepisy o odpowiedzialności wspólników w razie wniesienia firmy do spółki jawnej przez jednoosobowego przedsiębiorcę. Do tej pory odpowiedzialność była nielimitowana. Obecnie odpowiedzialność wspólników i spółki jest ograniczona do wartości przedsiębiorstwa, więc przy rozliczeniach będzie obowiązywał stan finansowy spółki w chwili wniesienia, a ceny – z dnia zaspokojenia wierzyciela.

Ustawodawca zliberalizował także przepisy dotyczące sankcji karnych. Według nowych zapisów k.s.h. członkowie zarządu spółki kapitałowej, którzy nie zadbają o to, aby pisma i zamówienia handlowe zawierały niezbędne dane, mogą być ukarani grzywną do 5 tys. zł (wcześniej – do 10 tys. zł).

NAJWAŻNIEJSZE ZMIANY W K.S.H.

– obniżenie progów kapitałowych spółek z ograniczoną
odpowiedzialnością (z 50 tys. do 5 tys. zł) i spółek akcyjnych
(z 500 tys. do 100 tys. zł)

– zniesienie obowiązku przekształcania spółek cywilnych w jawne

– konieczność określania terminu wypłaty dywidendy w spółkach

– skrócenie terminu zwrotu dopłat wspólnikom (z trzech miesięcy
do miesiąca)

– złagodzenie wymogów dotyczących formy umowy spółki
partnerskiej

– ograniczenie odpowiedzialności wspólników w razie wniesienia
firmy do spółki jawnej przez jednoosobowego przedsiębiorcę

– obniżenie wysokości kary nakładanej na członków zarządów
spółek handlowych

Są już nowe zmiany

W sierpniu 2009 r. wejdzie w życie kolejna nowelizacja k.s.h. (uchwalona na początku grudnia 2008), dotycząca głównie walnego zgromadzenia akcjonariuszy spółki akcyjnej. Nowe przepisy m.in. pozwolą akcjonariuszom – o ile mają połowę głosów w spółce – na zwoływanie nadzwyczajnego walnego zgromadzenia. Będą mogli tego zażądać nawet drogą elektroniczną. Poza tym każdy akcjonariusz zyska prawo zgłaszania projektów uchwał dotyczących spraw wprowadzonych do porządku obrad podczas walnego zgromadzenia oraz uczestniczenia w nim za pośrednictwem np. systemu wideokonferencyjnego. Z tej możliwości będą mogli też korzystać akcjonariusze spółek publicznych.